| Twee US-studente met L’Oréal-Unesco-toekennings vereer | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10981 | | Twee US-studente met L’Oréal-Unesco-toekennings vereer | Corporate Communications and Marketing | <p>Twee uitsonderlike doktorale studente van die Universiteit Stellenbosch (US), <strong>Pamela Ncube</strong> en <strong>Welile Nwamba</strong>, is met die prestigeryke L'Oréal-UNESCO For Women in Science Young Talents Sub-Saharan Africa-toekenning vir 2024 vereer.</p><p>Hierdie gesogte toekennings, wat die prestasies van vrouewetenskaplikes in Afrika vier, gee erkenning aan hulle baanbrekersnavorsing om kritieke gesondheidsuitdagings op die vasteland aan te spreek.</p><p>Die toekennings, wat jaarliks deur die L'Oréal-stigting en Unesco gehou word, laat die kollig op die belangrike bydraes van Afrika-vroue tot wetenskaplike vernuwing val. Vanjaar se 30 wenners, wat uit sowat 800 aansoekers gekies is, sluit 25 PhD-kandidate en vyf postdoktorale navorsers van 15 Afrika-lande in. Hierdie vroue bevorder oplossings vir kwessies soos voedselsekerheid, openbare gesondheid en klimaatveerkragtigheid.</p><p>Vanjaar se toekenningsplegtigheid in Cotonou, Benin, was die program se 15de herdenking en het die impak daarvan op die bemagtiging van meer as 240 navorsers regoor die streek sedert die ontstaan daarvan gevier.</p><p><strong>Verbetering van TB-opsporing by wild</strong></p><p>Ncube, ʼn doktorale student in biologiese wetenskappe aan die US se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe, het erkenning gekry vir haar baanbrekersnavorsing oor tuberkulose (TB) by wilde diere wat deur <em>Mycobacterium bovis</em> veroorsaak word. Haar studie, die eerste van sy soort, fokus op die uitwerking van hierdie minder bekende patogeen op wild, insluitende spesies soos leeus, vlakvarke en buffels. Deur te verstaan hoe <em>Mycobacterium bovis</em> in verskillende omgewingstoestande reageer, beoog Ncube om nuwe diagnostiese hulpmiddels te ontwikkel om dierewelstand te verbeter, onnodige uitdunning van wild te verminder en bewaringspogings regoor Afrika suid van die Sahara te ondersteun.</p><p>Ncube se passie vir biomediese wetenskappe het gedurende haar voorgraadse studies ontstaan toe sy ʼn belangstelling in die fenotipiese aard van mikroörganismes ontwikkel het. Haar werk gaan nie net oor die verbetering van diagnostiek nie, maar ook om die finansiële en ekologiese gevolge van TB-uitbrekings by wild tot die minimum te beperk, verduidelik sy. Sy is gemotiveerd om jong vroue en kinders uit benadeelde agtergronde te inspireer om hulle wetenskaplike drome na te streef.</p><p>Ncube het die L'Oréal-Unesco-erkenning beskryf as ʼn getuigskrif van jare se harde werk, akademiese toewyding, navorsing, leierskap en gemeenskapsbetrokkenheid. Sy het haar sukses toegeskryf aan die ondersteunende akademiese omgewing en mentors wat haar deurlopend gehelp het om haar doelwitte te bereik.</p><p>“As ʼn vrou in die wetenskap het ek uitdagings soos ʼn gebrek aan selfvertroue en beperkte finansiering ervaar," vertel sy. “Hierdie toekenning dien as ʼn positiewe inspirasie vir jong meisies en vroue wat weens uitdagende omstandighede dikwels ontmoedig voel om hulle drome na te streef."</p><p><strong>Innoverende diagnostiek vir ekstrapulmonêre TB</strong></p><p>Nwamba, ʼn doktorale student in mediese ingenieurswese aan die US se Kliniese Mikobakteriologie en Epidemiologie-groep, pak die stryd teen ekstrapulmonêre TB aan. Dit is ʼn toestand wat tot 30% van TB-pasiënte in Afrika suid van die Sahara raak. Hierdie vorm van TB word dikwels verkeerd gediagnoseer weens die uiteenlopende simptome daarvan en beperkte diagnostiese hulpbronne in landelike gebiede.</p><p>Nwamba se navorsing fokus op die ontwikkeling van ʼn kostedoeltreffende, vinnige urinetoets wat die opsporingsproses vereenvoudig en ʼn toeganklike alternatief vir ingewikkelde molekulêre diagnostiek en beeldingstegnologie bied.</p><p>“My vernuwende benadering het ten doel om TB-diagnose te versnel, veral in omgewings met beperkte hulpbronne, en pasiënte se lewensgehalte uiteindelik te verbeter," verduidelik Nwamba. “Wetenskap gaan daaroor om uiteenlopende perspektiewe te bied, hindernisse te oorkom en toekomstige generasies te motiveer."<br></p><p>Sy is verheug en geëerd om met die 2024 L'Oréal-UNESCO-toekenning erken te word. “Dit is 'n wonderlike prestasie en 'n mylpaal in my loopbaan. Dit is 'n beloning van my harde werk en toewyding wat my deursettingsvermoë en passie vir wetenskap bevestig."<br></p><p>Nadat sy gedurende haar eerste jaar op universiteit deur haar dosente geïnspireer is, beoog Nwamba om ʼn navorsingspan te lei wat aan kliniese vordering in die stryd teen TB toegewy is. Haar werk benadruk die transformerende krag van wetenskap om dringende openbare gesondheidsuitdagings aan te pak en tegelyk inklusiwiteit en diversiteit in navorsing te bevorder.</p><p><strong>Die breër impak</strong></p><p>Dié twee navorsers se prestasies weerspieël die groeiende erkenning van vroue se kardinale rol in die wetenskap. Volgens Unesco verteenwoordig vroue 31,5% van navorsers in Afrika suid van die Sahara. Die L'Oréal-Unesco For Women in Science-program bied nie net finansiële ondersteuning nie, maar rus ontvangers van toekennings ook met leierskap-, kommunikasie- en onderhandelingsvaardighede toe om sistemiese hindernisse te oorkom en vernuwing te bevorder.</p><p>“Deur in wetenskap te belê en voorspraak vir innovasie te doen, kan Afrika-samelewings die volgende generasie bemagtig om dringende omgewings- en gesondheidsuitdagings aan te pak," het Lidia Brito, assistent-direkteur-generaal vir Natuurwetenskappe van Unesco, gesê.</p><p>As deel van ʼn wêreldwye inisiatief wat meer as 4 400 vrouenavorsers sedert 1998 ondersteun het, versterk die toekennings die stemme van vroue soos Ncube en Nwamba wat die weg vir ʼn meer inklusiewe en volhoubare toekoms baan.<br><br></p><p><br></p> |
