| Studente van Ingenieurswese, Natuurwetenskappe en AgriWetenskappe seëvier by US se FameLab-uitdunronde | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7672 | | Studente van Ingenieurswese, Natuurwetenskappe en AgriWetenskappe seëvier by US se FameLab-uitdunronde | Corporate Communication & Marketing / Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking [Alec Basson] | <p>Thabani Mtsi, ʼn magisterstudent in Siviele Ingenieurswese aan die Universiteit Stellenbosch (US), is as die wenner van die US-uitdunronde van die 2021 <a href="https://www.saasta.ac.za/famelab-south-africa/"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">FameLab</strong></a><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0"> </strong>wetenskapkommunikasie- en redenaarskompetisie aangewys. Die virtuele geleentheid het Woensdag (14 Oktober) plaasgevind. Kaylan Reddy, ʼn magisterstudent in Plant- en Dierkunde, en Zimbili Sibiya, ʼn doktorale student in Bos- en Houtkunde, het onderskeidelik tweede en derde geëindig. FameLab word as een van die grootste wetenskapskommunikasie-kompetisies ter wêreld beskou en bied 'n platform vir jong wetenskaplikes om met verskillende gehore oor hul werk te praat.<br></p><p>Tydens die aanlyn-kompetisie het Mtsi en 23 ander nagraadse studente elkeen net drie minute gekry om hul navorsingswerk met die gehoor te deel. Hy het gepraat oor die wyses waarop die reiservaring van taxi-pendelaars verbeter kan word, terwyl Reddy meer vertel het oor hoe inheemse kennis van medisinale plante met breinbiologie gekombineer kan word om angs en depressie te behandel. Sibiya het gefokus op die verband tussen die natuur en tegnologiese volhoubaarheid. As wenner van die plaaslike ronde sal Mtsi die US in April 2021 in die eindronde verteenwoordig. Hier sal hy teen die wenners van die uitdunrondes wat by ander Suid-Afrikaanse universiteite gehou is, te staan kom.</p><p>Die US FameLab-uitdun is deur Jive Media Africa en die Afdeling Navorsingsontwikkeling se Nagraadse Kantoor gereël. Die beoordelaars was Martin Viljoen (Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking), Wilma Stassen (Bemarking en Kommunikasie: Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe), dr Palesa Mothapo (Navorsingsontwikkeling) en prof Nox Makunga (Plant- en Dierkunde).</p><p>Mtsi het in reaksie op sy oorwinning gesê “my lewensdoel is om mense binne my invloedsfeer te inspireer en te bemagtig, en alles wat ek doen, dien hierdie doel. Dit is uiters belangrik dat ons ons akademiese strewes gebruik om die gemeenskappe wat ons bemagtig het te verbeter omdat ons is wat ons is danksy hulle. Ek is geklee, gevoed en grootgemaak deur die taxibedryf, en 'isintu' vereis dat ek dieselfde welwillendheid toon."</p><p>Hy het die belangrikheid van wetenskapskommunikasie beklemtoon en gesê “navorsing wat tot wetenskaplike tydskrifte en referate beperk word, kom nie tot sy reg in die samelewing nie. Die gaping tussen wetenskap en die samelewing moet oorbrug word sodat ons saam oplossings kan vind — veral in Afrika."<br></p><p>Mtsi spog, onder meer, ook met ʼn Mandela Rhodes-beurs en twee rektorstoekennings vir uitnemendheid. Sy voorgraadse verhandeling is deur die Suid-Afrikaanse Instituut vir Siviele Ingenierswese as die beste in die land vir 2018/2019 aangewys.</p><p>Die wenner van die Suid-Afrikaanse eindronde sal teen deelnemers uit 30 lande te staan kom by die internasionale FameLab-kompetisie.</p><ul><li><strong>Foto</strong>: Thabani Mtsi, Kaylan Reddy en Zimbili Sibiya.</li></ul><p><br><br></p> |
| Klein visspesie van die Serengeti vernoem na Sir David Attenborough | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7661 | | Klein visspesie van die Serengeti vernoem na Sir David Attenborough | Wiida Fourie-Basson | <p>'n Nuutontdekte killivisspesie van die ikoniese Serengeti Nasionale Park in Tanzanië, is vernoem na Sir David Attenborough in erkenning vir sy eindelose pogings om 'n bewustheid van die wonders en skoonheid van die natuur, te bevorder.<br></p><p>In teenstelling met die charismatiese wildebeeste en hulle skouspelagtige jaarlikse migrasie, is die helderkleurige <em>Nothobranchius attenboroughi </em>skaars vyf sentimeter lank en bekend daarvoor dat dit vining leef en jonk doodgaan. Hierdie spesie is endemies in noordelike Tanzanië en 'n noodsaaklike skakel in die Serengeti-Mara Ekosisteem.</p><p>Dit is die rede waarom vyf wetenskaplikes en visentoesiaste van Kanada, Fankryk en Suid-Afrika besluit het om hierdie hoogs kwesbare spesie te vernoem na die doyen van biodiversiteitsbewaring. </p><p>“Ons wou Sir Attenborough vereer vir sy pogings om wêreldwyd onder soveel mense 'n bewustheid te skep vir die wonder en skoonheid van die natuur, vir die bevordering van die belangrikheid van biodiversiteitsbewaring, en bowenal vir die feit dat hy so baie jongmense en navorsers in die veld van natuurgeskiedenis geïnspireer het, ons inkluis," verduidelik die outeurs: Prof Dirk Bellstedt (biochemikus) en Dr Fenton (Woody) Cotterill (geoloog), hulle student, De Wet van der Merwe, van die Universiteit Stellenbosch, Suid-Afrika, asook Béla Nagy van Frankryk, en Prof Brian Watters, van Kanada.<br></p><p><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/three%20researchers.png" alt="three researchers.png" class="ms-rtePosition-2" style="margin:5px;width:450px;" /></p><p>Hierdie eklektiese groep navorsers het sedert die 1990s saamgewerk aan navorsing oor hierdie visspesie wat endemies is in Oos-Afrika. Tussen die vyf van hulle het hulle duisende kilometers afgelê van so ver noord as Tsjad en Soedan, deur oostelike Sentraal-Afrika tot by die Caprivistreek in Namibië en Suid-Afrika se noordelike provinsie, KwaZulu-Natal. En dit alles in 'n poging om die <em>Nothobranchius-</em>spesie te bestudeer, te beskryf en inligting, sowel as weefsel in te samel vir laboratoriumbestudering. 'n Sleutelaspek van hul studie was die DNS-volgordebepaling en molekulêre werk wat in 2007 deur Dr Fenton Cotterill in Prof Bellstedt se laboratorium begin is en daaropvolgend sedert 2015 baie uitgebrei is deur De Wet van der Merwe se PhD-navorsing.</p><p>Hulle wil van hierdie geleentheid gebruik maak om bewustheid te kweek oor die twyfelagtige bewaringstatus van die <em>Nothobranchius-</em>vis in die algemeen: “Die biodiversiteit van Oos-Afrika is met reg bekend vir die diversiteit van sy pragtige groot soogdiere, maar die varswatervislewe is nie minder belangrik nie. Die bewaringstatus van <em>Nothobranchius</em> <em>attenboroughi</em> is afhanklik van die ongeskondenheid van die Serengeti-Mara Ekosisteem en die gebied wat die Victoriameer omring," verduidelik Prof Bellstedt.</p><p><span lang="EN-GB" style="font-size:11pt;line-height:107%;font-family:calibri, sans-serif;">Dit
is as gevolg van die feit dat hierdie vis in die reënseisoen letterlik slegs
lank genoeg leef om volwassenheid te kan bereik en dan doodgaan sodra hulle
hulle eiers in die modderonderlaag gelê het en die seisoenale poele opdroog. Die
modder word dan droog en kraak wat suurstof inlaat en die embrio’s laat
ontwikkel. Met die koms van die reënseisoen wanneer die poele weer vol word,
broei die eiers uit waarna die klein vissies vinnig groei, doodgaan en die
