ʼn Hipermoderne program om top-akademici te ondersteun op hulle pad om professors te word, is onlangs by die Universiteit Stellenbosch (US) bekendgestel. Die bekendstelling van die inisiatief het die begin van die SUNRISE-program (dit staan vir strategiese uitnemendheid in navorsing en innovasie) gevier, asook die keuring van die eerste groep van 35 genote wat bestaan uit akademiese personeel van regoor die US se fakulteite.
By dié geleentheid, wat op 13 Maart by Lanzerac aangebied is, het institusionele rolspelers aan die US, lede van die Rektoraat en die fakulteitsleierskap, asook vakkundige rolmodelle van reg oor die US aangesluit by die genote wat danksy hulle uitsonderlike akademiese prestasie en kennis gekies is.
Die US se Rektor en Visekanselier, prof Wim de Villiers, het gesê dit is ʼn vreugde om so ʼn bekwame groep akademici te verwelkom.
Hy het verduidelik die SUNRISE-program het ten doel om ʼn energieke gemeenskap van presterende eweknieë te vestig wat die kern kan word van ʼn inklusiewe en ondersteunende US- akademiese gemeenskap, gekenmerk deur uitnemendheid en vakkundige samewerking.
“Ons is by ʼn beslissende oomblik in die trajek van die Universiteit Stellenbosch se akademiese landskap. ʼn Aansienlike groep van ons professore gaan oor die volgende dekade aftree. So, ons het die jongmense nodig om na vore te tree en hierdie plekke te vul," het De Villiers gesê.
Hy het genoem dat die SUNRISE-program geïnspireer is deur die hoogs suksesvolle nasionale Toekomstige Professore-program (TPP). “Ons is dankbaar vir akademici soos prof Sibosiso Moyo en prof Jonathan Jansen wat ʼn deurslaggewende rol as leiers van die TPP gespeel het."
Tot dusver is 10 van die US se akademiese personeellede gekeur vir die TPP, wat deur die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding gefinansier word.
Dit was die sukses van die TPP en die duidelike voordele daarvan vir die US en die Suid-Afrikaanse universiteitsektor oor die algemeen, wat gelei het tot die strategiese besluit deur die US om die TPP se reikwydte en impak te verbreed deur befondsing en die skep van ʼn soortgelyke program wat spesifiek op die US se akademiese personeellede gerig is.
Oor die volgende drie jaar sal tot 120 genote by die SUNRISE-program ingeskryf word en daar sal jaarliks ʼn nuwe groep van sowat 40 genote ingeneem word, het De Villiers verduidelik. Dié program sal ʼn hupstoot verleen aan middelloopbaan-akademici wat intellektuele en navorsingsuitnemendheid getoon het en wat verbind is tot ʼn loopbaantrajek wat tot die professoraat kan lei.
Dis nie maklik om ʼn professor te word nie, het De Villiers gemaan. “Dit verg toewyding. Dit is nie ʼn naelloop nie, dit is ʼn marathon. Dit verg nuuskierigheid, energie en moed. En dit verg deursettingsvermoë. So, aan ons eerste SUNRISE-genote, hartlik geluk. Julle is die voorhoede van ʼn nuwe inklusiewe en ondersteunende akademiese gemeenskap. Ek het volle vertroue in julle, julle kan dit doen! Ek wil ook die Universiteit se dekane en die visedekane bedank vir hulle teenwoordigheid vandag en vir hulle ondersteuning."
Meer as ʼn opleidingsprogram
Prof Sibusiso Moyo, die US se Adjunk-visekanselier: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies, het meer besonderhede verskaf oor die SUNRISE-program, wat oor twee jaar strek. Die eerste jaar bestaan uit ʼn maatstafstellingsoefening, wat sal lei tot ʼn verpersoonlikte ondersteuningsplan vir die ontwikkeling van ʼn gefokusde akademiese projek, afrigting en ʼn reeks gesamentlike geleenthede. Die tweede jaar ondersteun toepaslike geleenthede vir internasionale uitruiling of samewerking, gegrond op die aanbevelings van die maatstafpaneel van kundiges en die vereistes van die individu se intellektuele projek.
