| Nuwe kuilvissie-spesie in Kenia reeds kritiek bedreig | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11077 | | Nuwe kuilvissie-spesie in Kenia reeds kritiek bedreig | Wiida Fourie-Basson (Media: Faculty of Science) | <p>'n Kritiek bedreigde nuwe kuilvissie-spesie wat in 2017 en 2018 in 'n antieke woud in Kenia gevind is, is nou in die vaktydskrif <a href="https://mapress.com/zt/article/view/zootaxa.5601.1.4"><em>Zootaxa</em></a> beskryf.</p><p><em>Nothobranchius sylvaticus</em>, die Latynse naam wat beteken : “te make met die woud," is ook die eerste bekende kuilvissie, endemies tot 'n woud. </p><p>Prof. Dirk Bellstedt, <a href="/english/faculty/science/biochemistry/research/bellstedt-group">emeritus professor in biochemie</a> aan die Universiteit Stellenbosch (US), was deel van die span internasionale wetenskaplikes wat van dié vis uit niestandhoudende moerasse in die Gongoni-woud aan die suidoostelike kus van Kenia gehaal het. Hierdie ekspedisies in 2017 en 2018 was deel van 'n “<a href="https://stellenbosch68.rssing.com/chan-15952749/article2399.html?nocache=0">Off the beaten track" -navorsingsprojek</a> wat deur die Volkswagen-stigting in Duitsland ondersteun is.</p><p>Die span het 'n hoofkomponent-analise uitgevoer, gebaseer op die fisiese kenmerke van die visse, asook DNS-opeenvolging gedoen om te kan bevestig dat dit inderdaad 'n nuwe spesie is. 'n Filogenetiese analise – die mees omvattende vir hierdie genus tot op hede – het getoon dat die <em>N. sylvaticus</em>-lyn ongeveer 7,09 miljoen jaar gelede van sy susterspesie afgesplyt het. </p><p>Volgens Bellstedt dui hierdie bevinding daarop dat die Gongoni-woud self meer as 7,09 miljoen jaar oud is. Alhoewel hierdie antieke woud slegs ongeveer 8,2 vierkante kilometer beslaan, is dit 'n tipiese voorbeeld van die Oos-Afrika-mosaïek – 'n kombinasie van savanna met woudagtige dele tussenin, wat strek vanaf Pondoland in Suid-Afrika in die suide, tot by die suidelike kus van Somalië in die noorde. </p><p>Sedert 2015 het die span volgende-generasie DNS-volgordebepaling van visgroepe (soos Afrika se bekende sikliedevisse) gedoen, in kombinasie met hoëpresisie rotsdatering van sleutellandvorme in Oos-Afrika. Hul doel was om die tektoniese ontwikkeling van Sentraal-Afrika oor die afgelope 20 miljoen jaar te rekonstrueer. Gedurende die afgelope vyf tot 30 miljoen jaar het hierdie streek groot tektoniese aktiwiteite en opbrekings ondergaan. </p><p>Vir die wetenskaplikes was die ontdekking van <em>N. sylvaticus</em> nóg 'n voorbeeld van die kongruensie tussen evolusionêre gebeurtenisse in die genus <em>Nothobranchius,</em> met paleo-dreineringsdinamika, wat gedryf is deur die tektoniese gebeurtenisse wat die Oos-Afrika Riviervalleistelsel gevorm het. </p><p>Gegewe die nuwe spesie se erg beperkte habitat in 'n antieke woud, staar dit egter ook 'n groot bewaringsrisiko in die gesig. </p><p>Die tipus eksemplaaris in bewaring by die <a href="https://museums.or.ke/">Nasionale Museums van Kenia</a> in Nairobi, en die vergelykende monsters by die <a href="https://www.africamuseum.be/en">Koninklike Museum vir Sentraal-Afrika</a> in Tervuren, België.</p><p>Die artikel getiteld: “<a href="https://mapress.com/zt/article/view/zootaxa.5601.1.4">The description of a critically endangered new species of seasonal killifish, <em>Nothobranchius sylvaticus </em>(Cyprinodontiformes: Nothobranchiidae), a relict species from an East African forest refugium in south-eastern Kenya</a>" is in <em>Zootaxa</em> gepubliseer. Die outeurs hiervan is: Prof. Dirk Bellstedt (US), Béla Nagy (Frankryk), Dr. P. de Wet van der Merwe (US), Dr. Fenton P.D. Cotterill (The Wilderness Project—Great Spine of Africa, Wild Bird Trust), Quentin Luke (Oos-Afrika Herbarium, Nasionale Museums van Kenia), en Dr. Brian R. Watters (Kanada).<br></p> |
| Viering van top akademiese presteerders in Bos- en Natuurlikehulpbronwetenskappe. | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11073 | | Viering van top akademiese presteerders in Bos- en Natuurlikehulpbronwetenskappe. | Prof Bruce Talbot | <p><span style="text-align:justify;">Die hoogtepunt van die 2024-akademiese jaar en die gradeplegtigheid van die 4-jaar BSc Bos- en Natuurlikehulpbronwetenskappe-studente was ekstra spesiaal, aangesien twee studente die beroemde Sir Wilhelm Schlich-medaljes verwerf het.</span></p><p style="text-align:justify;">Me. Anneke Joubert (regs onder) is met die goue medalje bekroon as die toppresteerder, met 'n vierjaar-gemiddeld van meer as 75% (cum laude). Die silwer medalje is toegeken aan die naaswenner, mnr. Nathan Doyle (links onder).