siklus homself herhaal.</span> </p><p>Met klimaatsverandering en die vestiging van mense in die streke rondom die Victoriameer, is die bewaring van die Serengeti-Mara Ekosisteem nie net belangrik vir die bewaring van die groot soogdiere soos die wildebees en hulle migrasie nie, maar ook vir die wonderlik aangepaste helderkleurige klein vissies en hulle onsekere lewensiklus. Sir David Attenborough het altyd beklemtoon dat 'n ekosisteem uit baie, selfs klein spesies bestaan, wat dan ook een van die redes is waarom die outeurs die spesie na hom vernoem het.</p><p><strong>Meer oor </strong><strong><em>Nothobranchius </em></strong><strong><em>attenboroughi</em></strong><strong> </strong></p><p><em>Nothobranchius </em><em>attenboroughi</em> is endemies in noordelikeTanzanië en word aangetref in niestandhoudende poele en moerasse wat geassosieer word met die Grumetirivierstelsel en ander klein rivierstelsels wat dreineer in die Victoriameer aan die oostelike kant. Die ekologiese integriteit van die rivier word behou deur die samevloei van sy opvangsgebiede wat grootliks in die Serengeti-Mara ekosisteem voorkom. Dit is een van ses nuwe spesies wat beskryf word in 'n artikel getiteld: “Review of the <em>Nothobranchius ugandensis </em>species group from the inland plateau of eastern Africa with descriptions of six new species (Teleostei: Nothobranchiidae)", wat in April vanjaar in die vaktydskrif <em>Ichthyological Exploration of Freshwaters</em> gepubliseer is. Die artikel is aanlyn beskikbaar by https://pfeil-verlag.de/publikationen/review-of-the-nothobranchius-ugandensis-species-group-from-the-inland-plateau-of-eastern-africa-with-descriptions-of-six-new-species/<br></p><p>Die werk is voorheen grootliks privaat gefinansier deur die outeurs, maar word sedert 2015 gefinansier onder die sambreel van die “Off the Beaten Track" inisiatief van die Volkswagen Stigting in Duitsland en die Universiteit Stellenbosch in Suid-Afrika. Die doel van die projek, getiteld: “<a href="http://portal.volkswagenstiftung.de/search/projectDetails.do?ref=88732">Exploring the Genomic Record of Living Biota to Reconstruct the Landscape Evolution of South Central Afric</a>a", is om 'n nuwe benadering te ontwikkel waarvolgens die landskapevolusie van Sentraal-Afrika wat oor die afgelope 20 miljoen jaar plaasgevind het, te rekonstrueer. Dit word gedoen deur Sanger en volgende-generasie volgordebepaling van die DNS van visgroepe soos die killivis en die kurper familie, te kombineer met hoë-presisie rotsdatering van hoof landvorme.</p><p><strong>Op die foto bo: </strong>Die helderkleurige killivisspesie, <em>Nothobranchius attenboroughi</em>, is slegs vyf sentimeter lank. Dit word aangetref in niestandhoudende poele en moerasse aan die oostekant van Victoriameer, waar sy oorlewing afhang van die jaarlikse reënseisoen wanneer die droë rivierbeddens van die Serengeti-Mara ekosisteem weer in vloed is. <em>Foto</em><em>: Brian Watters</em></p><p><strong></strong></p><p><strong>Media-ondehoude</strong></p><p>Prof Dirk U. Bellstedt, </p><p>Universiteit Stellenbosch </p><p>E-pos: <a href="mailto:dub@sun.ac.za">dub@sun.ac.za</a></p><p>Sel:+27 (0)73 166 1380</p><p> </p><p>Dr Fenton Cotterill</p><p>Departement Aardwetenskappe, Universiteit Stellenbosch </p><p>E-pos: <a href="mailto:fcotterill@gmail.com">fcotterill@gmail.com</a><br></p><p><br></p> |
| Volhoubare houthuismark is moontlik in SA | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7624 | | Volhoubare houthuismark is moontlik in SA | Corporate Communication & Marketing / Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking [Alec Basson] | <p>Navorsers van die Universiteit Stellenbosch (US) het bevind dat Suid-Afrika genoegsame houtbronne het vir 'n volhoubare houthuis-boubedryf.<br></p><p>“Ons studie het getoon dat deur die houtbronne wat tans as spaanders uitgevoer word, tesame met die aanplanting van bome in gebiede wat vir bebossing geoormerk is, te gebruik, sal dit (op die lange duur) moontlik wees om 'n toekomstige houthuis-boubedryf aan die gang te hou," sê dr Philip Crafford van die US se departement Bos- en Houtkunde. Hy het en kollega dr Brand Wessels het die land se houtbronne en 'n groeiende houthuis-boubedryf se moontlike wêreldwye uitwerking op aardverwarming ondersoek.</p><p>Die bevindinge van hul studie het onlangs in die <a href="https://www.sajs.co.za/article/view/6419"><span class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""><strong>South African Journal of Science</strong></span></a><span class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </span>verskyn. </p><p>Crafford sê hulle wou bepaal of plaaslike boombronne genoeg hou sal kan voorsien wat nodig is vir aansienlike groei in houthuisontwikkelings in Suid-Afrika. Om dit te kan doen, het hulle die woonhuis-voetspoor in die land, asook beskikbaar houtbronne vir houthuise en hierdie tipe boumetode se moontlike uitwerking op die omgewing ontleed. <br></p><p>“Weens die beperkte bosdekking in Suid-Afrika, is daar dikwels 'n siening dat 'n aansienlike groei in die markaandeel van houtgeboue nie moontlik is nie (ten minste nie van plaaslike houtbronne nie). Ons studie toon egter dat hierdie siening nie korrek is nie.<img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Houthouse-infographic.jpg" alt="Houthouse-infographic.jpg" class="ms-rtePosition-2" style="margin:5px;width:420px;height:599px;" /><br></p><p>“Indien ons slegs die houtspaanders wat tans beskikbaar is, as 'n bron oorweeg, kan 39 646 houtwonings (30 523 huise en 9 123 woonstelle) jaarliks gebou word. Met die bebossingshulpbronne sal 55 314 wonings (42 586 huise en 12 728 woonstelle) jaarliks gebou kan word. Dit is 1 203 meer as die gemiddelde nuwe geboue die afgelope 17 jaar. <br></p><p>“As 'n mens die hulpbron-potensiaal van houtspaanders en bebossing in ag neem, kan nagenoeg 95 000 houthuise (172% van die huidige aanbod) jaarliks gebou word."<br></p><p>Crafford sê dat indien invoere en huidige pulp-, bord en ander houtbronne uitgesluit word, kan daar in die toekoms na raming 6,23 miljoen kubieke meter houtbronne beskikbaar wees vir houthuiskomponente. Hierdie hoeveelheid houtbronne sal 6 019 Boeing 747's of 55 377 dubbeldekkerbusse kan vul. <br></p><p>“Dit dui duidelik op die hulpbron-potensiaal van 'n groter hout-gebaseerde boubedryf in Suid-Afrika."<br></p><p>Ondanks hierdie potensiaal, word slegs 1% van die nuwe huise in die land met hout gebou, in vergeleke met meer as 90% in lande soos die VSA, Kanada en Australië.<br></p><p>Crafford sê Suid-Afrika se produksie van nywerheidsrondehout (houtstompe wat vir alledaagse gebruik gesaag word) word hoofsaaklik vir pulp en bordprodukte (51%), gesaagde hout (24%) en spaanderuitvoere na Asië gebruik.<br></p><p>“Ons het die afgelope tien jaar gemiddeld 3,5 miljoen houtspaanders per jaar uitgevoer. Spaanderuitvoere is die waarskynlikste beskikbare bron wat moontlik vir die bou van houthuise gebruik sal kan word."<br></p><p>Oor 'n residensiële houtboubedryf se uitwerking op die omgewing het verskeie studies volgens Crafford getoon dat hout nie net hernieubaar is nie, maar dit het ook die beste vertoon regoor die meeste omgewingsfaktore in vergelyking met alternatiewe boumateriaal soos staal en beton, en het dit veral goed presteer ten opsigte van die vrystelling van kweekhuisgasse. <br></p><p>“Ons basiese modelleringsontleding toon dat indien 20% van alle nuwe huise met hout gebou sou word, die hoeveelheid energie/fossielbrandstof wat vir produksie benodig word en die aardverwarmingspotensiaal van die residensiële boubedryf met 4,9% sal verminder. Indien alle nuwe konstruksies houtgebaseerd sou wees, kan dit tot 30% verminder.