Moyo het benadruk dat die SUNRISE-program nie net nóg ʼn opleidings- of ontwikkelingsprogram nie. “Ons het reeds verskeie ontwikkelingsprogramme by die US, maar ons het ʼn vraag na verpersoonlikte akademiese mentorskap en afrigting geïdentifiseer. Die basiese beginsel van SUNRISE is dat ons genote in hulle besluitneming lei en hulle ondersteun om enige geleenthede aan te gryp wat hulle identifiseer, skep of inisieer," het sy gesê.
Leiding en ondersteuning deur die SUNRISE-program sal die hulp van akademici behels om ʼn gefokusde intellektuele projek te ontwikkel, bestaande netwerke uit te brei, geskikte finansiering te vind, relevante onderrigervaring op te bou, asook die raadsaamheid en tydsberekening van internasionale blootstelling en samewerking. Besondere klem word geplaas op die ontwikkeling van ʼn intellektuele projek wat oor vyf tot agt jaar strek.
“Ek is vol vertroue dat julle met hierdie ondersteuning die geleenthede vir professionele groei in die akademiese gemeenskap sal kan aangryp en julleself optimaal vir toekomstige loopbaanvordering sal kan posisioneer," het Moyo gesê. Sy het bygevoeg dat die SUNRISE-program nie ʼn outomatiese vordering tot professorsvlak waarborg nie, aangesien dit uiteindelik deur die US se bevorderingskriteria bepaal word. Sy het egter benadruk dat die program gewis akademiese graderings en uitnemendheid sal verbeter.
ʼn Sleuteldeel van die program is gereelde aanlyn afrigtingsessies in klein groepe wat deur dr Mothomang Diaho en Chantelle Wyley gefasiliteer sal word. Hulle het albei uitgebreide ervaring in vroeë- tot middelloopbaan-afrigting in die hoëronderwyssektor.
Prof Moyo het verduidelik die SUNRISE-program is die verantwoordelikheid van die Afdeling Navorsingsontwikkeling en Innovasie aan die US en val onder haar leierskap, met die bystand van dr Therina Theron, Senior Direkteur van Navorsingsontwikkeling en Innovasie. Ronel Steyn is die SUNRISE projekbestuurder en prof Jackie du Toit is die akademiese raadgewer in diens van die program. SUNRISE sal nou saamwerk met 'n verskeidenheid akademici en kenners van regoor die Universiteit asook uit die breër plaaslike en internasionale akademiese gemeenskap.
“Ons sal ook staatmaak op die kollektiewe kundigheid van huidige senior akademici om julle te lei. ʼn Groot dankie ook aan prof Jansen en ander lede van die TPP-program wat bereid is om hulle insigte te deel," het Moyo gesê.
Inspirerende boodskap
Jansen, uitgelese professor in opvoedkunde en hoofspreker by die SUNRISE-bekendstelling, het ʼn positiewe perspektief geskets oor wat dit beteken om ʼn eersterangse professor te wees. Die top-universiteite in die wêreld is bekend vir hulle akademici, het hy gesê.
“Ons waarde as ʼn universiteit spruit uit die gehalte van ons professors. Ons het geen ander waarde nie."
Die beste professors het ʼn ongeëwenaarde werksetiek en hulle het ʼn passie vir hulle vak, het Jansen die jong akademici herinner. “ʼn Professor weet iets meer en beter as die res van ons. As jy regtig ʼn goeie professor wil wees, moet jy ʼn wêreldkenner word. Jy moet ernstig wees oor die akademiese werk – oor die kwaliteit daarvan, maar ook oor die kwantiteit."
As professor moet jy so passievol oor jou vak wees dat jy vreemdelinge wil voorkeer en jou navorsing met hulle wil deel, het Jansen aangeraai. “Ek wil hê jy moet gedrewe en opgewonde en aangevuur wees. Tensy jy passievol is oor wat jy doen, sal jy dit nie tot in jou sestigs kan doen nie.
“Wat ek ook van werklik avontuurlike en suksesvolle professore opgemerk het, is hulle ryk netwerk van internasionale kollegas. Die sinvolle roete na professorskap hang af van die gehalte van jou internasionale netwerke. Dit is maar hoe die wêreld werk."
Jansen het die eerste groep SUNRISE-deelnemers gelukgewens en gesê hy hoop hulle word uitstaande professors op hulle gebied.