<br></p><p style="text-align:justify;"></p><p style="text-align:justify;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/Approval%20View/Picture1.png" alt="Picture1.png" style="margin:5px;width:900px;" /><br></p><p></p><p style="text-align:justify;">Die Schlich-medalje word gemiddeld slegs elke drie jaar toegeken, aangesien daar sommige jare geen studente is wat die minimum 70%-gemiddeld oor hul hele studie behaal nie. Die BScFor-program het 'n laer cum laude-graduasiekoers as baie ander studierigtings, deels as gevolg van die breë verskeidenheid vakke wat studente moet bemeester, en die relatiewe klein kans dat een student in alles uitblink. Voorbeelde hiervan is dat studente alles moet dek van genetika tot padbou, en van biometrie tot industriële sielkunde.</p><p style="text-align:justify;">Die Sir Wilhelm Schlich-medalje bestaan in verskeie Gemenebeslande en eer die nagedagtenis van hierdie merkwaardige bosboukundige, wat teen die einde van sy loopbaan die bosbouprogram aan die Universiteit van Oxford gelei het—'n instelling wat steeds sterk funksioneer.</p><p style="text-align:justify;">Ons goue medaljewenner, Anneke Joubert, is tans suksesvol werksaam by Sappi in Mpumalanga, terwyl Nathan Doyle verkies het om in die departement te bly en 'n MSc-graad na te streef.<br></p> |
| Stellenbosch Universiteit se Wood App word fisies. | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11072 | | Stellenbosch Universiteit se Wood App word fisies. | Dr Justin Erasmus | <p><span style="text-align:justify;">Die toenemende belangstelling van argitekte en professionele persone in huisbou in die ontwerp en konstruksie met hout het die Wood App-span aangespoor </span><span style="text-align:justify;">om 'n een-dag werkswinkel oor houtraamontwerp en -konstruksie later vanjaar in Stellenbosch, Pretoria en Durban te organiseer.</span></p><div style="text-align:justify;"><p style="text-align:justify;">Die Wood App word ondersteun deur die universiteit, nywerheidsverenigings en die Departement van Handel, Nywerheid en Mededinging (DTIC). Dit bied gratis aanlyn kursusse en CPD-geakkrediteerde opleiding in houtkonstruksie.<br></p></div><p><br></p><p style="text-align:justify;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Picture1.png" alt="Picture1.png" style="margin:5px;width:900px;height:495px;" /> </p><p style="text-align:justify;">Dr Philip Crafford, die organiseerder van die geleentheid, sê hulle was verras deur die enorme belangstelling ná die aankondiging van die werkswinkels.</p><p style="text-align:justify;">"Die reaksie op die Wood App en die een-dag werkswinkels is opwindend. Argitekte, bou-omgewingspesialiste, bouers, universiteite wat ingenieurswese, industriële ontwerp en tegnologieprogramme aanbied, en hul studente begin al hoe meer die koolstofvoordele van hout raaksien," sê Crafford.</p><p style="text-align:justify;">"Ons is opgewonde oor die belangstelling in die kursus. Daar was byvoorbeeld 150 aansoeke vir die Stellenbosch-werkswinkel, maar ongelukkig kon ons slegs 80 mense akkommodeer. Hou gerus dop vir nog 'n werkswinkel in die Wes-Kaap binnekort."</p><p style="text-align:justify;">Tafadzwa Nyanzunda van die DTIC het die Stellenbosch-werkswinkel geopen, terwyl haar kollega July Mokoena die Pretoria-gebeurtenis ingelei het. Pieter Silberbauer het die Stellenbosch-werkswinkel gefasiliteer en Werner Slabbert Jnr dié in Pretoria. Die inhoud was gebaseer op die aanlyn kursusmateriaal.</p><p style="text-align:justify;">Die Wood App beplan om gedurende die jaar nog CPD-geakkrediteerde een-dag werkswinkels oor dekbou, houtgradering, houtpale en CLT-ontwerp en -konstruksie aan te bied. Besoek www.theWoodApp.com vir meer inligting oor toekomstige werkswinkels en kursusse.<br></p><p style="text-align:justify;"><br><br></p><p><br></p> |
| 550 nagraadse studente landwyd woon jaarlikse Koderingsomerskool by | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11069 | | 550 nagraadse studente landwyd woon jaarlikse Koderingsomerskool by | NITheCS (media and communication) | <p>Meer as 550 voor- en nagraadse studente aan 28 Suid-Afrikaanse universiteite is opgelei in die grondbeginsels van wetenskaplike rekenaar- en datawetenskap tydens die jaarlikse “<a href="https://events.chpc.ac.za/event/145/">Coding Summer School</a>" wat van 27 Januarie tot 7 Februarie 2025 plaasgevind het.</p><p>Sedert 2019 word die somerskool gesamentlik deur die <a href="https://www.chpc.ac.za/about-the-chpc/">Sentrum vir Hoëprestasie-rekenaarkunde</a> (CHPC) en die <a href="https://nithecs.ac.za/">Nasionale Instituut vir Teoretiese en Berekeningswetenskappe</a> (NITheCS) aangebied. Sedert 2010 het meer as 2000 studente al die skool bygewoon.</p><p>Vanjaar is voorgraadse studente vir die eerste keer ook toegelaat om by te woon. Altesaam 159 voorgraadse, 134 HonneursBSc-, 212 MSc- en 159 PhD-studente het dit bygewoon, insluitend 45 nadoktorale genote en 35 professionele persone.</p><p>Nog 'n verandering is dat studente 'n toelatingstoets moes aflê voordat hulle aanvaar is. Ter voorbereiding is hulle aangemoedig om die <a href="https://nithecs.ac.za/upcoming-events">NITheCS Software Carpentry Workshop</a> van 11-15 November 2024 by te woon.