<br></p><p>“Dit is 'n aansienlike afname indien 'n mens in ag neem dat die energie wat in die bou en gebruik van geboue gebruik word, na raming vir sowat 27% van die land se mensgemaakte koolsuurgasvrystellings verantwoordelik is. Hout boumateriale kan help om die omgewingsvoetspoor van ons residensiële geboue te verminder."<br></p><p>Aangesien daar nie 'n kultuur van ontwerp en bou met hout in Suid-Afrika is nie, bestaan daar 'n behoefte aan verdere navorsing wat ander uitwerkings soos die skepping van bruto binnelandse produk (BBP), werkskepping en maatskaplike en ekonomiese vergelykings ten opsigte van 'n groeiende houtboubedryf insluit. <br></p><ul><li><strong>BRON</strong>: Crafford, PL & Wessels, CB 2020. South African log resource availability and potential environmental impact of timber construction. <em>South African Journal of Science</em>, Vol. 116(7/8).<strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </strong><a href="https://doi.org/10.17159/sajs.2020/6419"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style="">https://doi.org/10.17159/sajs.2020/6419</strong></a> </li></ul><p><strong>SLEGS VIR MEDIA NAVRAE</strong></p><p>Dr Philip Crafford<br></p><p>Departement Bos- en Houtkunde</p><p>Fakulteit AgriWetenskappe </p><p>Universiteit Stellenbosch </p><p>Sel: 082 731 4975</p><p>E-pos:<strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </strong><a href="mailto:pcrafford@sun.ac.za"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style="">pcrafford@sun.ac.za</strong></a> </p><p><strong>UITGEREIK DEUR</strong></p><p>Martin Viljoen<br></p><p>Bestuurder: Media</p><p>Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking</p><p>Universiteit Stellenbosch </p><p>E-pos: <a href="mailto:viljoenm@sun.ac.za"><span class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""><strong style="">v</strong><strong style="">iljoenm@sun.ac.za</strong></span></a><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </strong><br></p><p><br><br></p> |
| Navorsers delf diep om klimaatsimpak op walvisse te verstaan | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7618 | | Navorsers delf diep om klimaatsimpak op walvisse te verstaan | Media & Communication, Faculty of Science | <p>Drie Suid-Afrikaanse universiteite is betrokke in 'n <a href="https://www.facebook.com/watch/?v=380774409749740&extid=AUg3BJbbd2lIsnc8">navorsingsprojek (die eerste ter wêreld)</a> wat poog om te verstaan hoe veranderinge in die oseaan, die herstel van boggelrugwalvispopulasies in die Suidelike Halfrond beïnvloed. <br></p><p>Gedurende die vorige eeu is boggelrugwalvispopulasies erg uitgedun deur moderne walvisvangpraktyke, met vangste van meer as 220 000 individue tussen 1904 en 1972 (van 'n bestaande populasie van ongeveer 140 000 wat moderne walvisvangpraktyke voorafgegaan het). Sedert beskermingsmaatreëls in die 1960s en 1970s ingestel is, het sekere populasies se getalle begin herstel.</p><p>Die <a href="https://www.whalesandclimate.org/">Walvis- en Klimaatsnavorsingsprogram</a> is in die lewe geroep deur Prof Alakendra Roychoudhury, 'n omgewingsgeochemikus in die Departement Aardwetenskappe by die Universiteit Stellenbosch (US), in samewerking met Professor Brendan Mackey, Direkteur van die Griffith Klimaatsverandering Responsprogram by Griffith Universiteit in Australië. Die navorsingspan sluit ook Prof Ken Findlay, 'n walvisdeskundige van die Kaapse Skiereiland Universiteit van Tegnologie (KSUT), Medeprofessor Marcello Vichi, 'n oseanograaf van die Universiteit van Kaapstad (UK) en navorsers van vier navorsingsinstellings in Suid-Amerika in. </p><p>Prof Roychoudhury sê die Suidelike Yssee is grootliks onnagevors en daar is 'n dringende behoefte aan seisoenale, sowel as langtermyn observasies van hierdie wyd uitgestrekte oseaan: “'n Tekort aan empiriese data veroorsaak 'n skewe prentjie in klimaatsmodelle, en skep onsekerheid. Onlangse observasies van wisseling in koolstofdioksiedvlakke, 'n groot aandrywer van klimaatsverandering, dui op 'n verandering in gedrag van die Suidelike Yssee, aansienlik anders as wat ons tot dusver op grond van klimatologie en satellietdata kon vasstel".</p><p>Volgens Prof Findlay van KSUT, doen die projek baanbrekerswerk in die kombinering van historiese en meer onlangse langtermyn datastelle met toekomstige scenario's in verskeie streke in die Suidelike Halfrond. </p><p>Die navorsingspan van KSUT sal diep delf in hierdie datastelle: “Ons hoop om variasies in seisoenale toeloop en die verspreiding van walvisse te identifiseer en verbande te trek tussen hierdie waarnemings en die veranderinge in die oseanografie en biochemie wat oor dieselfde tydperk in die Suidelike Yssee plaasvind," verduidelik hy. </p><p>Professor Marcello Vichi van UK sê die kombinasies van hierdie verskillende datastelle verteenwoordig 'n kragtige hulpmiddel ten einde veranderinge in die verspreiding van walvisse te verstaan, en sal ook dien as bevestiging van klimaatsmodelle.</p><p>“Die gelyktydige gebruik van oseaanmodelle en walvisobservasienetwerke, kan ons help om die onlangse groot versameling van boggelrugwalvisse, ook genoem supergroepe, wat ons langs die Wes-Kaapse kus opgemerk het, te verstaan" voeg hy by. </p><p>Professor Brendan Mackey van Griffith Universiteit sê die ses jaar lange navorsingsprogram sal 'n fundamentale begrip vestig van hoe veranderende oseaantoestande die getalle van boggelrugwalvispopulasies herstel.</p><p>“Klimaatsverandering is drasties besig om ekosisteme te verander en ons oseane ondergaan snelle veranderinge wat mariene lewe beïnvloed. Die projek sal ook aanpassingsscenario's ontwikkel vir die bevordering van walvisbeskermingsbeleide en -programme," sê Professor Mackey.</p><p>Dr Olaf Meynecke, 'n walvisnavorser van Griffith Universiteit sê oor die afgelope dekade het 'n nuwe begrip van die belangrike rol wat walvisse as ekosisteemingenieurs speel, aan die lig gekom: “Onlangse navorsings toon dat tandlose walvisse 'n integrale rol speel om die boonste 80 meter van die oseaan te herbemes − die fotiese sone waar ligdeurdringing primêre produktiwiteit dryf. Walvisse dien ook as hersirkuleerders deurdat hulle die ystermikronutriënte tot die boonste gedeelte van die oseaan beperk, aangesien hulle van die ysterryke Antarktiese planktonkrefies leef".</p><p>Die navorsingspanne van Brasilië, Chili, Ecuador en Panama sal ondersoek instel na die gedetailleerde beweging van die boggelrugwalvispopulasie aan die Suid-Amerikaanse weskus. Gedurende die suidelike somer, migreer hierdie populasies na die weivelde in die koue waters van suidelike Chili en die Antarktiese Skiereiland. Maar die westelike Antarktiese Skiereiland het 'n drastiese toename in hitte beleef: “Daar is sterk wetenskaplike bewyse dat hierdie verwarming die ekosisteem affekteer," sê Professor Eduardo Secchi, van die Federale Universiteit van Rio Grande. </p><p>Die projek strek oor ses jaar en die leidende span bestaan uit wetenskaplikes, marine-ekoloë en oseanograwe van: </p><ul><li><p>Universiteit Stellenbosch – Professor Alakendra Roychoudhury, Dr Jan Lukas Menzel, Dr Suamik Samanta;</p></li><li><p>Universiteit van Kaapstad – Professor Marcello Vichi, Dr Subhra Dey; </p></li><li><p>Kaapse Skiereiland Universiteit van Tegnologie – Professor Ken Findlay, Dr Elisa Seyboth;</p></li><li><p>Griffith Universiteit (Australië) – Professor Brendan Mackey, Dr Olaf Meynecke, Dr Serena Lee and Dr Jasper De Bie;</p></li><li><p>Federale Universiteit van Rio Grande (Brasilië) – Professor Eduardo R. Secchi, Professor Luciano Dalla Rosa, Dr Pedro Fruet, Dr Rodrigo Genoves</p></li><li><p>Pontifikale Katolieke Universiteit van Ecuador (Ecuador) – Dr Fernando Felix</p></li><li><p>Smithsonian Tropiese Navorsingsinstituut (Panama) – Dr Héctor Guzmán</p></li><li><p>CEQUA Stigting (Chili) – Dr Jorge Acevedo and Dr Esther Jiménez</p></li></ul><p>Verskeie navorsingsvaarte na, en veldwerk in die weivelde en teelplekke van teikenpopulasies in Antarktika en die kuslyne van Australië, Afrika en Suid-Amerika is geskeduleer. Die Walvis- en Klimaatnavorsingsprogram word by Griffith Universiteit gehuisves. Die boggelrugwalvismigrasiemodelle en relevante projekinligting sal beskikbaar wees by: www.whalesandclimate.org.