| Eerste waarneming van skaars sifonofoor in Valsbaai, Suid-Afrika | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10974 | | Eerste waarneming van skaars sifonofoor in Valsbaai, Suid-Afrika | Faculty of Science (media & communication) | <p>Wetenskaplikes het die eerste gedokumenteerde verskyning van die seldsame sifonofoor <em>Rhizophysa eysenhardtii</em> in Valsbaai, Suid-Afrika, aangeteken.</p><p>Hierdie ontdekking, gepubliseer in die vaktydskrif <em>African Invertebrates</em>, brei die bekende verspreiding van die spesie uit met 450 kilometer en werp meer lig op die biologie van 'n fassinerende maar onbekende organisme. Dit beklemtoon ook die unieke en delikate biodiversiteit van seelewe langs die Suid-Afrikaans kuslyn en veral dié van die Groot Afrika-seewoud.</p><p><em>Rhizophysa eysenhardtii</em> is 'n sifonofoor, lid van 'n merkwaardige groep mariene organismes in die filum Cnidaria, wat ook jellievisse, korale en seeanemone insluit. Sifonofore is kolonies van gespesialiseerde individue, genaamd "zoïede", wat as een saamwerk. Hierdie spesie is tussen Junie en September 2022 deur vryduikers waargeneem.</p><p>Dr Jannes Landschoff, 'n mariene bioloog van die Sea Change Project en mede-outeur van die artikel, sê hy en sy span het dadelik geweet dit is 'n spesiale ontdekking: "Toe ek hierdie sifofoor vir die eerste keer sien, het ek so opgewonde geraak ek kon my oë nie glo nie. Sedertdien het ek soveel meer te wete gekom van hierdie pragtige lewensvorm." Landschoff is ook as navorsingsgenoot aan die Universiteit Stellenbosch se Departement Plant- en Dierkunde verbonde.<br></p><p>Volgens Dr Gill Mapstone van die Natural History Museum in London en eerste outeur, word hierdie diere selde gedokumenteer, ten spyte van hul ekologiese belang: "Toe ek die foto's van hierdie skouspelagtige diere sien, het ek weer besef hoekom ek in die eerste plek aan hierdie groep begin werk het. Hulle is net so ongelooflik," het sy gesê. Dr Mapstone is 'n spesialis in die morfologie en sistematiek van sifonofore. </p><p>Volgens Landschoff hou hierdie ontdekking breër implikasies in vir die verstaan van biodiversiteit in die streek. Basislyndata, soos spesieverspreidingsrekords van raar diere, speel 'n belangrike rol in die monitering van hierdie diverse en onderbestudeerde oseaanstreek. Die teenwoordigheid van <em>R. eysenhardtii</em> in Valsbaai, binne die Benguela-ekosisteem, kan dui op verskuiwings in die verspreiding van mariene spesies wat aangedryf word deur seestrome of omgewingsveranderinge.</p><p>Dit is belangrik om sifonofore en ander klein mariene ongewerwelde organismes te bestudeer om hul rolle in oseaan-ekosisteme beter te verstaan. Die beskerming van habitatte soos die Groot Afrikaanse Seewoud is noodsaaklik vir die behoud van hierdie spesies en die ekologiese dienste wat hulle lewer.</p><p>Hierdie studie is deel van die 1001 Seaforest Species-inisiatief, in samewerking met die Save Our Seas Foundation. Terwyl 1001 spesies gedokumenteer word, kombineer die projek mariene biologie-navorsing met storieverteltegnieke om die publiek bewus te maak van biodiversiteit se kritieke rol in menslike oorlewing en die Groot Afrikaanse Seewoud as 'n baken van biodiversiteit.</p><p>"Ons bevindinge onderstreep die nodigheid om mariene biodiversiteit te beskerm en die dokumentasie van spesies wat selde waargeneem word, te verbeter," sluit Landschoff af.<br></p><p><strong>Oorspronklike artikel </strong></p><p>Mapstone GM, Landschoff J (2024) The rare siphonophore <em>Rhizophysa eysenhardtii</em> Gegenbaur, 1859 (Hydrozoa, Siphonophora, Cystonectae) from False Bay, South Africa. African Invertebrates 65(2): 213-221.</p><p>Skakel na die studie: [<a href="https://doi.org/10.3897/AfrInvertebr.65.136267">https://doi.org/10.3897/AfrInvertebr.65.136267</a>]</p><p><strong>Skakels </strong></p><p>Instagram: <a href="https://www.instagram.com/seachangeproject/?hl=en">https://www.instagram.com/seachangeproject/?hl=en</a></p><p>#1001species #1001seaforestspecies</p><p>Facebook: <a href="https://www.facebook.com/theseachangeproject/">https://www.facebook.com/theseachangeproject/</a></p><p>LinkedIn: <a href="https://za.linkedin.com/company/sea-change-project">https://za.linkedin.com/company/sea-change-project</a> </p><p><br></p> |
| Die US en Shoprite-vennootskap bemagtig eerste groep datawetenskapgraduandi | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10960 | | Die US en Shoprite-vennootskap bemagtig eerste groep datawetenskapgraduandi | Faculty of Science (media & communication) | <p>'n Langtermyn vennootskap tussen die Universiteit Stellenbosch (US) en die Shoprite Groep, het die eerste groep graduandi in die datawetenskapprogram in staat gestel om by werklike besigheidsuitdagings van die kleinhandelbedryf betrokke te raak.</p><p>Vir hul finalejaarprojek in die Rekenaarwetenskap-afdeling, het Günther Tonitz en Steffan Schoonbee byvoorbeeld die groot vraag oor promosietydsberekening aangepak: Wanneer is dit die regte tyd om watter item op promosie te plaas, en vir hoe lank? </p><p>“Ons het vining besef dat die veel moeiliker vraag om te beantwoord eerder was of promosie-items — uit 'n kleinhandelperspektief gesien — in werklikheid tot sakesukses lei," verduidelik Günther. Met ander woorde, indien 'n klant vyf van dieselfde produkte wat op promosie is koop, (om spensvoorraad op te bou), kan dit beteken dat hulle vir die volgende vyf maande nie daardie produk gaan koop nie. </p><p>In 'n ander scenario, kan 'n klant byvoorbeeld 'n promosie-item, soos 'n koeldrank koop, en dan 'n paar pakkies skyfies (wat nie op promosie is nie) byvoeg om 'n partytjie te hou, Voeg Steffan by. </p><p>Watter benadering kan dus as “suksesvol" gedefinieer word? </p><p>Om hierdie vraag te beantwoord, is die studente toegang gegee tot twee jaar se data van een van die Shoprite Groep se supermarkte. Dit het 'n datastel van 16 000 artikels ingesluit, met 78 000 moontlike promosie kombinasies. Die datastel is verder verryk met voorraadbewegingdata oor 'n nege maande periode, vir 18 000 produkte. Die datastel het meer as een miljoen voorraadbewegings bevat. Op grond van meer as 14 miljoen verkoopstransaksies, het Steffan en Gunther 'n paneelbord gebou om die sukses van toekomstige promosies, gebaseer op die vertonining van vorige promosies, te voorspel.</p><p>Volgens Debbie Vigario, Hoofingenieur by die Shoprite Groep se Data Analise-kantoor (en 'n US-alumnus), is hul benadering om werklike besigheidsuitdagings vir studente te gee: “Ons ondersteun hulle deur die analitiese ontwikkelingslewensiklus terwyl ons hulle denke padlangs uitdaag. Ons het mentors aan studente toegewys en verseker dat ons gereeld kommunikeer om hulle te ondersteun en leiding te gee."</p><p>Met die instelling van die B-graad in Datawetenskap en die BIng-Data-ingenieurswese-program in 2019, het Shoprite met die onderskeie fakulteite se leierskap geskakel oor maniere waarop hulle saam met die US projekwerk kon aanpak. Hierdie betrokkenheid het gelei tot verskeie projekte (wat werklike probleme aanspreek) vir finalejaarstudente wat die rekenaarwetenskap-fokusarea in die BDatSci-program volg.</p><p>Dr. Mkhuseli Ngxande van die US se Rekenaarwetenskap-afdeling, sê die BDatSci-program met rekenaarwetenskap as fokusarea, beklemtoon tegniese kundigheid in sagteware-ingenieurswese, webontwikkeling, en datawetenskap: “Dit rus studente toe met praktiese vaardighede om end-tot-end oplossings te ontwikkel wat beide innoverend en goed gedokumenteer is. Hierdie fokusarea verskil van ander fokusareas soos Ekonomie en Bestuurwetenskappe of AgriWetenskappe, aangesien dit fokus op tegniese implementering, berekeningsprobleemoplossing, en die skep van sagtewaregedrewe data-oplossings, eerder as die toepassing van datawetenskapkonsepte op domeinspesifieke probleme in besigheid, landbou, of omgewingstudies," verduidelik hy.