</p><p>Na die twee weke lange kursus het 372 (58%) studente daarin geslaag om vir 'n Sertifikaat van Voltooiing te kwalifiseer. Onder die topvyf 'Pythonistas' was nagraadse studente Zusiphe Mzazela van die Universiteit van Kaapstad, Boithuso Phale van die Universiteit van die Witwatersrand, Kgaugelo Ledwaba van die Noordwes-Universiteit, Lindiwe Maphalla van die Universiteit van Johannesburg, en Anuoluwa Makinde van iThemba Labs – almal vroulike studente.</p><p>Mnr Binjamin Barsch, hoofsagteware-ingenieur by die CHPC en hoofkoördineerder vir die Somerskool, sê hulle het vanjaar van inleidende Python na intermediêre opleiding beweeg: “Om die basiese beginsels van Python te leer is reeds geredelik beskikbaar en toeganklik aanlyn, so die inhoud het meer gefokus op praktiese vaardighede vir navorsers. Hierdie jaar het ons ook meer op persoonlike bywoning gefokus. Die studente se terugvoer het gewys dat hulle die fisiese teenwoordigheid van die instrukteurs baie waardevol gevind het."</p><p>Dr Werner Janse van Rensburg, navorsingsbestuurder by CHPC, sê hulle het vanjaar ook uit hul pad gegaan om die persoonlike ervaring van deelnemers te verbeter: “Ons het nuwe en boeiende opleidingsoefeninge – insluitend speletjies – ontwikkel om leer in Python- en Bash-skrif te verbeter. Studente moes in spanne teen mekaar meeding. Met Bashcrawl, moes studente versteekte lêers opspoor en uitdagende probleme oplos."</p><p>Een van die topvyf Pythonistas stem saam: “Die skool was werklik buitengewoon. Ek het veral die spankompetisies waardeer, en om met 'n verskeidenheid instrukteurs te kan kommunikeer. Ek wens ons het meer tyd gehad, want almal het soveel om te bied," sê Kgaugelo Ledwaba, 'n BScHons-student wat ingeskryf is by die Sentrum vir Ruimtenavorsing aan die Noordwes-Universiteit.</p><p>Ledwaba, wat aan die Kwandebele Science Combined School in die dorpie Siyabuswa-Kwandebele, Mpumalanga, gematrikuleer het, sê sy hoop om 'n kenner te word in die verkenning van velde soos seininterpretasie, die bevordering van navorsing in sterrekunde by die Suid-Afrikaanse Radio-astronomie-sterrewag (SARAO) of NASA. Voordat sy vir die somerskool ingeskryf het, het sy geen vorige ondervinding van rekenaardenke of masjienleer gehad nie.</p><p>Nog 'n Pythonista, Lindiwe Maphalla, sê sy is tans besig met 'n PhD in Biotegnologie aan die Universiteit Johannesburg: "Ek hoop om beduidende bydraes te maak op die gebied van biotegnologie en bioinformatika, deur koderingsinstrumente te gebruik om biologiese data meer effektief te ontleed."</p><p>Maphalla, wat matriek aan Setjhaba Sohle Sekondêre Skool in die Vaal-streek van Gauteng voltooi het, sê sy wil die organiseerders van die Somerskool bedank vir so 'n waardevolle platform vir leer en persoonlike groei: "Ek sien uit daarna om my reis in navorsing en kodering voort te sit," sluit sy af.<br></p><p>Op die foto bo: Studente van die Universiteit Stellenbosch wat die somerskool bywoon.<br></p> |
| US fisioloë gekies vir internasionale mentorskapprogram | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11071 | | US fisioloë gekies vir internasionale mentorskapprogram | Faculty of Science (media and communication) | <p>Twee jong opkomende wetenskaplikes in die Universiteit Stellenbosch se Departement Fisiologiese Wetenskappe, <a href="/english/faculty/science/physiologicalsciences/research/cardio-oncology-research-group">Dr. Bali Sishi</a> en <a href="/english/faculty/science/physiologicalsciences/research/cellular-neurovascular-research-group">Dr. Shireen Mentor</a>, is lid van die eerste groep Afrika-wetenskaplikes wat deel uitmaak van die <a href="https://www.iups.org/">International Union of Physiological Sciences</a> (IUPS) se <a href="https://www.iups.org/activities/mentoring-program/#:~:text=This%20new%20mentoring%20program%20will%20be%20an%20opportunity%2cphysiology%20education%20through%20mentorship%20by%20experienced%20physiology%20educators.">mentorskapprogram</a> vir fisioloë wat nog aan die begin van hul onderskeie loopbane staan.</p><p>Hierdie vlagskipprogram het ten doel om die volgende generasie jong wetenskaplikes in Afrika te ontwikkel deur middel van professionele leiding en loopbaanontwikkelingsgeleenthede. </p><p>Dr. Sishi sal gementor word deur <a href="https://www.physiology.org/publications/news/the-physiologist-magazine/2022/may/education-innovator?SSO=Y">Prof. Dee Silverthorn</a>, 'n baanbreker fisiologie-opvoeder en voormalige president van die Amerikaanse Fisiologie-vereniging, terwyl <a href="https://www.rug.nl/staff/m.joels/cv?lang=en">Prof. Dr. Marian Joëls</a>, emeritus professor in neurobiologie in die Fakulteit Mediese Wetenskappe aan die Universiteit Groningen, as Dr. Mentor se mentor sal optree. Prof. Joëls is ook die voormalige president van die Federasie van Europese Neurowetenskapsverenigings. Op Afrika-bodem sal beide Dr. Sishi en Dr. Mentor leiding ontvang van <a