</p><p>Feite oor die Walvis- en Klimaatnavorsingsprogram</p><ul><li><p>Projek se tydsduur: ongeveer ses jaar</p></li><li><p>Totale begroting: AUD 7 miljoen (R80 miljoen)</p></li></ul><ul><li><p>Projekspan bestaan uit 16 voltydse navorsers en sewe navorsingsgenote, asook 14 nagraadse studente</p></li><li><p>Gesamentlike Antarktiese reise reeds voltooi: 4 </p></li><li><p>Databasis van huidige walvisgetalle: 73132</p></li><li><p>Rekord van walvisvangste in databasis: 215 928</p></li></ul><p> <strong>Op die foto bo: </strong>In die Suidelike Halfrond onderneem boggelrugwalvisse hul jaarlikse migrasie vanaf hul somer weivelde in die Antarktiese streek na die warmer sub-tropiese waters van Afrika, Australië en Suid-Amerika in die winter. <em>Foto: Ken Findlay</em></p><p>Medianavrae<br></p><p>Prof Alakendra Roychoudhury</p><p>Departement Aardwetenskappe, Universiteit Stellenbosch </p><p>E-pos: roy@sun.ac.za</p><p>Sel: +27 (0)72 062 8416</p><p>Landlyn: +27 (0)21 808 3124 (slegs kantoorure) </p><p> </p><p>Prof Ken Findlay</p><p>KSUT Navorsingsleerstoel: Oseaan-ekonomie, Sentrum vir Volhoubare Oseane</p><p>Kaapse Skiereiland Universiteit van Tegnologie (KSUT)</p><p>E-pos: FINDLAYK@cput.ac.za</p><p>Sel: +27 (0)82 570 8212</p><p>Tel: +27 (0)21 460 3192</p><p> </p><p>Prof Marcello Vichi</p><p>Direkteur: Marienenavorsingsinstituut, Departement van Oseanografie</p><p>Universiteit van Kaapstad</p><p>E-pos: <a href="mailto:Marcello.vichi@uct.ac.za">Marcello.vichi@uct.ac.za</a><br></p><p><br></p> |
| Nuwe raamwerk sal Wêrelderfenisterreine teen indringerspesies help beskerm | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7608 | | Nuwe raamwerk sal Wêrelderfenisterreine teen indringerspesies help beskerm | Corporate Communication & Marketing / Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking [Alec Basson] | <p>'n Span internasionale wetenskaplikes, insluitend drie navorsers verbonde aan die Sentrum van Uitnemendheid vir Indringerbiologie (SIB) by die Universiteit Stellenbosch (US), het vorendag gekom met 'n nuwe monitering- en verslagdoeningsraamwerk om Wêrelderfenisterreine teen bykans 300 verskillende uitheemse indringerspesies (mikro-organismes, diere en plante) te beskerm. </p><p>Hulle het die huidige status van biologiese indringing en die bestuur daarvan by 241 natuurlike en gemengde Wêrelderfenisterreine wêreldwyd ondersoek. In Suid-Afrika is die Makhonjwaberge by Barberton, die Kaapse planteryk, iSimangaliso-vleilandpark en die Vredefortkoepel bestudeer. Die studie is aan die hand van dokumente van UNESCO en die Internasionale Unie vir Natuurbewaring (IUCN) onderneem. Die groep se navorsingsbevindinge het onlangs in <a href="https://link.springer.com/article/10.1007/s10531-020-02026-1"><span class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""><strong style="">Biodiversity and Conservatio</strong><strong style="">n</strong></span></a> verskyn.</p><p>“Ons ondersoek het getoon dat inligting oor die teenwoordigheid, bedreiging en bestuur van uitheemse indringerspesies by baie van die Wêrelderfenisterreine bra beperk is. Verslae oor die status van biologiese indringing was ook by tye inkonsekwent," sê hoofnavorser dr Ross Shackleton van die SIB en die Instituut vir Geografie en Volhoubaarheid aan die Universiteit van Lausanne, Switserland.<br></p><p>Shackleton voeg by dat die gebrek aan 'n stelselmatige verslagdoeningsmetode dit baie moeilik maak om inligting tussen terreine te vergelyk en 'n indruk van wêreldwye tendense te vorm. </p><p>“Minder as die helfte van die Wêrelderfenisterreine wat uitheemse indringerspesies as 'n bedreiging aangedui het, het volledige inligting oor die bestuur van hierdie spesies beskikbaar gehad. Dít onderstreep die behoefte aan 'n goeie monitering- en verslagdoeningsraamwerk vir biologiese indringing by Wêrelderfenisterreine en ander beskermde gebiede wêreldwyd."<br></p><p>Shackleton sê hul raamwerk stel protokolle voor vir dataversameling en verslagdoening oor (i) die maniere waarop uitheemse spesies in Wêrelderfenisgebiede beland, (ii) watter uitheemse spesies tans daar aangetref word, (iii) die impak en bestuur van dié spesies, (iv) 'n voorspelling van toekomstige bedreigings en bestuursbehoeftes, en (v) die identifisering van kennisleemtes. Hierdie inligting kan dan gebruik word om 'n oorhoofse “bedreigingspunt of -vlak" (baie hoog, hoog, matig, laag, of datagebrekkig) aan 'n bepaalde terrein toe te ken.<br></p><p>“'n Kernfaset van die nuwe raamwerk behels 'n lys van alle uitheemse indringerspesies wat op 'n sekere terrein aangetref word. Met daardie inligting kan daar tred gehou word met veranderinge in bedreigings én met die implementering en sukses van indringerspesiebestuur."<br></p><p>Die wetenskaplikes het hul raamwerk by sewe terreine regoor die hele wêreld getoets, waaronder by die Vredefortkoepel in Suid-Afrika. Shackleton sê dié proewe het méér inligting as vorige moniteringsinisiatiewe opgelewer.<br></p><p>“So byvoorbeeld het die <em>IUCN World Heritage Outlook</em> van 2017 die indringerspesiebedreigingsvlak vir die Serengeti, Keoladeo, Donana en Vredefortkoepel as 'datagebrekkig', 'lae bedreiging' of 'nie gelys nie' aangedui. Daarteenoor val ál hierdie Wêrelderfenisterreine nou in die kategorie van matige tot hoë bedreiging van biologiese indringing op grond van ons assessering aan die hand van die raamwerk." Hy voeg by dat hulle ook op 'n paar bestuursuksesse afgekom het, soos Aldabra Atoll, waar indringerspesies weens goeie bestuur afgeneem het. </p><p>Shackleton hoop hul raamwerk sal die konsekwentheid, vergelykbaarheid en algehele waarde van toekomstige verslagdoening oor die bedreiging en bestuur van uitheemse indringerspesies by Wêrelderfenisterreine en ander beskermde gebiede verbeter.<br></p><p>“Die gebruik van hierdie raamwerk sal dit makliker maak om vergelykings te tref en beste praktyk tussen terreine uit te ruil, en sal die toekenning en prioritisering van finansiering vir die bestuur van uitheemse indringerspesies help rig. Dit kan ook die grondslag lê vir 'n vryelik beskikbare globale inligtingstelsel met 'n inventaris van indringerspesiebedreigings vir hierdie gebiede."<br></p><p>Medenavorser prof Dave Richardson van die SIB stem saam met Shackleton oor die belang daarvan om hierdie gebiede te beskerm. “Wêrelderfenisterreine het te kampe met 'n al hoe groter bedreiging van biologiese indringing, wat inheemse biodiversiteit en die lewering van ekosisteemdienste in gevaar stel. Boonop is uitheemse indringerspesies 'n finansiële las, want dit kan besonder duur wees om te bestuur."