</p><p>Alhoewel dit die eerste groep van vyf studente is wat met 'n BDatSci fokusarea: Rekenaarwetenskap gradueer, is daar nog 20 – 25 studente in die voorgraadse pyplyn. </p><p>Hy sê dit is vir studente 'n uitdaging om onafhanklik toegang tot groot datastelle te kry weens kommer oor privaatheid, lisensiebeperkings, en die infrastruktuur wat benodig word om sulke data te hanteer. Samewerkingsooreenkomste soos hierdie een met Shoprite is van onskatbare waarde om hierdie gaping te oorbrug. </p><p>Prof. Ingrid Rewitzky, Hoof van die Departement Wiskundige Wetenskappe en Visedekaan: Leer en Onderrig in die Fakulteit Natuurwetenskappe, sê die vennootskap met Shoprite dra by tot “die bevordering van studentesukses deurdat dit geleenthede vir werksgeïntegreerde leer ontsluit en studente toerus met vaardighede en bevoegdhede om mededingend te kan wees met hul toekomstige werksaansoeke".</p><p>Die finalejaar BdatSci: Rekenaarwetenskap-studente is Dirk Hoffmann, Steffan Schoonbee, Shriyan Singh, Günther Tonitz, en Franco Uys.</p><p><strong>Op die foto bo:</strong></p><p>Die eerste groep studente in die Datawetenskap Program by die US het vandeesweek gegradueer. Hierdie groep, wat in die Rekenaarwetenskap fokus area was, is gementor deur Debbie Vigario, hoofingenieur by die Shoprite Groep se Data Analise-kantoor. Die studente is, van links na regs, Dirk Hoffmann, Shriyan Singh, Steffan Schoonbee, en Günther Tonitz. Franco Uys was afwesig toe die foto geneem is. <em>Foto: Wiida Fourie-Basson</em></p><p><strong>Meer oor die langtermyn vennootskap</strong></p><p>Die samewerking tussen die US en Shoprite het in 2017 begin met Shoprite se betrokkendheid by die Operasionele Navorsingsprogram in die Fakulteit Ekonomiese en Bestuurswetenskappe. In 2019 het Shoprite 'n verbintenis met Launchlab aangegaan om studente te borg vir inkubasieprogramme, asook met die Skool vir Datawetenskap en Rekenaardenke. Sedert 2023 het Shoprite 'n bedryfsverteenwoordiger op die bestuursraad van die Sentrum vir Multidimensionele Visualisering in die US se <a href="/english/faculty/economy/MuViSU/Pages/vision-mission.aspx">Departement Statistiek en Aktuariële Wetenskap</a>. <br></p><p><br></p> |
| Meesterstudie bring hoop vir veiliger, omkeerbare manlike voorbehoeding | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10952 | | Meesterstudie bring hoop vir veiliger, omkeerbare manlike voorbehoeding | Corporate Communication and Marketing/Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking [Alec Basson] | <p>'n Nuwe studie by die Universiteit Stellenbosch (US) toon dat 'n veiliger, doeltreffender en omkeerbare voorbehoedmiddel vir mans binne bereik is.<br></p><p>Kyla Raoult, wat Dinsdag (10 Desember 2024) haar meestersgraad in Polimeerwetenskap by die US se Desember-gradeplegtigheid verwerf het, het 'n omkeerbare op-aanvraag hidrojel ontwikkel wat as 'n omkeerbare, nie-hormonale geboortebeperking vir mans gebruik kan word. 'n Hidrojel is 'n sagte jellieagtige materiaal wat water absorbeer en swel om 'n 3D-netagtige netwerk met porieë te vorm.<br></p><p>Raoult sê die idee is om die jel in die saadbuis (vas deferens – die buis wat sperm uit testikels dra) te spuit waar dit in reaksie op waterige liggaamsvloeistowwe swel om 'n semi-deurlaatbare versperring te skep. Sodra dit geswel is, laat die hidrojel se porieë seminale vloeistof deur, maar blokkeer dit die deurgang van sperma, aangesien dit te groot is om deur te gaan. Die geblokkeerde sperm word dan weer deur die liggaam geabsorbeer, soortgelyk aan wat ná 'n vasektomie gebeur. Die jel, wat binne 'n minuut in die saadbuis vorm, kan in 'n dokter se spreekkamer ingespuit word. <br></p><p>"Die hidrojel is ontwerp om in plek te bly totdat die pasiënt vrugbaarheid wil herstel. Hierdie tegnologie kan mans help om hulle vrugbaarheid te verminder sonder die gewone newe-effekte van hormoonblokkers, en dit dan te herstel wanneer hulle gereed is om 'n gesin te begin. Dit is belangrik om daarop te let dat die werklike duur van die voorbehoeding steeds in kliniese proewe bestudeer en bevestig moet word."<br></p><p>Raoult wys daarop dat die omkeerbare op-aanvraag hidrojel op twee polimere (groot sintetiese molekules) gegrond is wat chemies reageer om dit te vorm. Hierdie polimere is ook veilig vir inwendige gebruik in die liggaam.<br></p><p>"Deur bloot 'n oplossing in die jel in te spuit om die proses om te keer, word die chemiese bindings in die jel gebreek, wat veroorsaak dat dit in 'n waterige stof oplos wat uitgespoel kan word."<br></p><p>Op die vraag wat haar geïnspireer het om hierdie spesifieke benadering tot voorbehoeding te ondersoek, verduidelik Raoult dat die meeste voorbehoedmiddels vir vroue ontwerp is.</p><p>"Mans se opsies is meestal tot kondome, vasektomieë en sommige hormoongebaseerde metodes beperk. Kondome is nie altyd 100% doeltreffend nie en aangesien dit bekend is dat dit seksuele stimulasie verminder, word dit dikwels verkeerd gebruik, indien dit enigsins gebruik word. <br></p><p>"Vasektomieë is 'n uitstekende voorbehoedmetode, maar die omkering daarvan lei dikwels tot komplikasies en dit is 'n meer permanente opsie. <br></p><p>"Die hormonale opsies word nog getoets, en die doeltreffendheid daarvan moet nog bewys word. Hulle word ook dikwels geassosieer met negatiewe newe-effekte. Daar is dus 'n duidelike behoefte aan 'n omkeerbare, nie-hormonale manlike voorbehoedmiddel."<br></p><p>"Ander hidrojels wat ontwikkel word, maak op eksterne massering of vibrasies staat om dit af te breek wat dikwels skade aan die vas deferens tot gevolg het. Ons tegnologie is ontwerp om omkeerbaarheid vinniger en makliker te maak," voeg Raoult by. <br></p><p>Sy sê daar is toenemende belangstelling onder mans om ongewenste swangerskappe te help voorkom. "As ons tegnologie aan mans 'n veilige opsie kan bied wat net eenmalig toegedien hoef te word en maklik omkeerbare is, glo ek die idee dat mans tot die voorkoming van onbeplande en dikwels ongewenste swangerskappe kan bydra, realisties sal wees. Geslagsgelykheid in voorbehoeding is belangrik aangesien mans én vroue verantwoordelik moet wees om by te dra tot veiliger sekspraktyke."<br></p><p>Raoult merk op dat 'n bekende hidrojel-voorbehoedmiddel, bekend as RISUG (Reversible Inhibition of Sperm Under Guidance), sowat 'n dekade gelede in Indië ontwikkel is. Dit is uit 'n polimeer gemaak wat die fokus van die Klumperman-navorsingsgroep, onder leiding van Raoult se studieleier, prof Bert Klumperman van die US se Departement Chemie en Polimeerwetenskap, is. Haar projek bou voort op vorige werk wat in die groep gedoen is om hierdie tegnologie beter en meer omkeerbaar te maak. <br></p><p>Raoult verduidelik dat aangesien die projek nog in sy ontwikkelingsfase is en verdere laboratoriumstudies nodig is voor kliniese proewe, dit nie moontlik is om te skat wanneer die tegnologie op die mark beskikbaar sal wees nie.<br></p><p>Sy het reeds vir 'n Amerikaanse biotegnologiemaatskappy, NEXT Life Sciences, begin werk wat besig is om hidrojels vir manlike voorbehoeding te ontwikkel. <br></p><ul><li><strong>Foto</strong>: Kyla Raoult by die gradeplegtigheidseremonie. <b>Fotograaf</b>: Stefan Els</li></ul><p><br><br></p> |