href="file:///C:/Users/bsishi/Downloads/Al-Neelain%20University%20%7C%20Alneelain%20%C2%B7%20Faculty%20of%20Medicine%20Department%20of%20physiology">Prof. Lamis Kaddam</a> van die Departement Fisiologie in die Fakulteit Geneeskunde aan die Al-Neelain Universiteit in Soedan. </p><p>Drs. Sishi en Mentor het albei onlangs teruggekeer van Ismailia, Egipte, waar hulle die <a href="https://www.esps-egypt.org/">International Congress of the African Association of Physiological Sciences</a> bygewoon het. By hierdie kongres het Bali die prys ontvang vir die beste plakkaataanbieding getiteld: “Circulating micro-RNAs as predictive markers for Cardiotoxicity induced by Doxorubicin chemotherapy". Sy het ook die geleentheid gehad om een van haar mentors in persoon te ontmoet én boonop die nuwe hersiene uitgawe van Prof Silverthorn se internasionale topverkoper menslike fisiologie-handboek, <a href="https://nordics.pearson.com/products/9781292259710#:~:text=Human%20Physiology:%20An%20Integrated%20Approach%20is%20the%20%231%2ccritically%20and%20equipping%20them%20to%20solve%20real-world%20problems."><em>Human Physiology: An integrated approach</em></a><em> </em>as geskenk ontvang. </p><p>Mentor se aanbieding, getiteld: “Exacerbating the neurovascular interface: Effects of HIV-1 viral proteins on blood-brain barrier integrity in vitro" is goed deur afgevaardigdes ontvang. “Boonop het die insigte wat ek verkry het my oë laat oopgaan én my gemotiveer," voeg sy by, “van die transformerende potensiaal van mikroRNS in die behandeling van siektes en weefselbeserings, tot die dringende behoefte aan meer navorsingsentrums en -fasiliteite van hierdie aard om betekenisvolle wetenskaplike vooruitgang te kan dryf".</p><p>Volgens Mentor, het die mentorskapprogram alreeds haar akademiese reis as vrou in die wetenskap gevorm. “My eerste vergadering het gesprekke oor die ontwikkeling van 'n omvattende bioskets, en my persoonlike en professionele doelwitte behels. Hierdie vergadering het waardevolle duidelikheid en strategiese rigting gebied en my in staat gestel om oor my navorsings- en akademiese loopbaan tot dusver te herbesin. Dit het 'n gestruktureerde benadering tot die beplanning en uitvoering van beide kort- en langtermyndoelwitte oor die volgende drie jaar versterk, wat volgehoue vordering in navorsing, professionele ontwikkeling, en akademiese bydraes sal verseker".</p><p>As jong wetenskaplike is Mentor ook deur Prof. David Fisher van die Universiteit van die Wes-Kaap gementor. Hierdie mentorskap het tot nasionale en internasionale erkenning gelei toe sy die gesogte Wyndham toekenning van die Fisiologie Vereniging van Suider-Afrika ontvang het. Dié toekenning het dit moontlik gemaak vir haar om in 2017 die 38ste IUPS kongres by te woon, waar sy die IUPS Reis-toekenning vir haar abstrak gewen het. Sy is ook 'n Fulbright-alumnus en is onlangs as lektor by die US aangestel: “Ek is gretig om by te dra tot nuwe navorsing, innoverende opleiding en akademiese mentorskap. Ek hoop om betekenisvolle samewerking te vestig en 'n aansienlike bydra tot my vakgebied ge maak."</p><p>In Maart vanjaar vier Dr. Sishi alreeds 13 jaar in die akademie: “Alhoewel ék die een is wat gementor word in hierdie program, het ekself reeds 'n hele paar studente in my omgewing gementor. Ek dink net om as Afrika-vrou in hierdie ruimte te wees, inspireer reeds die jonger generasie – as ek dit kan doen kan hulle ook". </p><p>Dr. Sishi sê sy was bevoorreg om senior Suid-Afrikaanse wetenskaplikes soos wyle Prof. Doug Rawlings en Prof. Jacques van Rooyen, asook Prof. Anna-Mart Engelbrecht, Prof. Ben Loos, Prof. Kathy Myburgh en Prof. Faadiel Essop as mentors te kon hê. Sy is ook aktief betrokke by professionele verenigings soos die Fisiologie Vereniging van Suid-Afrika, die <a href="https://www.physoc.org/magazine-articles/physiology-in-africa/">African Association of Physiological Sciences</a>, die <a href="/english/faculty/healthsciences/medical_physiology/CARMA/about-us/brief-history">Centre for Cardio-Metabolic Research in Africa</a> , en die Suid-Afrikaanse Vereniging vir Kardiovaskulêre Navorsing.</p><p>“Ek het gedien as sekretaris, penningmeester, en as lid van bestuurs- en uitvoerende komitees, wat almal instrumenteel in my professionele groei was. Hierdie rolle het waardevolle netwerk- en mentorskapgeleenthede gebied terwyl dit ook bygedra het tot die bevordering van die beroep in Afrika," voeg sy by. </p><p>Dr. Mentor beskou haarself as 'n goed gevestigde navorser en opvoeder wat aktief bydra tot die ontwikkeling van fisiologie in Afrika: “In die toekoms sal ek graag opkomende wetenskaplikes wil mentor, navorsingsbefondsing wil verseker, en ʼn rol speel in die ontwerp van nuwe kurrikula en toekomstige gesondheidsorg- en onderwysbeleide".</p><p>“Mentorskap gaan nie net oor leiding nie, dit gaan oor inspirasie, samewerking en nalatenskap. Programme soos hierdie vorm nie net loopbane nie; hulle vorm die toekoms van wetenskap self," sluit sy af.</p><p>Beide Sishi en Mentor het alreeds hul opsommings ingedien vir deelname aan die 40<sup>ste </sup> kongres van die <a href="https://www.iups.org/">International Union of Physiological Sciences</a>, wat later vanjaar in vennootskap met Europhysiology gehou sal word, en werk nou hard om die befondsing te bekom om dit in persoon te kan bywoon. Dit sal nog 'n waardevolle geleentheid bied om hul mentors in persoon te ontmoet en hulle internasionale netwerke uit te brei. <br></p><p>Op die foto's bo: Dr Bali Sishi (links) en Dr Shireen Mentor (regs).<br></p> |