<br></p><p>Die wetenskaplikes stel voor dat monitering en verslagdoening verkieslik deur plaaslike kenners of bestuurders gedoen word, terwyl staatsowerhede die implementering van die raamwerk in vennootskap met plaaslike rolspelers behoort te doen. <br></p><ul><li><strong>BRON</strong>: Shackleton, R.T. <em>et al.</em><em>*</em> 'Biological invasions in World Heritage Sites: current status and a proposed monitoring and reporting framework'. <em>Biodiversity and Conservation</em>. <a href="https://link.springer.com/article/10.1007/s10531-020-02026-1"><span class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""><strong>DOI: 10.1007/s10531-020-02026-1</strong></span></a></li></ul><p>*Outeurs van hierdie navorsingsreferaat sluit in Ross Shackleton (Sentrum van Uitnemendheid vir Indringerbiologie – SIB – Universiteit Stellenbosch/Instituut vir Geografie en Volhoubaarheid, Universiteit van Lausanne), Bastian Bertzky (Gesamentlike Navorsingsentrum, Europese Kommissie), Louisa Wood (Sentrum vir Omgewing, Visserye en Akwakultuur, Verenigde Koninkryk), Nancy Bunbury (Seychelle-stigting/Sentrum vir Ekologie en Bewaring, Universiteit van Exeter), Heinke Jäger (Charles Darwin-stigting), Remco van Merm (Internasionale Unie vir Natuurbewaring – IUCN), Christian Sevilla (direktoraat van die Galapagos Nasionale Park), Kevin Smith (IUCN), John Wilson (SIB/Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut), Arne Witt (Sentrum vir Landbou en Biowetenskappe Internasionaal, Nairobi) en Dave Richardson (SIB).<br></p><p><strong>Foto</strong>: Vredefort Wêrelderfenisterreine: <strong>Krediet</strong>: Wikimedia Commons.<br></p><p><strong>SLEGS VIR MEDIANAVRAE</strong></p><p>Dr Ross Shackleton<br></p><p>Sentrum van Uitnemendheid vir Indringerbiologie/Instituut vir Geografie en Volhoubaarheid Universiteit Stellenbosch/Universiteit van Lausanne</p><p>E-pos: <a href="mailto:rtshackleton@gmail.com"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style="">rtshackleton@gmail.com</strong></a> </p><p><br></p><p>Prof Dave Richardson<br></p><p>Sentrum van Uitnemendheid vir Indringerbiologie </p><p>Universiteit Stellenbosch</p><p>E-pos:<strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </strong><a href="mailto:rich@sun.ac.za"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style="">rich@sun.ac.za</strong></a> </p><p><strong>UITGEREIK DEUR</strong></p><p>Martin Viljoen</p><p>Mediabestuurder</p><p>Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking</p><p>Universiteit Stellenbosch</p><p>E-pos: <a href="mailto:viljoenm@sun.ac.za"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style="">viljoenm@sun.ac.za</strong></a><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </strong><br></p><p><br><br></p> |
| WWF-verslag: twee-derde afname in wildlewe populasies sedert 1970 | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7586 | | WWF-verslag: twee-derde afname in wildlewe populasies sedert 1970 | Media & Communication, Faculty of Science | <p>Prof Guy Midgley van die Universiteit Stellenbosch is een van 125 spesialiste vanoor die wêreld wat bygedra het tot die Wêreld Wildlewe Fonds (WWF) se <em><a href="https://livingplanet.panda.org/">Living Planet 2020</a></em> verslag wat vandag gepubliseer is.</p><p>Prof Midgley, 'n internasionaal erkende leier op die gebied van biodiversiteit en klimaatsverandering, is verbonde aan die Departement Plant- en Dierkunde aan die US.</p><p>Die <em>Living Planet Report 2020</em> verskaf 'n omvattende oorsig van die toestand van ons natuurlike wêreld deur middel van die Lewende Planeet-indeks. Hierdie indeks, wat deur die Soölogiese Vereniging van London verskaf word, volg al sedert 1970 globale tendense in die voorkoms van wildlewe.</p><p>Volgens 'n mediaverklaring wat deur die WWF uitgereik is, wys die Lewende Planeet-indeks dat daar tussen 1970 en 2016 'n afname van 68% in die globale voorkoms van gewerwelde diere was. Dié afname word hoofsaaklik toegeskryf aan die vernieting van natuurlike habitat en die gebruik van en handel in wildlewe.</p><p>In die afdeling “Deep dive into biodiversity in a warming world", skryf Prof Midgley dat een-vyfde van wilde spesies binne hierdie eeu die risiko van uitsterwing in die gesig staar, net as gevolg van klimaatsverandering en selfs ten spyte van daadwerklike pogings om die impak daarvan te verminder. Selfs meer kommerwekkend is die feit dat onlangs modelle toon dat veranderde klimaatstoestande daartoe gaan lei dat verskeie spesies binne 'n ekosisteem bykans gelykertyd hul toleransievlakke gaan bereik – dit kan tot skielike verliese in biodiversiteit lei. Wêreldwyd is veral biodiversiteitsbrandpunte, soos die Kaapse Fynbos en die Sukkulente Karoo, veral vatbaar vir sulke impakte.</p><p>Volgens Midgley kan hierdie risiko's net vermy word indien ons ons gebruik van fossielbrandstowwe verminder: “Indien ons voortgaan soos nou, sal tropiese oseane binne 'n dekade oor die drumpel gestoot word, en tropiese woude binne 'n halfeeu. </p><p>Indien globale temperature globaal met meer as 4° C vermeerder, sal 15% van ekologiese gemeenskappe oor die drumpel gestoot word. Indien ons globale verwarming onder 2°C hou, verminder die impak na minder as 2%, verduidelik hy. </p><p>Prof Midgley is ook betrokke by die SPARC-program, waarvan die doel is om modelle te ontwikkel om die vatbaarheid van Afrika se biodiversiteit op klimaatsverandering te verstaan. Hul werk het getoon dat indien meer grond vir bewaring beskikbaar gestel word, dit aansienlik die impakte van klimaatsverandering op beide die regionale en globale vlak verminder.</p><p>Volgens die <em>Living Planet Report 2020</em> is daar grootskaalse en ambisieuse bewaringspogings nodig om die situasie om te keer, asook 'n transformasie in hoe ons kos produseer en gebruik. In hierdie opsig doen die WWF 'n dringende beroep vir optrede om die die vernietiging van natuurlike habitatte te beëindig en ons voedselsisteem te hervorm.</p><p>In die Voorwoord tot die verslag skryf Marco Lambertini, direkteur-generaal van WWF Internasionaal, dat “'n diep en kulturele verskuiwing dringend nodig is, een wat ons samelewing tot dusver nog nie kon vermag het nie: die oorgang na 'n samelewing en ekonomiese sisteem wat waarde aan die natuur heg, ophou om dit as vanselfsprekend te aanvaar, en te erken dat ons meer van die natuur afhanklik is as andersom."<br><br></p><p><br> </p> |