| Ontmoet Joel en Veer, die duo wat SASSA-bedrog oopvlek | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10946 | | Ontmoet Joel en Veer, die duo wat SASSA-bedrog oopvlek | Wiida Fourie-Basson (Media: Faculty of Science) | <p>Hulle is verseker die twee mees herkenbare eerstejaar rekenaarwetenskapstudente in Suid-Afrika.<br></p><p><a href="https://www.linkedin.com/in/veer-gosai/">Veer Gosai</a> (19) en <a href="https://www.linkedin.com/in/joel-cedras-053bba2ab/">Joel Cedras</a> (18), eerstejaarstudente aan die Universiteit Stellenbosch (US) het mekaar in April 2024 tydens 'n rekenaarwetenskaptutoriaal ontmoet. Die twee het onmiddellik by mekaar aanklank gevind toe hulle eers oor hul eie IT-projekte begin gesels het wat op hoërskool ontwikkel is. </p><p>Veer, wat aan die Hoërskool Fourways in Johannesburg gematrikuleer het, bou en bestuur reeds sedert hoërskool gratis opvoedkundige webwerwe. <a href="https://eur03.safelinks.protection.outlook.com/?url=https://www.sapapers.co.za/&data=05%7c02%7c%7c1f28f1afdf3c410cb7ae08dd108a6acd%7ca6fa3b030a3c42588433a120dffcd348%7c0%7c0%7c638684908871006713%7cUnknown%7cTWFpbGZsb3d8eyJFbXB0eU1hcGkiOnRydWUsIlYiOiIwLjAuMDAwMCIsIlAiOiJXaW4zMiIsIkFOIjoiTWFpbCIsIldUIjoyfQ%3D%3D%7c0%7c%7c%7c&sdata=arifUWOtaMDTHPGg7M0Vgut%2Bpd53oSuoxKifgyyVJ4w%3D&reserved=0">SA Papers</a> is 'n webwerf met vorige eksamenvraestelle vir laer- en hoërskoolleerders in Suid-Afrika wat in 2024 meer as drie miljoen besoekers gehad het. Hy bou nou soortgelyke webwerwe en mobiele toepassings vir leerders in <a href="https://eur03.safelinks.protection.outlook.com/?url=https://www.rwandapapers.co.rw/&data=05%7c02%7c%7c1f28f1afdf3c410cb7ae08dd108a6acd%7ca6fa3b030a3c42588433a120dffcd348%7c0%7c0%7c638684908871029676%7cUnknown%7cTWFpbGZsb3d8eyJFbXB0eU1hcGkiOnRydWUsIlYiOiIwLjAuMDAwMCIsIlAiOiJXaW4zMiIsIkFOIjoiTWFpbCIsIldUIjoyfQ%3D%3D%7c0%7c%7c%7c&sdata=wQ1vG/j2k72AStpD%2BmNFqthMFAyhx08x1yt2UEulQNc%3D&reserved=0">Rwanda</a>, <a href="https://eur03.safelinks.protection.outlook.com/?url=https://www.zambiapapers.co.zm/&data=05%7c02%7c%7c1f28f1afdf3c410cb7ae08dd108a6acd%7ca6fa3b030a3c42588433a120dffcd348%7c0%7c0%7c638684908871043837%7cUnknown%7cTWFpbGZsb3d8eyJFbXB0eU1hcGkiOnRydWUsIlYiOiIwLjAuMDAwMCIsIlAiOiJXaW4zMiIsIkFOIjoiTWFpbCIsIldUIjoyfQ%3D%3D%7c0%7c%7c%7c&sdata=6zyjOkJOiDWp0FBIwxXPBk7sGjjBr5UHjGUhqJM08JA%3D&reserved=0">Zambië</a>, en ander ontwikkelende lande. </p><p>Joel, 'n oudleerder van Protea Heights Academy in Brackenfell, kodeer al sedert sy laerskooldae. Buiten sy akademie, is hy 'n <a href="https://joelcedras.dev/">vryskutwebontwikkelaar</a> wat webwerwe vir klein besighede en organisasies sonder winsbejag bou. </p><p>Sedert daardie eerste ontmoeting het hul vriendskap – en rekenaarvaardighede – hul op 'n nasionale wipwarit geneem. Nadat groot swakplekke in SASSA se maatskaplike toelae-betalingstelsel én bedrog met die aanlyn aansoekproses om die Maatskaplike Noodleniningstoelae aan die lig gekom en in <a href="https://groundup.org.za/article/we-discovered-flaws-massive-fraud-in-sassas-srd-system/">GroundUp</a> gepubliseer is, is hul na die <a href="https://www.youtube.com/live/hK-LFmxZ-dU?si=ejy4EswieM1jF9uA">Parlement</a> ontbied. Hulle het ook talle onderhoude met televisie- en radiostasies en die gedrukte media gehad, wat eNCA, Cape Talk, PowerFM, IOL, You Magazine, Die Burger, en die SABC ingesluit het. </p><p>Me Nokuzola Tolashe, Minister van Maatskaplike Ontwikkeling, het onlangs die twee studente geprys vir die openbaarmaking van hul bevindinge. </p><p>Veer sê die meeste van die kode wat betrokke is in die blootlegging van die SASSA-bedrog, was in JavaScript wat hul al op skool geleer het. Gedurende hul eerste jaar op universiteit het hul geleer hoe om doeltreffende en leesbare kode soos Python te skryf. </p><p>Met die kombinasie van hierdie kennis en vaardighede is die twee nou op 'n missie om die IT-stelsels van openbare instellings en maatskappye in die private sektor in Suid-Afrika te verbeter in openbare belang: “Ons is twee eerstejaar rekenaarwetenskapstudente wat aan die Universiteit Stellenbosch studeer en ons wys kwesbaarhede uit in verskeie regerings- en private sektor-stelsels wat openbare beskikbare internetbronne gebruik," verduidelik Veer en Joel.</p><p>Is daar nog ondersoeke in die pyplyn?</p><p>“Ons werk tans aan 'n paar nuwe ondersoeke benewens die SASSA- en <a href="https://groundup.org.za/article/this-mobile-provider-failing-to-implement-rica-law/">Me&You RICA bedrog</a>kwessie wat kwesbaarheid uitwys wat ons in baie, private maatskappye gevind het," voeg hulle by. </p><p>Hulle werk nou saam met die hoofredakteur van GroupdUp, dr. Nathan Geffen, om hierdie stories die lig te laat sien: “Nathan was instrumenteel in sy leiding om hierdie kwessies eties te benader. Hy het ons gehelp om die verskillende sake aan relevante mense en departemente te rapporteer en ons gehelp om ons eie artikels te skryf. Hy het 'n groot rol gespeel in die ontleding van ons bevindinge, aangesien hy ook 'n rekenaarwetenskap en datagedrewe agtergrond het. Sy platform, GroundUp, het ons in staat gestel om ons verdoemende bevindings wat van kardinale openbare belang is, te publiseer, én sy span het gehelp sodat ons suksesvol kon wees. </p><p>Maar na alles is die twee min gepla oor hul beroemdheid: “Die media en publiek beskou ons bevindings in 'n positiewe lig. Ons is bly dat SASSA, die Departement van Maatskaplike Ontwikkeling, die Parlementêre Portefeuljekomitee vir Sosiale Ontwikkeling en die Suid-Afrikaanse publiek almal saamstem dat die skuiwergate in die SRD-stelsel dringend aandag moet kry, aangesien dit die mees kwesbare mense in die samelewing negatief raak. </p><p>“Ons is dankbaar teenoor die publiek dat hulle die erns van hierdie saak insien en ons is dankbaar teenoor die verskillende nuusplatforms dat hul hieroor verslag doen," sluit hulle af. </p><p>Hieronder is snelskakels na hul onthullings en hul inligtingsessie aan die Parlementêre Portefeuljekomitee oor Maatskaplike Ontwikkeling. </p><p><a