| Nuwe gesamentlike leerstoel in Berekeningsastronomie bekendgestel | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11046 | | Nuwe gesamentlike leerstoel in Berekeningsastronomie bekendgestel | Media: Faculty of Science | <p><span style="text-align:justify;">'n </span><span style="text-align:justify;">Langdurige vennootskap tussen die Universiteit Stellenbosch (US) en die Universiteit van Groningen (UG) in die Nederlande, is verder versterk met die bekendstelling van 'n gesamentlike Navorsingsleerstoel in Berekeningsastronomie.</span></p><p style="text-align:justify;">Hierdie navorsingsleerstoel word gelei deur academici van beide universiteite, by name: prof. Yin-Zhe Ma, 'n astrofisikus in die US se <a href="https://physics.sun.ac.za/astro/">Departement Fisika</a>, en prof. Léon Koopmans, wetenskapsdirekteur van die <a href="https://www.rug.nl/research/kapteyn/?lang=en">Kapteyn Navorsingsinstituut vir Sterrekunde</a> by UG. 'n Unieke kenmerk van hierdie vennootskap is dat dit 'n gesamentlike PhD-graad in Astrofisika bied, met alreeds ag PhD-studente aan boord wie se studies ten volle befonds word. Dit beteken dat die studente gedeelde studieleiding van wetenskaplikes van albei instellings sal ontvang, met toegang tot fasiliteite en data wêreldwyd, terwyl hul by elke vennootinstelling tyd sal spandeer. Studente sal aan die vereistes van abei universiteite moet voldoen om hul grade te kan verwerf. </p><p style="text-align:justify;">Prof. Deresh Ramjugernath, viserektor: leer en onderrig, en nuutaangewese rektor en visekanselier van die US, het in sy openingstoespraak by die bekendstelling op 20 Februarie 2025 gesê dat die gedeelde navorsingsleerstoel enorme potensiaal vir beide instellings inhou om die grense van wetenskap te skuif en voorpunt navorsing in die veld van berekeningsastronomie op te lewer.</p><p style="text-align:justify;">“Beide instellings is daartoe verbind om 'n positiewe impak op die samelewing te maak deur die bevordering van wetenskap en tegnologie. Hierdie leerstoel sal 'n deurslaggewende rol in hierdie verband speel," voeg hy by.</p><p style="text-align:justify;">Prof. Sibusiso Moyo, viserektor: navorsing, innovasie en nagraadse studies, sê die leerstoel is belyn met die US se navorsings- en innovasie-agenda wat fokus op die vestiging van navorsingsgroepe en -leerstoele, asook die bevordering van samewerking in inter- en transdissiplinêre spanne. Bogenoemde is almal kenmerke van navorsingsintensiewe universiteite.</p><p style="text-align:justify;">“Berekeningswetenskap strek oor navorsingsgebiede in die Skool vir datawetenskap en rekenaardenke, fisika, wiskunde, ingenieurswese, astronomie, en die geesteswetenskappe. Ons glo die program sal meer studente lok en bydra tot navorsing met 'n hoë impak en relevansie," sê sy.</p><p style="text-align:justify;">“Nog 'n unieke kenmerk van die leerstoel is dat dit ook vennootskappe met die ander viervoudige-heliks-medewerkers ondersoek, insluitend die industrie en wetenskapsrade, om saam te werk aan gesamentlike navorsingsprojekte en finansiële toekenningsaansoeke," het sy bygevoeg.</p><p style="text-align:justify;">Volgens prof. Koopmans, is sterrekunde 'n belangrike dryfveer in die wetenskap wat strategiese vennootskappe en globale samewerking noodsaak. Die Kapteyn Instituut vir Sterrekunde maak byvoorbeeld deel uit van die <a href="https://nova-astronomy.nl/">Nederlandse Skool vir Sterrekunde</a> (NOVA), wat tans as een van die top vyf belangrikste instellings ter wêreld vir sterrekunde beskou word. NOVA is 'n bondgenoot van die institute vir sterrekunde van die universiteite van Amsterdam, Groningen, Leiden, en Nijmegen.</p><p style="text-align:justify;">Deur die gesamentlike leerstoel, sal UG-wetenskaplikes en -studente toegang hê tot Suid-Afrikaanse fasiliteite soos <a href="https://www.sarao.ac.za/science/hera/">HERA</a> (<em>Hydrogen Epoch of Reionisation Array</em> radioteleskoop) en die Suid-Afrikaanse <a href="https://www.sarao.ac.za/science/meerkat/">MeerKAT-radioteleskoop</a>. Op hulle beurt sal die US-wetenskaplikes en -studente toegang hê tot 'n verskeidenheid instrumente en die instituut se eie hoëprestasie rekenaarsentrum. </p><p style="text-align:justify;">“Een van ons fokuspunte is om samewerkingsnetwerke te bou. Dit sluit van die belangrikste astronomie-instellings regoor die wêreld in, soos die Europese Ruimte-agentskap, die Europese Organisasie vir Astronomie-navorsing in die Suidelike Halfrond, die Isaac Newton Groep van Teleskope, die Nederlandse Instituut vir Radiosterrekunde, <a href="https://www.jive.eu/jiv-eric">JIVE</a> (die <em>Joint Institute for VLBI ERIC</em>), en SRON (die Nederlandse Instituut vir Ruitenavorsing)", het Koopmans gesê.