| Die wetenskap kán gedekoloniseer word | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7565 | | Die wetenskap kán gedekoloniseer word | Margaret Blackie & Hanelie Adendorff | <p>Die wetenskap kan gedekoloniseer word, maar dan sal ons moet erken dat ons kulturele erfenis en Westerse moderniteit ʼn rol speel in die wyse waarop wetenskap onderrig word, skryf drr Margaret Blackie (Chemie en Polimeerwetenskap) en Hanelie Adendorff (Sentrum vir Onderrig en Leer) in ʼn meningsartikel vir M<em>ail & Guardian</em> (31 Augustus).<br></p><ul><li>Lees die vertaalde weergawe van die artikel hier onder.</li></ul><p><strong>Margaret Blackie & Hanelie Adendorff*</strong><br></p><p>Die oproep tot dekolonisering het tot baie angs en intense debat in akademiese kringe in Suid-Afrika gelei. Dit is belangrik om in gedagte te hou dat hierdie oproep nie net tot Suid-Afrika beperk is nie. Desondanks het dit 'n besondere dringendheid in ons land met ons geskiedenis en voortgesette ekonomiese ongelykheid.</p><p>Waar 'n mens relatief maklik kan sien hoe 'n mens so 'n taak in die geesteswetenskappe kan uitvoer, is die oproep om die wetenskap te dekoloniseer grotendeels met minagting begroet. Die wetenskap het die oproep tot dekolonisering meestal versigtig geïgnoreer totdat die #ScienceMustFall-video soos ʼn veldbrand versprei het. Gemoedere het opgevlam en die debat het vinnig na twee moeilik hanteerbare posisies geskuif. Enersyds was daar 'n oproep om inheemse kennissisteme met die wetenskap gelyk te stel, en andersyds 'n volledige gebrek aan erkenning dat die wetenskap in Westerse individualisme ingebed en verweef is.</p><p>Ons nuuskierigheid was om 'n manier te vind om 'n gesprek tussen hierdie twee posisies te fasiliteer. Die grootste uitdaging was dat die gronde waarop die debat as geldig beskou is, betwis is weens die verskil in die manier waarop geldige kennis in die wetenskap en die geesteswetenskappe geproduseer word.</p><p>In die wetenskap is metode onafhanklik van die persoon. Nadat 'n metode duidelik beskryf is, kan redelikerwys verwag word dat 'n tweede persoon wat dieselfde eksperiment uitvoer dieselfde resultaat sal behaal. Hierdie herprodusering is die onderliggende sterkte van die wetenskap. In die sosiale wetenskappe leer 'n mens 'n oriëntering tot kennis wat op teorie gebaseer is, maar die manier waarop data geïnterpreteer word, word beïnvloed deur ʼn mense se eie geskiedenis. ʼn Besondere aspek van die sosiale wetenskappe is dat dit die maniere waarop persoonlike ervaring 'n mens se blik beïnvloed, eksplisiet maak.</p><p>Die wetenskap roem dus daarop dat dit objektief is en verwerp dikwels die relatief 'sagte' benadering van die sosiale wetenskappe. Deur dit te doen, vergeet wetenskaplikes egter 'n belangrike onderskeid. Wetenskaplike kennis is objektief, maar wetenskaplikes nie. Hulle word ook sterk deur hul kulturele erfenis beïnvloed.</p><p>Ons kan nie die feit ontken dat die wetenskap soos ons dit vandag verstaan, diep wortels in Wes-Europa het nie, en dat die ontwikkeling van wetenskap en tegnologie baie met die ontstaan van die koloniale era saamgeval het. Die tegnologiese vooruitgang wat die samelewings van daardie tyd gemaak het, het verkenning moontlik gemaak. Dit was onlosmaaklik verbind met die ontwikkeling van verfynde meetinstrumente. Chemie, byvoorbeeld, het as wetenskap eers regtig na vore getree toe ons voldoende akkurate skale gehad het. Ons kan nie die ontwikkeling van wetenskaplike kennis van daardie geskiedenis skei nie.</p><p>In die ontwikkeling van 'n gedekoloniseerde wetenskaplike kurrikulum gaan ons nie weer van vooraf begin nie. Ons sal steeds Newton se wette, en die struktuur van die atoom en die teorie van evolusie onderrig. Hierdie idees is veels te oortuigend as verklarende instrumente om dit eenkant toe te skuif. Maar wat ons kan doen, is om te begin erken dat wetenskaplikes se wetenskapsbeoefening, sterk beïnvloed is deur Westerse moderniteit. Die obsessie met die individu is baie problematies. Is daar 'n manier waarop ons kan begin besef dat alle kennis gebou is op die werk van diegene wat ons vooraf gegaan het en lewer nie net ʼn bydra tot diegene wat volg nie, maar ook tot ons tydgenote? Kan ons 'n waardasiestelsel bou vir die erkenning van bydraes wat die diep verweefde verhoudings verteenwoordig, eerder as om die individu te probeer uitlig?</p><p>ʼn Gedekoloniseerde wetenskaplike kurrikulum sal ook implikasies hê vir onderrig en leer, sowel as hoe ons inligting ervaar en daarmee omgaan. Wanneer ons 'n voorbeeld gebruik wat help om 'n konsep te onderrig, moet ons vra of almal in die klaskamer daardie voorbeeld sal verstaan. Met ander woorde, verlaag die voorbeeld die hindernis tot leer of skep dit nog 'n hindernis?</p><p>In 'n diverse wetenskapklas is dit onwaarskynlik dat een voorbeeld vir almal toeganklik sal wees. Een van die strategieë wat ons gebruik, is om een voorbeeld te verskaf en dan die klas te vra om ander moontlike voorbeelde in klein groepies te bespreek. Hierdie voorbeelde kan dan in die groter klas bespreek word om aan te toon watter voorbeelde werk en watter nie en waarom. Op hierdie manier is daar geringer vooroordeel ten opsigte van net een soort lewenservaring ̶ dié van die akademikus.</p><p>Uiteindelik is ons uitdaging om die werking van kultuur in akademiese wetenskap meer sigbaar te maak. Om akademiese wetenskaplikes te help verstaan dat hoewel hul wetenskap objektief, streng en potensieel grondverskuiwend is, hulle dalk onbewustelik 'n kultuur wat vir baie studente as uitsluitend ervaar, kan perpetueer. Beide kan tegelykertyd waar wees. Om dit te verbeter, vereis nie dat wetenskaplike inhoud met kommentaar op die samelewing vervang moet word nie, maar om studente ernstig te neem as hulle sê dat hulle voel dat hulle nie behoort nie, of as hulle eenvoudig met hul voete stem.</p><p><strong>*Dr Margaret Blackie is 'n senior lektor in die Departement Chemie en Polimeerwetenskap en dr Hanelie Adendorff 'n senior adviseur by die Sentrum vir Onderrig en Leer aan die Universiteit Stellenbosch. Hierdie artikel is gebaseer op hul hoofstuk in </strong><strong><em>Building knowledge in Higher Education: Enhancing Teaching and Learning with Legitimation Code Theory</em></strong><strong> (2020)</strong>.<br></p><p><br><br></p> |
| Top toekennings vir US chemici | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7564 | | Top toekennings vir US chemici | Media & Communication, Faculty of Science | <p>Drie chemici van die Universiteit Stellenbosch is deur die Suid-Afrikaans Chemiese Instituut (SACI) vir hul bydraes tot navorsing, leer en onderrig in Suid-Afrika vereer.<br></p><p>Prof Selwyn Mapolie is gekies tot 'n Genoot van die Instituut, die hoogste kategorie van lidmaatskap van die Instituut. Dit is in erkenning van sy volgehoue bydrae tot die chemie-gemeenskap in Suid-Afrika. Hierdie eer val slegs 'n geselekteerde groep lede te beurt wat uitnemendheid en leierskap getoon het in die areas van onderrig en bestuur van chemie in hul professie, en vrywillige dienslewering. </p><p>SACI het ook erkenning gegee aan dr Margaret Blackie vir haar uitstaande bydrae tot chemie-onderrig oor die afgelope vyf jaar. Sy is die ontvanger van die Instituut se medalje vir Chemie-onderwys, terwyl PhD-student Jean Lombard die SACI Nagraadse toekenning ontvang het. </p><p>Prof Peter Mallon, hoof van die department, sê die toekennings is welverdiende nasionale erkenning vir die navorsers se bydraes tot navorsing en opvoeding in chemie in Suid-Afrika. Prof Mallon is ook die president van SACI. </p><p>Prof Mapolie wie se navorsingsloopbaan oor meer as drie dekades strek, sê dit is 'n groot eer om erkenning van sy portuurgroep te kry, van wie hy baie bewonder vir die betekenisvolle bydraes wat hulle gelewer het om die dissipline te bevorder. Volgens hom is hy ook baie dank verskuldig aan sy vele nagraadse studente met wie hy oor die jare gewerk het: “My nagraadse studente het almal betekenisvolle bydraes gelewer tot my prestasies as 'n wetenskaplike," sê hy. </p><p>Dr Blackie sê sy waardeer die feit dat SACI erkenning gee vir bydraes tot opvoeding in chemie en wetenskap: “Dit is 'n enorme voorreg om die ontvanger van hierdie toekenning te wees. En ek is diep dankbaar teenoor my mentors en medewerkers. Ek het so baie geleer deur saam met ander te werk." </p><p>Dr Blackie was onlangs die