Die onderstaande meningsartikel is op 29 April in Die Burger en Beeld gepubliseer. Klik hier vir die aanlyn weergawe (slegs vir intekenare), of lees die volledige teks hieronder (tydverwysings aangepas).
* * *
Die begin van 'n nuwe era
Aanlyn onderrig en leer hou groot voordele vir sowel opvoeders as studente in, skryf prof Wim de Villiers*.
Ek het onlangs ons studente en personeellede toegespreek – nie op ʼn massavergadering op kampus, soos in die verlede nie, maar deur middel van ʼn video wat ek sommer met my selfoon in my studeerkamer tuis opgeneem het [klik hier om te kyk].
Dit is net ʼn klein voorbeeld van groot omwentelinge wêreldwyd weens die impak van COVID-19 – ʼn pandemie wat as't ware in ʼn ommesientjie álles verander het, in vele opsigte onherroeplik.
En universiteite – instellings wat deur die jare al talle uitdagings die hoof gebied het – is nie immuun nie. Om die waarheid te sê, ons doen alles in ons vermoë om aan pas, want ons voortbestaan is in die weegskaal.
Al ons doelwitte is nou ondergeskik aan slegs twee oorhoofse prioriteite: om te sorg studente die akademiese jaar kan voltooi en dat hulle ʼn toonaangewende universiteit sal hê om na terug te keer wanneer ons anderkant hierdie krisis uitkom.
Tradisionele kontakonderrig is tans onmoontlik weens die staat van inperking waarin Suid-Afrika – en talle ander lande regdeur die wêreld – verkeer. En tog kan ons nie bekostig om die akademiese jaar te verloor nie. Daarom het ons by die Universiteit Stellenbosch (US) reeds vroeg in die krisis besluit om so gou moontlik na aanlyn onderrig en leer oor te skakel.
Op 20 April het die groot oomblik aangebreek toe ons met tweede kwartaal van ons eerste semester aanlyn begin het – ʼn historiese geleentheid, wat weliswaar nie heeltemal vlot verloop het nie. Die aanvanklike aanvraag was so groot dat SUNLearn, ons e-leerplatform, die lading nie kon hanteer nie. Gelukkig kon ons redelik vinnig aandag aan dié probleem gee.
Dat ons volledig na e-leer oorgeskakel het, is ʼn tussentydse noodmaatreël. Ons sal kontakonderrig hervat wanneer die nasionale staat van inperking opgehef word. Dit beteken egter nie dat alles maar net weer op dieselfde ou trant gaan aangaan wanneer die huidige krisis verby is nie.
E-leer is hier om te bly – in welke gedaante ook al: van alles volledig aanlyn doen, tot ʼn kombinasie van aanlyn en kontakonderrig (“hibridiese leer", in vakterminologie), en die aanwending van e-leer in die klaskamer (“gemengde leer").
Die redes is eenvoudig. Enersyds verbreed dit toegang tot kennis en ontwikkeling. Baie meer mense kan aanlyn geakkommodeer word as in lesinglokale. En andersyds verryk dit die leer-en-onderrigervaring. Studente kan weer na lesings kyk of luister vir hersiening, en moeilike konsepte kan met video's en animasies verhelder word.
Ek vind die oorgang na e-leer dus baie opwindend, maar moet toegee dis ook 'n bietjie angswekkend (en ek weet, want ek moes self vir aanlynlesings voorberei vir ʼn kursus in gastroënterologie wat ek vir tweedejaar MBChB-studente in ons Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe aanbied). Daar is nuwe tegnologie om baas te raak, nuwe vaardighede om te bemeester, in baie opsigte 'n hele nuwe denkwyse om aan te leer.
Tot baie onlangs was ons nog almal saam in die klas, van aangesig tot aangesig besig met onderrig en leer. Ons het saam interessante onderwerpe bespreek, mekaar uitgedaag, saam kennis ontdek en gegroei.
Nou moet ons dít alles virtueel doen, aanlyn van die huis af deur ons rekenaars of slimfone. Ons gaan die persoonlike kontak mis, dít besef ek. En natuurlik sal daar uitdagings wees. Dosente én studente sal probleme ervaar, veral met die wegtrek. Maar ek is oortuig ons kan dit doen.
Aan die US is daar ʼn paar faktore wat in ons guns tel. Eerstens is ons nie nuwelinge wat e-leer betref nie. Ons is reeds paar jaar besig om ons e-leeraanbod stelselmatig uit te brei. Voor die huidige krisis was dít een van die prioriteite vir my tweede termyn, wat in April begin het. Nou het COVID-19 die 'vinnig-vorentoe'-knoppie gedruk.