href="https://groundup.org.za/article/we-discovered-flaws-massive-fraud-in-sassas-srd-system/">https://groundup.org.za/article/we-discovered-flaws-massive-fraud-in-sassas-srd-system/</a></p><p><a href="https://groundup.org.za/article/social-grant-fraud-sassas-responses-inspire-no-confidence/">https://groundup.org.za/article/social-grant-fraud-sassas-responses-inspire-no-confidence/</a></p><p><a href="https://www.parliament.gov.za/press-releases/media-alert-social-development-committee-be-briefed-alleged-weaknesses-sassas-social-grant-payment-system">https://www.parliament.gov.za/press-releases/media-alert-social-development-committee-be-briefed-alleged-weaknesses-sassas-social-grant-payment-system</a></p><p><a href="https://www.youtube.com/live/hK-LFmxZ-dU?si=ejy4EswieM1jF9uA">https://www.youtube.com/live/hK-LFmxZ-dU?si=ejy4EswieM1jF9uA</a></p><p><a href="https://groundup.org.za/article/this-mobile-provider-failing-to-implement-rica-law/">https://groundup.org.za/article/this-mobile-provider-failing-to-implement-rica-law/</a><br></p><p>Op die foto bo, Joel Cedras en Veer Gosai. Foto: Stefan Els<br></p> |
| €7,5 miljoen vir navorsing wat wiskunde en teoretiese rekenaarwetenskap kombineer | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10944 | | €7,5 miljoen vir navorsing wat wiskunde en teoretiese rekenaarwetenskap kombineer | Faculty of Science (media & communication) | <p>Prof. Florian Luca, 'n getalteoretikus verbonde aan die Universiteit Stellenbosch (US) se <a href="https://mathsci.sun.ac.za/">Departement Wiskundige Wetenskappe</a>, is een van drie hoofnavorsers wat 'n <a href="https://erc.europa.eu/news-events/news/erc-2024-synergy-grants-results">Synergy Grant</a> ter waarde van €7,5 miljoen (ongeveer R143,1 miljoen) van die Europese Navorsingsraad (ENR) bekom het.</p><p>Die ander twee hoofnavorsers is Prof. Valérie Berthé van die Franse <em>Institut de recherche en informatique fondamentale </em>by die<em> Centre National de la Recherche Scientifique</em> (CNRS) aan die <em>University Paris Cité</em>, en Prof. Joël Ouaknine, wetenskapsdirekteur van die Max Planck Instituut vir Sagtewarestelsels (MPI-SWS) in Saarbrücken, Duitsland.</p><p>Die <a href="https://erc.europa.eu/news-events/news/erc-2024-synergy-grants-results">ENR se Synergy Grants</a> bevorder onderlinge samewerking tussen uitsonderlike navorsers, wat hul in staat stel om hulle kundigheid, kennis en hulpbronne te kombineer ten einde die grense van wetenskaplike ontdekking te verskuif. Hierdie finansiële toekennings maak deel uit van die navorsings- en innovasieprogram van die Europese Unie se Horizon Europe. Die mededinging om hierdie fondse is baie sterk en in die huidige befondsingsronde is slegs 57 van die 548 voorstelle wat ingedien is (10,4%), goedgekeur.</p><p>Oor die volgende ses jaar sal hierdie multidissiplinêre span uit die vakgebiede van getalteorie en teoretiese rekenaarwetenskap, 'n benadering van “hoë risiko, hoë winste" volg om een van die hoof berekeningsuitdagings aan te pak wat deur sogenaamde “diskrete dinamiese stelsels" verteenwoordig word – dit wil sê stelsels wat oor tyd volgens spesifieke reëls verander. </p><p>Volgens 'n <a href="https://www.mpi-sws.org/news/">mediaverklaring</a> wat deur die Max Planck Instituut uitgereik is, bly dit 'n groot uidaging om algoritmiese oplossings te skep wat hierdie stelsels ontvanklik sal maak vir geoutomatiseerde verifikasietegnieke, veral in velde soos programanalise en rekenaargesteunde verifikasie, tot kunsmatige intelligensie en teoretiese biologie.</p><p>“Die paradigma van 'modelkontrole' is 'n kragtige metode wat ons in staat stel om outomaties, met wiskundige sekerheid, te verifieer of 'n stelsel optree soos die veronderstelling was," verduidelik Prof. Ouaknine. Baie diskrete dinamiese stelsels kan egter nie tans geverifieer word met die beskikbare modelkontrolebenaderings nie. </p><p>Een van die hoofdoelwitte van hierdie nuwe navorsingsprojek getiteld “Dynamical and Arithmetical Model Checking (DynAMiCs)" is om die klasse van dinamiese stelsels en eienskappe wat algoritmies deur middel van modelkontrole(ring) hanteer kan word, aansienlik te verruim. Dit het ten doel om langdurige wiskundige uitdagings soos die Skolem-probleem aan te pak, wat kan lei tot deurbrake in die verstaan en verifiëring van die gedrag van ander komplekse sisteme. </p><p>Prof. Luca sê hul suksesvolle voorstel berus op 'n baie sterk navorsingsgrondslag: “My samewerking met Joël se span het laat in 2019 begin. Op daardie stadium was ek 'n besoeker aan die Max Planck Instituut vir Wiskunde in Bonn en hy en sy span het van Saarbrücken af gekom op soek na wiskundiges wat sou belangstel om aan probleme op die gebied van teoretiese rekenaarwetenskap te werk."</p><p>Aangesien Prof. Luca alreeds onder sy portuurgroep en kollegas as 'n “<a href="/english/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10803">probleemoplosser</a>" bekend was, is die Saarbrücken-span aangeraai om met hom te vergader. </p><p>“Sedert daardie eerste ontmoeting het ek jaarliks 'n paar maande by die Max Planck Instituut vir Sagtewarestelsels deurgebring om saam met Joël en sy span te werk. Teen hierdie tyd het ons reeds 15 navorsingsartikels gepubliseer waarin ons beduidende vordering gemaak het met 'n paar moeilike probleme. Die idee om vir ENR-befondsing aansoek te doen, het in Mei verlede jaar gedurende 'n werkswinkel in Barbados ontstaan waar Valérie van die CNRS, Joël, en ek almal teenwoordig was, en vir die volgende vyf maande het ons aan die voorstel gewerk," verduidelik hy.</p><p>Dit het 11 maande en verskeie stappe gekos om dié bedrag te bekom. Dit het ook 'n onderhoud in persoon op 10 September 2024 by die ENR se hoofkantoor in Brussels ingesluit waar hulle 'n projekaanbieding moes doen en vrae van 'n paneel van 20 spesialiste moes beantwoord. </p><p>Prof. Luca sê die meeste van die geld sal gebruik word om nadoktorale genote aan te stel en PhD-studente te help om hul projek te bevorder en by te dra tot die opleiding van 'n nuwe generasie navorsers. Die span beplan ook twee somerskole en verskeie seminare en werkswinkels.</p><p>Terwyl hy vir ses maande van die jaar by die Max Planck Instituut sal werk, sal sy navorsingsgroep hier by die US voltyds aan die projek werk. Daar sal ook geleenthede vir uitruilprogramme tussen die instellings en vele ander medewerkers wees. </p><p>Nagraadse studente wat belangstel om by hierdie projek aan te sluit, moet op die uitkyk wees vir die eerste advertensies wat in Desember en Januarie volgende jaar sal verskyn. Die projek neem in Maart 2025 amptelik in aanvang en Prof. Luca sal aan die einde van die eerste semester vir sy eerste ses maande lange skof by die Max Planck Instituut aansluit. </p><p>“Uit die aard van my unieke posisie dat ek saam met beide die Nasionale Navorsingstigting (via die US) kan saamwerk, én 'n hoofnavorser kan wees in 'n span wat deur die ENR befonds word, hoop ek om 'n paar Suid-Afrikaanse studente en nadoktorale genote deel van die ENR se span te kan maak, óf om geleenthede te skep vir besoeke aan bogenoemde instellings of ander soortgelyke geleenthede," sluit hy af. </p><p>Prof. Ingrid Rewitzky, hoof van die US Departement Wiskundige Wetenskappe en die Fakulteit Natuurwetenskappe se Visedekaan: Leer en Onderrig, het Prof. Luca gelukgewens met hierdie uitstekende prestasie: “Ons is opgewonde oor die geleenthede vir navorsers, nagraadse studente en nadoktorale genote om saam met hierdie inspirerende DynAMiCs-span te kan werk. As departement sien ons ook uit daarna om van die DynAMiCs-projekspanlede vir navorsingsbesoeke en samewerking te huisves, en om gesamentlike navorsingswerkswinkels en -seminare aan te bied."</p><p><em>Foto deur Stefan Els.</em></p> |