mede-outeur van twee hoofstukke in 'n boek <a href="/english/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7543"><em>Building Knowledge in Higher Education</em></a>, wat onderwerpe dek soos die dekolonialisering van die wetenskapkurrikulum, en die gaping tussen eerstejaarstudente se teoretiese begrip van hoofkonsepte in chemie en hulle vermoë om daardie kennis oor te dra tot ander domeine soos geneeskunde en ingenieurswese. </p><p>PhD-student Jean Lombard sê sy is dankbaar, maar verras om die toekenning te ontvang, veral aangesien die laaste jaar van haar PhD-studies besonder uitdagend en baie harde werk was. Hierdie voormalige leerder van die Hoërskool Tygerberg het sopas haar doktorale proefskrif ingehandig. </p><p>“Ek werk in die veld van vastetoestand supramolekulêre chemie. Vir my navorsing het ek nuwe tegnieke ontwikkel om wat ons “multikomponent materiale" noem, te maak. Ons is geïnteresseerd daarin om hierdie materiaal te maak omdat dit 'n eenvoudige manier is om die fisiese eienskappe van 'n bestaande materiaal te verbeter. Byvoorbeeld: 'n molekuul van 'n farmaseutiese middel is dalk nie bruikbaar nie aangesien dit nie maklik oplosbaar is nie. Met my tegnieke kan dit meer oplosbaar gemaak word deurdat dit in 'n multikomponentmateriaal omgesit word. My fokus was spesifiek om na tegnieke te soek wat min of geen skadelike oplosmiddels gebruik nie."</p><p>Sy sê sy is gefassineer deur die gedrag van molekules: “Ek kry die gevoel dat daar baie meer onder die oppervlak aangaan. Ek is opgewonde oor elke nuwe ontdekking wat gemaak word. Dit is wonderlik om sélf die skynbaar onmoontlike te kan aanskou!"</p><p>Jean se doktorale proefskrif is gedoen onder die studieleiding van dr Tanya le Roex en prof Delia Haynes.</p><p><em>Op die foto bo, van links na regs, PhD-student Jean Lombaard, Dr Mags Blackie en Prof Selwyn Mapolie.</em><br></p><p><br></p> |
| SA klimaatsverandering-navorser kry Britse Ekologiese Vereniging-toekenning | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7560 | | SA klimaatsverandering-navorser kry Britse Ekologiese Vereniging-toekenning | Wiida Fourie-Basson | <p>Die Britse Ekologiese Vereniging se <a href="https://www.britishecologicalsociety.org/membership-community/honours-awards-and-prizes/">Marsh-toekenning vir navorsing oor klimaatsverandering</a> is aan professor Wendy Foden, 'n navorsingsleier op die gebied van die assessering van klimaatsveranderingskwesbaarheid van bedreigde spesies, toegeken.</p><p>Volgens 'n mediavrystelling deur die Britse Ekologiese Vereniging (BEV),<em> </em>word prof Foden vereer vir die globale reikwydte van haar werk met die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur (IUBN<em>)</em> en die Rooi Lys van Bedreigde Spesies, sowel as vir haar belangstelling om wetenskap te vertaal vir praktiese bewaringsgebruik, en in die kweek van bewaringsleierskap. Die toekenning wat voorsien word deur die Marsh Christian Trust en deur die Britste Ekologiese Vereniging geadministreer word, sal in 2021 oorhandig word.</p><p>Prof Foden is tans werksaam by die Suid-Afrikaanse Nasionale Parke se Kaapse Navorsingsentrum, waar sy 'n span lei wat toegepaste navorsing doen in en rondom die streek se nasionale parke. Sy is ook medeprofessor by die Universiteit Stellenbosch, sowel as by die Universiteit Kaapstad en tree sedert 2014 as voorsitter op van die Klimaatsverandering-spesialisgroep van die Internasionale Unie vir die Bewaring van die Natuur (IUBN) se Kommissie vir Spesie-oorlewing. </p><p>Prof Foden sê 'n nie-liniêre beroepspad wat haar gelaat het met een voet in navorsing en die ander voet in toegepaste bewaring, het haar in staat gestel om gapings en geleenthede raak te sien vir transdissiplinêre samewerking: “Die meeste van my navorsing was hoogs samewerkend. Dus gee die toekenning erkenning aan 'n gemeenskap van baie toegewyde navorsers. Ek is baie bevoorreg om in 'n posisie te wees waar ek sleutelpersone byeen kan bring wat nuttige eindprodukte kan lewer terwyl ons ook lekker lag. Ek is bly dat sulke “sagte vaardighede" ook toenemend erkenning in die wetenskappe geniet."</p><p>Van 2007 tot 2013 het sy die IUBN se pogings in die ontwikkeling van 'n metode vir die assessering van spesies se kwesbaarheid vir klimaatsverandering gelei. Sy kon put uit die groot verskeidenheid spesialiste se veldkennis en navorsingsbevindings ten einde 'n assesseringmetode te kon voortbring wat saam met die IUBN se Rooi Lys van Bedreigde Spesies gebruik kan word. Sy verduidelik: “Ons het die metode toegepas op die wêreld se voëls, amfibieë, korale en die studie het uiteindelik die eerste in sy soort geword om volledige spesiegroepe regoor die wêreld aan te pak. Hierdie benadering is wyd aanvaar en word tans deur navorsers en bewaringskundiges wêreldwyd gebruik," verduidelik sy.</p><p>Van 2014 tot 2016 het sy hierdie werk voortgesit ten einde globale riglyne vir beste praktyk op te stel wat gebruik kan word om spesies se kwesbaarheid vir klimaatsverandering mee te bepaal. Hiermee het sy weer 'n diverse groep navorsers en kundiges van oor die wêreld bymekaar gebring: “Aangesien ons studieveld nuut is, het dit 'n moeilike geswoeg deur donker en verstrengelende onsekerhede beteken. Uiteindelik het ons daarin geslaag om praktiese riglyne vir bewaringskundiges op te stel en ons werk tans saam met die IUBN om bogenoemde as deel van die IUBN se Rooi Lys-opleiding in te sluit." </p><p>“Hierdie riglyne het ook 'n aantal belangrike navorsingsgapings en -behoeftes na vore gebring. Ek dink dat die mees onsekere areas van wetenskap ook die mees opwindende is en die grootste geleenthede bied om betekenisvolle en innoverende werk te doen. Ek het dalk meer grys hare en 'n sterker leesbril as toe ek met hierdie werk begin het, maar ek was nog nie een dag verveeld nie en dit is baie bevredigend om te sien dat dit in die praktyk gebruik word," voeg sy by.</p><p>Vir hierdie werk het sy onlangs die IUBN se George Rabb Toekenning gekry vir haar “innoverende, dinamiese en deurdagte leierskap van die Kommissie vir Spesie-oorlewing se werk oor klimaatsverandering". </p><p>Professor Jane Memmott, president van die Britse Ekologiese Vereniging, sê die pryse gee elke jaar erkenning aan, en vier die uitsonderlike bydraes van individue om ekologie te bevorder en die belangrikheid daarvan aan die samelewing te kommunikeer: “Ek is verheug om my gelukwense aan vanjaar se wenners van die BEV-toekennings te kan oordra vir hulle uitsonderlike bydraes tot ekologie."</p><p>Prof Foden sê sy is verras met die toekenning, maar besonder trots om Afrika se vrouewetenskaplikes te verteenwoordig: “Ek hoop die toekenning inspireer ander vrouewetenskaplikes, veral in ontwikkelende lande, om die uitdagings van bewaring en klimaatsverandering die hoof te bied," sluit sy af. </p><p><strong>Meer oor die Britse Ekologiese Vereniging </strong><br>Die Britse Ekologiese Vereniging (BEV) wat in 1913 gestig is, is die oudste ekologiese vereniging ter wêreld. Die BES bevorder die bestudering van ekologie deur middel van sy ses akademiese vaktydskrifte, konferensies, finansiële toekennings, onderriginisiatiewe en beleidswerk. Die vereniging het 6 000 lede afkomstig van meer as 120 verskillende lande.</p><p><a href="http://www.britishecologicalsociety.org/">www.britishecologicalsociety.org</a> <br></p> |