Gelukkig kan ons staatmaak op die stelsels en interne kundigheid wat ons die afgelope paar jaar opgebou het. Ek is baie dankbaar teenoor ons personeellede wat gedurende die reses onverpoosd gewerk het om so goed moontlik voor te berei in ʼn poging om te verseker dat nie ʼn enkele student uitsak en agterbly nie.
Daar is onder meer spesiale webblaaie vir aanlynleer-en-onderrigsteun op die Universiteit se webtuiste geskep, vol nuttige inligting en goeie wenke. En kommunikasiekanale is tot stand gebring sodat dosente en studente die nodige bystand kan kry. Aanlynleer gaan toewyding, fokus en onafhanklike werk van ons studente vra. Ons moedig hulle aan om hulp te vra as hulle ondersteuning benodig.
Die tweede faktor tot ons voordeel aan die US is dat ons alles in die stryd werp om soveel moontlik studente in staat te stel om die akademiese jaar suksesvol te voltooi. Ons het opnames gedoen oor personeellede en studente se gereedheid vir aanlynleer en -onderrig.
Om toegang moontlik te maak vir studente sonder die nodige tegnologie, het ons 1 500 skootrekenaars aangeskaf wat beskikbaar gestel word aan diegene wat dit benodig. Ons het ook toestemming gekry om dit by studente te laat aflewer ten tyde van die inperking. Selfoonnetwerke het ingestem om studente gratis toegang tot ons aanlynplatform SUNLearn te gee. En ons gaan ook 30 GB se data aan elke student verskaf vir die volgende maand, om mee te begin. Dit sal hersien word soos benodig.
Voorts het ons ons akademiese kalender vir die res van die jaar aangepas. Vakansies gaan korter wees, klasse gaan later in die jaar aanhou, daar gaan geleenthede vir studente wees om verlore tyd in haal wanneer kontakonderrig hervat word, en daar gaan ook in Januarie ʼn eksamengeleentheid wees.
Ek noem ʼn laaste faktor wat tot ons voordeel strek, en dit is die grondslag van akademiese uitnemendheid. Die US se programaanbod is van 'n hoë gehalte en word gereeld aan streng eksterne akkreditasie onderwerp. Ons spog ook jare lank reeds met hoë studentedeursetsyfers. En ons het talentvolle en toegewyde personeel, wat trots waak oor ons reputasie as 'n hoog aangeskrewe navorsingsintensiewe universiteit, wat nou in die kuberruimte funksioneer.
Ek is mateloos beïndruk met hoe die US-gemeenskap tot dusver skouer aan die wiel sit. Vanuit ʼn navorsingsoogpunt is ons eintlik baie goed gerat om te kyk na die pandemie omdat ons heelwat ondervinding het met MIV en tuberkulose (TB). Die Suid-Afrikaanse Sentrum vir Epidemiologies Modellering en Analise, wat aan die US gebaseer is, is byvoorbeeld baie nou betrokke by die hantering van koronavirussiekte in ons land danksy die kundigheid wat hulle opgebou het met navorsing oor ondermeer MIV, TB en malaria.
Daar is ook baie ruimte vir navorsing oor die maatskaplike impak van COVID-19 – politieke kwessies, eties vraagstukke, ensovoorts. Ek dink vir baie jare gaan ons nog ʼn goeie klomp navorsing en tesisse oor die gevolge van hierdie pandemie sien – veral toegepaste, relevante navorsing om ons deur die krisis te help.
Ek is opgewonde oor aanlynonderrig en -leer want dit is ʼn goeie geleentheid vir ons om die vliegtuig genaamd die toekoms te haal. Die besef dat die bouwerk voortduur terwyl ons alreeds in die lug is, laat mens se maag wel ʼn bietjie draai. Maar as jy by die venster uitkyk en sien jy waarheen ons op pad is, laat dit jou moed skep.
Ek besef ons bevind ons in uitsonderlike omstandighede, wat aanpassings vereis wat nie aldag maklik is nie. Ons het nog nooit so iets beleef nie, maar ons weet uit ervaring dat ons tot baie in staat is as ons saamwerk.
Ons is dalk ingeperk, maar ons potensiaal is beslis nié. Trouens, die huidige krisis het belangrike geleenthede vir ons almal ontsluit. Al wat ons moet doen, is om dit aan te gryp.
* Prof Wim de Villiers, ʼn gastroënteroloog, is die rektor en visekanselier van die Universiteit Stellenbosch, en ondervoorsitter van Universiteite Suid-Afrika, die liggaam wat die land se 26 openbare universiteite verteenwoordig.