</p><p style="text-align:justify;">Op sy beurt verduidelik prof. Ma dat die leerstoel aan die US uniek geposisioneer is om radiodata, optiese data, en groot data vir berekeningsastronomie te kombineer: “Ons fokus daarop om fundamentele fisika met sterrekundige waarnemings te kombineer ten einde die fundamentele wette van die heelal te kan verstaan, en om die aard van donker materie en donker energie te ontrafel. Ons werk oor dissiplines en instellings heen om kundigheid in ingenieurswese, teoretiese fisika, en die berekeningswetenskappe bymekaar te bring om die heelal op ʼn dieper vlak te kan verstaan." </p><p style="text-align:justify;">Prof. Ma se navorsingsgroep is ook betrokke by groot astronomie-inisiatiewe in Suid-Afrika, soos MeerKAT, die <em>Square Kilometre Array</em> (SKA), HERA, LSST (Vera C. Rubin Sterrewag), die FAST-teleskoop en CMB Fase-4, en gebruik data van die Atacama Kosmologie-teleskoop, die Suidpool-teleskoop, ESO se <em>Kilo-Degree Survey</em> (KiDS), en die <em>Dark Energy Survey Instrument</em> (DESI).</p><p style="text-align:justify;">Prof. Burtram Fielding, dekaan van die US se Fakulteit Natuurwetenskappe, het in sy slotrede gesê dat dit 'n merkwaardige hoeveelheid energie geverg het om die leerstoel in so ʼn kort tydperk tot stand te bring. Sedert 2023 het die vakgebied van astrofisika aan die US gegroei van een dosent en 'n MSc-student, tot drie dosente, twee MSc-studente, 11 PhD-studente en vier nadoktorale genote, met 24 navorsingsartikels wat in ewekniebeoordeelde vaktydskrifte gepubliseer is. </p><p style="text-align:justify;">Die gesamentlike PhD-graad in astrofisika sal ook die Fakulteit Natuurwetenskappe se indrukwekkende rekord in aktiewe samewerking wat tot gesamentlike PhD-grade lei, verder versterk. </p><p style="text-align:justify;">Ten slotte het prof. Moyo gesê dat die navorsingsleerstoel en sy nagraadse studente ondersteun word deur effektiewe bestuurs- en administratiewe prosesse by die US: “Ek wil professors Koopmans en Ma bedank vir die implementering van die leerstoel, asook vir Dorothy Stevens, direkteur van die nagraadse kantoor, Sarah Van der Westhuizen, direkteur van die sentrum vir globale betrokkenheid, en Sibusiso Lukhele, projekkoördineerder, vir al die ondersteuning ten einde te verseker dat ons ʼn omvattende vennootskap het, die leerstoel suksesvol kon bekendstel, én studente kon werf". <br></p><p><br><br></p> |
| Presisiebosbou-Simposium Ondersoek KI se Rol in Bosbestuur | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11043 | | Presisiebosbou-Simposium Ondersoek KI se Rol in Bosbestuur | Dr Justin Erasmus | <p><br></p><p style="text-align:justify;">Aan die begin van Februarie het die Departement Bos- en Houtwetenskappe die hoogs verwagte 7de internasionale Presisiebosbou-simposium aangebied: Op die Drempel van Kunsmatige Intelligensie. Die geleentheid is georganiseer in vennootskap met die Internasionale Unie van Bosnavorsingsorganisasies (IUFRO) Afdeling 3 en die Suid-Afrikaanse Instituut vir Bosbou (SAIF).<br></p><p style="text-align:center;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Picture1.png" alt="Picture1.png" style="margin:5px;width:875px;" /><br></p><div style="text-align:justify;">Die simposium het wêreldwye kundiges, navorsers en nywerheidsleiers byeen gebring om die nuutste vooruitgang in bosboutegnologie te ondersoek. Die driedaagse geleentheid het hoofredevoerings en tegniese voorleggings ingesluit wat die transformerende impak van KI, afstandwaarneming en UAV's in moderne bosbou uitgelig het. As 'n voorspel tot die simposium is 'n toegewyde nywerheidsdag gehou, waar kommersiële vennote innoverende sagteware, hommeltuigplatforms en sensors kon ten toon stel. Gedurende die simposium is afgevaardigdes ook bederf met 'n robotika-demonstrasie deur Dr Callen Fisher van die Departement Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese, asook terreinuitstallings by Delheim-wynlandgoed.<br></div><div style="text-align:justify;"><br></div><div style="text-align:center;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Picture2.png" alt="Picture2.png" style="margin:5px;width:875px;height:438px;" /><br></div><div style="text-align:center;"><br></div><div style="text-align:center;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Picture3.png" alt="Picture3.png" style="margin:5px;width:875px;height:438px;" /><br></div><div style="text-align:center;"><br><br></div><div style="text-align:justify;"></div><div style="text-align:justify;">Besprekings het gefokus op KI-gedrewe besluitneming, outomatisering in bosbestuur, en die rol van presisie-tegnologie in volhoubare houtproduksie. Die opkoms van KI en masjienleer is beslis besig om revolusionêr te wees. Deur komplekse datastelle te verwerk, bied KI-algoritmes ongekende, bruikbare insigte. Van die voorspelling van groeipatrone tot die identifisering van plaaguitbrake – KI stel bosbestuurders in staat om oesstrategieë te optimaliseer en bosgesondheid te verbeter.