| EM contributes to local production of PPE | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=7556 | | EM contributes to local production of PPE | Jurgen Kriel | <div style="text-align:justify;">
One of the main reasons for the strict lockdown regulations in South Africa during COVID-19, was to prevent overcrowding of hospitals and provide them with precious time to prepare for the expected influx of patients as transmissions peaked. Over time, it became apparent that this preparation mainly centred around one critical element – the procurement of personal protective equipment (PPE). In light of these events, the Electron Microscopy (EM) Unit is currently providing critical EM analytical support to the Stellenbosch Nanofiber Company (SNC), which is in the process of manufacturing reusable filters for face masks. </div><div>
<span style="font-size:20px;"><br></span><span style="font-size:15pt;"></span>
<div><table class="ms-rteTable-default" width="100%" cellspacing="0" style="height:137px;"><tbody><tr class="ms-rteTableEvenRow-default"><td class="ms-rteTableEvenCol-default" style="width:456.963px;">
<img src="/english/faculty/science/CAF/Documents/20200630_170213-em1.jpg" alt="" style="margin:5px;width:413px;height:240px;" /><br></td><td class="ms-rteTableOddCol-default" style="width:456.963px;">
<img src="/english/faculty/science/CAF/Documents/20200525_NEV01_box8_14_9000x_02_ap_em2.jpg" alt="" style="margin:5px;width:312px;height:240px;" />
<br>
</td></tr><tr class="ms-rteTableFooterRow-default"><td class="ms-rteTableFooterEvenCol-default" rowspan="1" style="width:456.963px;"><em>One of the filter layers (which is part of medical-grade face masks) before the SEM analysis.</em><br></td><td class="ms-rteTableFooterOddCol-default" rowspan="1" style="width:456.963px;"><em>An image of a SEM analysis of the filter.</em><br></td></tr></tbody></table> <br><span style="text-align:justify;">Continuous provision of PPE to health care workers (HCWs) is of paramount importance in the fight against the COVID-19 pandemic. PPE constitutes a range of products including gloves, face shields, surgical gowns and face masks. HCWs come into contact with multiple patients per day and therefore require certified equipment to serve as an effective barrier between them and their patients. Therefore, PPE can be regarded as the barrier that not only prevents HCWs from becoming carriers of the novel coronavirus but also prevents hospitals themselves from becoming transmission ‘hotspots’, which can result in the closing of hospitals. Sadly, as a result of increased global demand, many countries are struggling to provide frontline HCWs with adequate PPE and South Africa is no exception. </span></div></div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">In response to these shortages, many local manufacturers have repurposed their production lines to manufacture various forms of PPE for general public use. The difficulty with mass producing medical-grade PPE is that manufacturers must adhere to the strict International Organization for Standardization guidelines as well as be certified by government to produce medical equipment. </div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">SNC is a prime example of a company specialising in the commercial-scale manufacturing of advanced biomedical nanofiber materials. Nanofiber materials have extremely versatile biomedical applications, encompassing wound dressing, drug release materials and cell culture scaffolds. In response to the growing demand for PPE, SNC is currently working on the production of the most important part of medical-grade face masks, namely the filter layer. What is unique about SNC’s filter layers is that they physically entrap and immobilise viral particles as opposed to conventional melt-blown polypropylene layers that electrostatically trap particles. This might seem like a small difference, but it allows for the nanofiber-based filters to be washed and reused, whereas the electrostatic properties of the polypropylene-based filters diminish with each wash. </div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">In order to confirm whether these filter layers are capable of entrapping nanoscale particulates and to assess how robust these nanofibers are, scanning electron microscopy (SEM) analysis is required to measure the distance between fibres as well as the fibre size. This makes SEM analysis integral to the production of nanofiber-based filter layers. </div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">The ThermoFischer Apreo VolumeScope scanning electron microscope is the newest addition to the CAF Electron Microscopy Unit and has been instrumental in assisting SNC to perform this much-required analysis. Although the main purpose of the Apreo is to function as a serial block-face microscope, capable of acquiring 3D volumetric EM datasets, it is also a very capable scanning electron microscope for general image acquisition, which makes it an extremely versatile tool. </div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">The procurement of the Apreo was accompanied by the appointment of a new CAF staff member, Mr Jurgen Kriel. Currently finishing his PhD in Physiological Sciences at Stellenbosch University, Kriel was appointed in March 2020 to provide SEM analytical services to medical researchers on Tygerberg Campus. Although the national lockdown has put a hold on many research projects, the Apreo continued running to provide industry clients such as SNC with essential analytical services. However, these services are not provided without risk. Being near Tygerberg Hospital has its inherent dangers in a time when Tygerberg has the highest number of confirmed COVID-19 cases in the Western Cape (at the time of writing this article). </div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">Safety guidelines are of paramount importance, not only for the safety of employees but also for that of their families. “It was quite a difficult decision to go back to work. Right before the Level 5 lockdown was imposed, my mother started with chemotherapy. As much as I wanted to help SNC, I also did not want to place my family in harm’s way. My manager, Ms Madelaine Frazenburg, was very understanding and left the decision up to me. Having a vulnerable family member really puts the importance of adhering to the safety guidelines into perspective. After I decided to help SNC, I was very relieved to see how well everyone on Tygerberg Campus adhered to these guidelines” Kriel said.</div><div style="text-align:justify;">
<br>
</div><div style="text-align:justify;">Until a vaccine is developed, the demand for appropriate PPE will remain high. Being able to reuse medical-grade face masks will alleviate the financial burden on hospitals significantly. “Various tests are ongoing to demonstrate the robustness of the filters, but initial tests have already shown that we maintain filtration efficiency even after 10 cycles of submersion in boiling water for 10 minutes and air drying” Dr Megan Coates, Research and Development Manager at SNC said. SNC is currently in the process of building partnerships for further production of face masks once testing on the filters has been completed. </div><div>
<br>
</div><div>
<br>(As published in the <a href="/english/faculty/science/CAF/Documents/CAF%202020%20Annual%20Report_FINAL_29%20July%202020.pdf">CAF Annual Report</a>)<br></div><p><br><br></p><p>
<br>
</p> |