| Klein mikrobes opgeroep in die stryd teen klimaatsverandering | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10900 | | Klein mikrobes opgeroep in die stryd teen klimaatsverandering | Wiida Fourie-Basson (Media: Faculty of Science) | <p>Prof. Thulani Makhalanyane van die Universiteit Stellenbosch se Departement Mikrobiologie is een van 18 toonaangewende mikrobioloë wêreldwyd wat internasionale regerings aanspoor om mikrobes aan te wend in die stryd teen klimaatsverandering.</p><p>Sáám verteenwoordig die groep 24 mikrobiologie-wetenskapsverenigings en -instellings. </p><p>In 'n artikel wat op dieselfde dag in 14 verskillende internasionale vaktydskrifte gepubliseer is, (wat as 'n ongekende prestasie beskou word om die dringendheid van hierdie wekroep tot aksie te beklemtoon), het hierdie groep van 18, ses eenvoudige mikrobiese “entstowwe" beskryf wat as “kortpad" aangewend kan word om die wydverspreide impak van klimaatsverandering hok te slaan. </p><p>Volgens 'n internasionale mediaverklaring, is die impak van klimaatsverandering op 'n veel groter en meer wydverspreide skaal as die COVID-19-pandemie: “Katastrofiese weersgebeurtenisse eis lewens teen 'n kommerwekkende tempo, om die wêreldbevolking te voed was nog nooit so uitdagend nie. En dit weens die verlies van oeste en 'n seevlak wat styg en nasies regoor die Stille Oseaan bedreig".</p><p>Volgens Prof. Makhalanyane, bepleit hulle die inkorporering van mikrobiese gemeenskapsdata in voortgesette besprekings wat verband hou met die Konferensie van Partye (COP) en ander Verenigde Nasies-liggame: “Hierdie agentskappe het gepleit vir spesiale bewaringsgebiede, maar daar is 'n gebrek aan begrip vir die potensiële terugvoer van mikrobiese aktiwiteite en die feit dat dit die effek van klimaatsveranderig kan verminder, of vererger," waarsku hy. </p><p>In die geval van koraalriwwe, byvoorbeeld, is die simbiotiese gasheer-mikrobioom-verhouding tussen korale en hulle mikrobes vervang deur patogeniese (bv. disbiotiese) interaksies. Dit het gelei tot voorgesette koraalverbleiking en die potensiële uitwissing van hierdie “reënwoude van die see" in ons eie leeftyd. </p><p>Volgens die mikrobioloë bestaan daar 'n magdom bewyse dat mikrobes en die mikrobioom die onontginde potensiaal as lewensvatbare klimaatsoplossings het – maar slegs indien hierdie oplossings so vinnig as moontlik en op globale skaal aangewend word. </p><p>In die geval van koolstofsekwestrasie, byvoorbeeld, bepleit hulle die inkorporering van mikrobiese gemeenskapsdata in huidige klimaatsmodelle: “Hierdie modelle neem nie die feit dat mikrobiese gemeenskappe wesenlik tot koolstofsekwestrasie bydra, in ag nie en dit wil voorkom of daar ook nie 'n plan is oor hoe om dit te doen nie," verduidelik Makhalanyane.</p><p>Verder is daar 'n gebrek aan begrip van die volle omvang van mikrobiese diversiteit in Afrika se diverse en unieke omgewings: “Ten einde hierdie “kure" toe te pas is dit belangrik om te weet watter mikroörganismes in Afrika-ekosisteme gehuisves word. Ons moet dringend ons navorsingstudies oor Afrika-mikrobiome uitbrei en by die US is dit reeds een van ons navorsingsfokusse. Dink byvoorbeeld aan die kunsmisrevolusie en toepassings op Afrika-landbougrond – ons moet bakterieë uit hierdie grond isoleer vir langtermyn volhoubare ontwikkeling, " voeg Makhalanyane by. </p><p>Die lys van mikrobiese oplossings wat die groep wil insluit, is:</p><ul><li><strong>Koolstofsekwestrasie-versterkers </strong>–<strong> </strong>Gebruik mikrobes<strong> </strong>om koolstof in grond en oseane in te sluit, wat sodoende CO₂-vlakke in die atmosfeer verlaag en terselfdertyd die grond verryk wat weer beter gewasgroei tot gevolg het. </li><li><strong>Metaanbrekers </strong>–<strong> </strong>Inkorporeer bakterieë by stortingsterreine om die metaangas wat die vullis vrystel, te verminder. Dit kan ook op veeplase en vleilande toegepas word.</li><li><strong>Mikrobiese bio-energie </strong>– Gebruik alge, giste, suikerriet, plantolies en diervette om biobrandstowwe te vervaardig wat die vraag na fossielbrandstof sal verminder. </li><li><strong>Besoedelingsvegters </strong>– Gebruik mikrobes om die besoedelingstowwe in industriële afval van konstruksieterreine af te breek, ten einde besmette grond en water skoon te maak.</li><li><strong>Mikrobioomterapie </strong>– Verander die dieet van koeie om hul metaangasproduksie te verminder.</li><li><strong>Kunsmisrevolusie </strong>– Vervang sintetiese stikstof in kunsmis met natuurlike bakterieë ten einde lug- en watergehalte te verbeter. </li></ul><p>Prof. Raquel Peixoto van King Abdullah Universiteit vir Wetenskap en Tegnologie en president van die Internasionale Vereniging vir Mikrobiese Ekologie, sê in die mediavrystelling dat hul oproep tot aksie, erkenning gee aan die dringendheid om die klimaatskrisis aan te pak deur 'n noodraamwerk van eenvoudige oplossings te ontwikkel. <br></p><p>Die betrokke wetenskapsverenigings en -instellings werk alreeds saam en is gereed om vining 'n taakspan saam te stel om belanghebbendes te ondersteun en die ontwikkeling en implementering van hierdie oplossings te fasiliteer. </p><p>“Ons moedig alle relevante inisiatiewe, regerings, en belanghebbendes aan om uit te reik na ons by <a href="mailto:climate@isme-microbes.org">climate@isme-microbes.org</a>. Ons is gereed en bereid om ons kundigheid, data, tyd en ondersteuning aan te bied vir onmiddellike optrede," sluit hulle af.</p><p>Die navorsing getiteld “<a href="https://www.nature.com/articles/s41564-024-01861-0">Microbial solutions must be deployed against climate catastrophe</a>" is gelyktydig in die volgende vaktydskrifte gepubliseer: <em>Sustainable Microbiology</em>, <em>ISME Journal</em>, <em>mSystems</em>, <em>FEMS Microbiology Ecology</em>, <em>Nature</em> <em>Microbiology</em>, <em>Nature Reviews</em>, <em>Microbiology</em>, <em>Nature Reviews Earth and Environment</em>, <em>Nature Communications</em>, <em>Communications Biology</em>, <em>Communications Earth and Environment</em>, <em>npj Biodiversity</em>, <em>npj Biofilms and Microbiomes</em>, <em>npj Climate Action</em>, <em>npj Sustainable Agriculture</em>.<br></p> |