<br></div><div style="text-align:justify;"><br></div><div style="text-align:center;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/IMG_2133.JPG" alt="IMG_2133.JPG" style="margin:5px;width:875px;height:660px;" /><br></div><div style="text-align:justify;"><br><span></span><span>Die simposium het Stellenbosch se posisie as 'n spilpunt vir bosbou-innovasie en samewerking versterk. ’n Groot dankie aan die organiseerders (hierbo op die foto), wetenskaplike komitee, borge, aanbieders, en almal wat bygedra het om hierdie byeenkoms ’n groot sukses te maak. Tot volgende keer!</span><br></div><br><p><br></p> |
| SA Universiteite moet kwantumkapasiteit bou vir kontinent | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11025 | | SA Universiteite moet kwantumkapasiteit bou vir kontinent | Faculty of Science (media and communication) | <p><a href="https://quantum.sun.ac.za/people/dr-yaseera-ismail/">Dr Yaseera Ismail</a>, 'n <a href="https://quantum.sun.ac.za/">kwantumfisikus</a> in die US se Departement Fisika, het Suid-Afrika verteenwoordig by die <a href="https://quantum2025.org/iyq-event/iyq-2025-opening-ceremony/">openingseremonie</a> van die <a href="https://quantum2025.org/">Internasionale Jaar vir Kwantumwetenskap en -tegnoplogie</a>, wat op 4-5 Februarie 2025 by <em>UNESCO</em> (Verenigde Nasies se Opvoedkundige, Wetenskaplike en Kulturele Organisasie) se hoofkwartier in Parys, Frankryk plaasgevind het.</p><p>Sy was 'n genooide spreker vir die paneel oor <a href="https://www.youtube.com/live/EiidkzhNbYo?si=Hz34oflPbGRec-op">Openbare Betrokkendheid en Opvoeding in Kwantumfisika en -tegnologie</a>, waartydens <a href="https://quantum.duke.edu/profile/emily-edwards/">Prof. Emily Edwards</a> van die Duke Kwantumsentrum in die Verenigde State as moderator opgetree het. Prof. Jacquline Romero van die Australiese Navorsingsraad se Sentrum van Uitnemendheid vir Gemanipuleerde Kwantumstelsels, Dr John Donohue van die Universiteit van Waterloo, Kanada, en Me Elisa Durney, hoof- uitvoerende beampte van Girls in Quantum, Chili, het ook in die paneel gedien.</p><p style="text-align:justify;">Ismail sê die paneelbesprekings het onderwerpe ingesluit soos: die regeringsrol in die bevordering van openbare geletterdheid in kwantumwetenskap, raadgewing ten opsigte van kwantumstrategieë in lande waar kwantumpogings nog nie goed gevestig is nie, die smee van bande en kapasiteitsbou vir kwantuminligtingswetenskap in Afrika, en skakeling met jonger studente en onderwysers ten einde hulle opgewonde oor kwantumwetenskap te maak en die relevansie daarvan te laat begryp. </p><p>“Ek het <a href="https://saquti.org/">Suid-Afrika se Kwantumtegnologie-inisiatief</a> aangeroer wat daarop fokus om tegnologie uit die laboratorium na tegnologiedemonstrators te neem vir kommersialisering. Daar is ook 'n sterk fokus om universiteite sónder 'n sterk kwantumagtergrond te betrek om kwantumkapasiteit in Suid-Afrika te bou," verduidelik sy. </p><p>Sy het ook klem geplaas op strategieë vir die ontwikkeling van kwantumkapasiteit oor die Afrika-kontinent heen. “Baie Afrika-universiteite en -navorsingsinstellings het goed gevestigde optika- en fotonika-programme, wat as sterk grondslag dien vir kwantuminligtingswetenskap. 'n Strategiese benadering sou die uitbreiding van kurrikula ten opsigte van kwantumoptika, kwantumberekening, kwantumkommunikasie en kwantumwaarneming behels, om 'n soomlose oorgang van klassieke optika na kwantumtegnologieë te verseker. Verder, om kwantumkapasiteit op die kontinent te kan uitbou, moet ons fokus op die benutting van bestaande sterkpunte, strategiese samewerking bevorder, en plaaslike kundigheid kweek. Algehele skaalkapasititsontwikkeling van kwantuminligtingwetenskap vereis 'n veelkantige benadering, wat belegging in infrastruktuur, akademiese opleiding, kurrikulumhervorming, en nasionale en internasionale samewerking insluit," sluit sy af. </p><p style="text-align:justify;">Die Internasionale Jaar van Kwantum gee erkenning aan die grensverskuiwende prestasies in kwantumwetenskap oor die afgelope eeu, en dien as aanmoediging vir verdere innovasie en samewerking in hierdie transformerende veld. Dit is 'n oproep tot aksie vir navorsers, opvoeders, beleidsmakers, en industrieleiers om bymekaar te kom en vordering te versnel en voorspraak te maak vir kwantumwetenskap en -tegnologie. </p><p style="text-align:justify;">“Kwantumtegnologieë beloof transformerende vooruitgang op die gebied van berekening, kommunikasie, en waarneming. 