| Wiskunde- en wetenskaponderwysers kom by die US bymekaar om gaping tussen hoërskool en uni aan te pak | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10905 | | Wiskunde- en wetenskaponderwysers kom by die US bymekaar om gaping tussen hoërskool en uni aan te pak | Faculty of Science (media and communication) | <p>Meer as vyftig wiskunde- en fisiese wetenskap-onderwysers van Wes-Kaapse hoërskole het vandeesweek by die Universiteit Stellenbosch (US) bymekaargekom vir die jaarlikse Wiskunde- en Wetenskap-onderwysersforum.</p><p>Die forum is 'n inisiatief van die Fakulteit Natuurwetenskappe om die gaping tussen onderwysers en eerstejaarsdosente in die velde van die fundamentele wetenskappe te oorbrug.<br></p><p><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/MSTF_1.png" alt="MSTF_1.png" style="margin:5px;" /><br></p><p>Mariétta van den Worm, Direkteur: Fakulteitsbestuur, sê die primêre doelwitte van die forum is om die kurrikulumkennisgaping tussen onderwysers en dosente te oorbrug; om betekenisvolle en impakvolle verhoudings te bou wat kan help met die werwing, keuring, toelating en gereedheid van voornemende eerstejaarwetenskapstudente; en die bevordering van samewerking vir kurrikulumbetrokkenheid en sosiale impak.</p><p>“Ons wil geleenthede skep vir insiggewende interaksie tussen onderwysers en eerstejaardosente. Saam kan hulle moontlike uitdagings aanspreek wat eerstejaarstudente in die kurrikulum teëkom," verduidelik sy.</p><p>Dit is die tweede sodanige geleentheid vanjaar wat in vennootskap met die US se Afdeling Studentewerwing aangebied word. Volgens Christelle Feyt, Senior Direkteur: Studentewerwing, is die vennootskap met die Fakulteit Natuurwetenskappe in lyn met die geïntegreerde werwingstrategie wat aan die einde van 2023 deur die Rektoraat goedgekeur is. </p><p>“Die Geïntegreerde Studentewerwingstrategie berus op vyf pilare, waarvan samewerkende vennootskappe met fakulteite en eksterne belanghebbendes, soos onderwysers, prominent voorkom. Die strategie maak ook voorsiening vir die vestiging van praktykgemeenskappe vir studentewerwing en uitbreiding van deelname," voeg sy by.</p><p>Die eerste praktykgemeenskap vir werwing van voorgraadse studente is in Junie gestig: “Alle fakulteitspersoneel betrokke by werwing en die Afdeling Studentewerwing is bymekaar gebring om kollegas oor fakulteite heen in staat te stel om beste praktyke in studentewerwing, institusionele kennis en hulpbronne te deel, en om oop kommunikasie, buigsaamheid en behendigheid te bevorder. Die einddoel is om te voldoen aan die verwagtinge en behoeftes van voornemende studente en hul beïnvloedersgroepe, soos ouers en onderwysers," sluit sy af.<br></p><p><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/MSTF_2.png" alt="MSTF_2.png" style="margin:5px;" /><br></p><p>Tydens hierdie week se geleentheid is onderwysers verwelkom deur prof. Bertie Fielding, Dekaan van die Fakulteit Natuurwetenskappe, terwyl eerstejaarstudente stories gedeel het oor hoe hulle deur hul primêre en sekondêre onderwysers geïnspireer is om wiskunde en fisiese wetenskappe te studeer. Eerstejaarsdosente soos dr Philip Southey het van die vele beroepsgeleenthede in die natuurwetenskappe gedemonstreer (wat nié in die velde van ingenieurswese of geneeskunde is nié), terwyl dr Riana Roux grafieke getoon het van die vele studierigtings waar wiskunde 'n vereiste is.</p><p>“Met ander woorde," het sy benadruk, “indien leerders aangesê word om eerder Wiskunde Geletterdheid te kies, sal dit hul studie-opsies drasties verminder."</p><p>Na afloop van die geleentheid het verskeie onderwysers hul waardering vir die inisiatief uitgespreek. Meer as een het vir soortgelyke geleenthede in die toekoms gevra. Terwyl hulle die “aansteeklike entoesiasme" van die eerstejaarsdosente en studente waardeer het, het hulle ook beklemtoon dat onderwysers se bekommernisse meer erken moet word, en dat dit in die toekoms voordelig kan wees om vakadviseurs van die Wes-Kaapse Departement van Onderwys in te sluit.<br></p><p><em>Foto's: Henk Oets</em></p> |
| Fisika nagraadse studente raap 5 van die 10 toekennings op by ICO-26 | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10892 | | Fisika nagraadse studente raap 5 van die 10 toekennings op by ICO-26 | Faculty of Science (media & communication) | <p>Nagraadse student van die Universiteit Stellenbosch (US) se Departement Fisika het met vyf van die tien studentetoekennings weggestap tydens die onlangse <a href="https://ico26.com/">26ste Kongres van die Internasionale Kommissie vir Optika</a> (ICO-26) wat by die US aangebied is.</p><p>Dr. Yaseera Ismail, voorsitter van die reëlingskomitee en 'n kwantumfisikus aan die US, sê dit is die eerste keer dat die ICO-kongres op Afrikabodem plaasvind: “Ons het vanjaar die registrasiekoste aansienlik verlaag sodat meer Suid-Afrikaanse studente kon deelneem. Normaalweg is hierdie vergaderings so duur dat ons nouliks een of twee studente kan stuur om dit by te woon."</p><p>Die studente wat die toekennings ontvang het, is Eugene Fouché (Beste PhD-plakkaat), Pashlene Naidoo (Beste MSc-plakkaat), Conrad Strydom (Toekenning vir Innoverende Navorsing), Tebogo Ledwaba (Toekenning vir Bedryfsgefokusde navorsing), en Kelsey Everts (Beste Plakkaat oor Gevorderde Optiese Beeldvorming en Spektroskopie).</p><p>Conrad, 'n PhD-student in kwantumfisika, sê dit was 'n wonderlike geleentheid om die ICO-26 by te woon en 'n voordrag te doen: “Ek kon luister na van die mees opwindende en voorpuntnavorsing in optika en fotonika. Om boonop die toekenning vir die mees innoverende navorsing te ontvang, is 'n groot inspirasie om voort te gaan in hierdie navorsingsveld."</p><p>Vir Tebogo, 'n PhD-student in fotonika, was dit 'n uitdagende ervaring om langs haar plakkaat te staan en studente en professors se vrae oor haar navorsing te beantwoord: “Ek stel gewoonlik meer in ánder mense se werk belang en vra hulle vrae uit pure nuuskierigheid. Ek deel dikwels nie so baie oor my eie navorsing nie, tensy hulle," verduidelik sy. </p><p>Vir haar was ICO-26 veral baie interessant: “Ek het geleer oor verskeie toepassings van lig. Ek het ook vir die eerste keer geleer oor sigbare-lig teleskope en optiese frekwensiekamme," voeg sy by.</p><p><strong>Wêreldbekende sprekers</strong></p><p>As voorsitter van die reëlingskomitee het Dr. Ismail ook 'n openbare lesing op die US-kampus gereël deur die 2018 Nobelpryswenner in Fisika, Prof. Donna Strickland, wat tans 'n professor in die Departement Fisika en Astronomie aan die Universiteit van Waterloo, Kanada is.</p><p>Nog 'n Nobelpryswenner in Fisika (2023) wat deelgeneem het, was Prof. Anne L'Hullier van die Lund Universiteit in Swede. Sy het besprekings oor nieliniêre optika, hoë-intensiteit lasers, en die evolusie van attosekonde wetenskap gelei. </p><p>Ander noemenswaardige sprekers sluit ook in: Prof. Juan Yin van die Universiteit van Wetenskap en Tegnologie, China, en Prof. Gerd Leuchs van die Max Planck Instituut en president van OPTICA. Hulle het transformerede onderwerpe gedek wat gestrek het van ruimtegebaseerde kwantumfisika, tot klassieke optika. Prof. Carlos Hernandez-Garzia, 'n ontvanger van die ICO-toekenning vir 2023, het 'n aanbieding gedoen oor attosekonde ligpulsstruktuur-manipulering, terwyl ander sprekers hulle navorsingswerk op gebiede oos fotonika, programmeerbare fotonika, en optiese manipulasie gedeel het.</p><p>“As 'n eerste vir Afrika, het ICO-26 die grondslag gelê vir voortgesette internasionale samewerking vir die bevordering van optikanavorsing en die praktiese toepassings daarvan," sluit Dr. Ismail af.</p><p><em>Op die foto is van links na regs: Conrad Strydom (PhD-student in kwantumfisika), Dr. Yaseera Ismail, Tebogo Ledwaba (PhD-student in fotonika), Pashlene Naidoo (MSc- student in kwantumfisika), Kelsey Everts (MSc-student in fotonika), en Eugene Fouché (PhD-student in fotonika). Krediet: Wiida Fourie-Basson</em></p> |
| US-kundiges deur Akademie vir Wetenskap van SA vereer | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10871 | | US-kundiges deur Akademie vir Wetenskap van SA vereer | Corporate Communication and Marketing Division (CCMD) | <p>Vyf senior akademici van die Universiteit Stellenbosch (US) was onder die 44 voorste vakkundiges en wetenskaplikes wat op 23 Oktober by die jaarlikse Toekenningseremonie van die <a href="https://eur01.safelinks.protection.outlook.com/?url=https://www.assaf.org.za/&data=05%7c01%7cltshifura%40uj.ac.za%7c0ea55029350f49787b0608dbe447f0c7%7cfa785acd36ef41bc8a9489841327e045%7c1%7c0%7c638354769897779363%7cUnknown%7cTWFpbGZsb3d8eyJWIjoiMC4wLjAwMDAiLCJQIjoiV2luMzIiLCJBTiI6Ik1haWwiLCJXVCI6Mn0%3D%7c3000%7c%7c%7c&sdata=QoCo/xkbJvbu2opUeCloX%2Bo0KSz3LUFCLgyvy2lUE4o%3D&reserved=0">Akademie vir Wetenskap van Suid-Afrika (ASSAf)</a> as nuwe lede ingehuldig is. Twee jong navorsers van die US is by dieselfde geleentheid by die Suid-Afrikaanse Akademie vir Jong Wetenskaplikes (SAYAS) verwelkom.</p><p>Synde die amptelike nasionale Akademie van Suid-Afrika, is een van ASSAf se kernfunksies om die land se mees uitstaande vakkundiges te vereer deur hulle tot lede van die Akademie te verkies. ASSAf-lede word uit die volle spektrum van dissiplines gekies. Die 44 nuwe lede bring die totale ledetal van ASSAf op 730 te staan.</p><p><strong>Twee van die nuwe ASSAf-lede van die US is van die Fakulteit Natuurwetenskappe. </strong>Hulle is <strong>Prof Resia Pretorius,</strong> uitgelese navorsingsprofessor in die Departement Fisiologiese Wetenskappe; en <strong>Prof Johann Rohwer,</strong> professor in sisteemsbiologie in die Departement Biochemie. Die ander akademici is <strong>Prof Reinette Biggs</strong>, Mededirekteur: Sentrum vir Volhoubaarheidsoorgange (SVO) en bekleër van die DWT/NNS-leerstoel in sosio-ekologiese stelsels en veerkragtigheid; <strong>Prof Anna-Maria Oberholster,</strong> professor in genetika: Departement Genetika, Fakulteit AgriWetenskappe; en <strong>Prof Frank Tanser,</strong> professor in globale gesondheid en Direkteur van Bevolkingsgesondheidsinnovasie by die Sentrum vir Epidemiese Reaksie en Innovasie.</p><p>ASSAf verteenwoordig Suid-Afrika in die internasionale gemeenskap van wetenskapakademies. Die Akademie mobiliseer sy lede – internasionaal bekende geleerdes wat deur hul eweknieë verkies word – om gesaghebbende advies gegrond op wetenskaplike, gestrenge ontleding van bewyse en konsensus van diverse kundiges aan die regering en ander belanghebbendes te verskaf. Daarbenewens erken en beloon ASSAf ook vakkundige prestasie en uitnemendheid in die toepassing van wetenskaplike denke tot voordeel van die samelewing.</p><p>Nuwe lede word elke jaar deur al die bestaande lede verkies. Lidmaatskap van die Akademie is ʼn groot eer en gee erkenning aan vakkundige prestasie. Die lede is die Akademie se kernbate en gee vrywillig van hul tyd en kundigheid in diens van die samelewing.</p><p>Die US se Visekanselier en Rektor, prof Wim de Villiers, het die nuwe groep vakkundiges wat by ASSAf ingehuldig is, geluk gewens. “Hierdie eer weerspieël hul akademiese uitnemendheid en toewyding tot maatskaplike impak. Ek is veral trots op die US-akademici onder hulle, wie se prestasies ons visie bevorder om die leiding as Afrika se voorste navorsingsintensiewe universiteit te neem, ons gemeenskap te inspireer en navorsing met impak regoor Suid-Afrika en verder te bevorder," het De Villiers gesê.</p><p>Prof Sibusiso Moyo, Adjunk-visekanselier: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies aan die US, het gesê dit is ʼn groot eer vir US-akademici om by ASSAf se geledere aan te sluit. “Hulle vergestalt almal die akademiese uitnemendheid en innoverende gees waarvoor die Universiteit Stellenbosch staan. Hul bydrae tot die bevordering van kennis in hul onderskeie velde en van die US se verbintenis tot navorsingsuitnemendheid, hul bydrae tot vaardigheidsopleiding vir meesters- en doktorale kandidate, asook hul uitnemende toepassing van wetenskaplike denke vir positiewe verandering, word erken. Ek wens hulle die beste toe terwyl hulle voortgaan om die grense van kennis verder as 2024 te verskuif," het Moyo gesê.</p><p><strong>Nuwe SAYAS-lede</strong></p><p>Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Jong Wetenskaplikes (SAYAS) het tydens die ASSAf-toekenningseremonie tien nuwe lede ingehuldig. Twee akademici van die US is by SAYAS verwelkom: <strong>Dr Yaseera Ismail</strong> is ʼn senior lektor wat in kwantuminligtingskommunikasie en -verwerking spesialiseer, en <strong>dr Caitlin Uren</strong> is ʼn dosent in mensgenetika, bioinformatika en farmakogenetika.</p><p>SAYAS is in 2011 tot stand gebring om Suid-Afrika se jong wetenskaplikes in staat te stel om ten volle aan plaaslike en internasionaal relevante navorsing- en ontwikkelingsagendas deel te neem.</p><p>Dit bied ʼn nasionale platform waar voorste jong wetenskaplikes van alle dissiplines in die land met mekaar kan interreageer en toegang tot internasionale netwerk- en loopbaanontwikkelingsgeleenthede kan kry.</p><p>SAYAS-lede is wetenskaplikes jonger as 40 met PhD's wat as uitmuntend in hul vakgebied geag word. SAYAS-lede kom uit alle dissiplines, insluitend suiwer en toegepaste wetenskappe, geesteswetenskappe, sosiale wetenskappe en die kunste.<br><br></p><p><br></p> |