'n Sleutelboodskap wat uit al die besprekings geïdentifiseer is, is die belangrikheid van opvoeding en inklusiwiteit," sluit sy af. </p><p style="text-align:justify;">Met ander woorde, geen land behoort agtergelaat te word in hierdie wedloop om kwantumtegnologie te ontwikkel nie, soos Dr Lidia Brito, assistent- direkteur-generaal vir Natuurwetenskappe by <em>UNESCO</em> in sy slotrede gesê het nie. </p><p>Op die foto bo: Tydens die openingsermonie van die Internasionale Jaar van Kwantumwetenskap en -tegnologie (ook bekend as <em>IYQ2025</em>), het deelnemers soos Dr Yaseera Ismail ook skouers geskuur met Nobelpryswenners soos <a href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1997/phillips/facts/">Prof. William Phillips</a>, <a href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2023/lhuillier/facts/">Prof. Anne L'Huillier</a>, en <a href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2022/aspect/facts/">Prof. Alain Aspect</a>.<br></p> |
| Skeidsmure moet afgebreek word om vroue, meisies in die wetenskap te bevorder | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11016 | | Skeidsmure moet afgebreek word om vroue, meisies in die wetenskap te bevorder | Sibusiso Moyo | <p>Die Internasionale Dag van Vroue en Meisies in die Wetenskap word jaarliks op 11 Februarie gevier. In ʼn meningsartikel vir die <em>Mail & Guardian </em>skryf prof Sibusiso Moyo, Viserektor: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies, dat om vroue en meisies aan te moedig om meer by die wetenskap betrokke te wees, nie net oor regverdigheid gaan nie, maar ook oor vooruitgang. Deur meer vroue en meisies in wetenskap, tegnologie, ingenieurswese en wiskunde te bemagtig, ontsluit ons potensiaal, dryf ons innovasie aan en bou ons 'n meer volhoubare, billiker toekoms vir almal.<br></p><ul><li>Lees die vertaalde weergawe van die artikel hieronder of klik <a href="https://mg.co.za/thought-leader/2025-02-11-despite-progress-we-still-need-to-break-down-barriers-facing-women-in-science/"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">hier</strong></a><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0"> </strong>vir die stuk soos geplaas.</li></ul><p><strong>Sibusiso Moyo*</strong></p><p>Ons vier elke jaar op 11 Februarie die <a href="https://www.un.org/en/observances/women-and-girls-in-science-day"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Internasionale Dag van Vroue en Meisies in die Wetenskap</strong></a> om die onskatbare bydraes van vroue in die wetenskap, tegnologie, ingenieurswese en wiskunde (STEM) te vier. Hierdie dag, wat in 2015 deur die Verenigde Nasies ingestel is, dien as 'n viering en 'n oproep tot aksie. Dit is 'n geleentheid om te besin oor die vordering wat ons gemaak het en die uitdagings wat steeds in die bevordering van die deelname van vroue en meisies aan STEM-vakgebiede ondervind word. </p><p><strong>Uitdagings vir toegang</strong></p><p>Ondanks beduidende vordering ten opsigte van geslagsgelykheid in die wetenskap, bestaan daar steeds skeidsmure. Vroue en meisies staar steeds sistemiese uitdagings in die gesig wat hulle toegang tot STEM-onderwys en -loopbane beperk. Dit sluit in:</p><ul><li>Diep gewortelde stereotipes dat STEM-vakgebiede deur mans oorheers word wat jong meisies ontmoedig om verder in hierdie vakke te studeer.</li><li>Ongelyke toegang tot uitstekende leer- en onderriggeleenthede en infrastruktuur soos laboratoriums waar hulle vroeg al aan die basiese beginsels in die onderskeie vakgebiede blootgestel en opgelei kan word om hulle 'n voorsprong te gee.</li><li>Beperkte mentorskap en rolmodelle, aangesien vroue onderverteenwoordig bly, veral in die Afrika-konteks, op senior STEM-verwante akademiese en navorsingsverwante leierskapsvlakke.</li><li>Ongelykhede in die werkplek wat beleide, praktyke en kultuur kan insluit wat nie geslagsverskille in ag neem nie, insluitende toegang tot navorsingsfinansieringsgeleenthede.</li><li>Kulturele en samelewingsverwagtinge, wat dit vir vroue 'n groter uitdaging kan maak om 'n balans tussen hulle loopbane in die wetenskap en persoonlike/gesinsverantwoordelikhede te handhaaf.</li></ul><p>Volgens <a href="https://www.right-to-education.org/sites/right-to-education.org/files/resource-attachments/UNESCO_Higher%20Education%20Global%20Data%20Report_Working%20document_May2022_EN_0.pdf"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">UNESCO</strong></a><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0"> </strong>is meer as 50% van alle universiteitsgegradueerdes vroue, maar hulle maak minder as 30% van die wêreld se navorsers uit. Hierdie skrille ongelykheid is nie net 'n verlies vir vroue nie; dit is 'n verlies vir die samelewing. Innovasie floreer op diversiteit, en die wetenskap trek voordeel uit die unieke perspektiewe en talente wat vroue en meisies na die tafel bring. </p><p>Dit is noodsaaklik dat ons in Suid-Afrika aanhou om die aantal vroue en meisies in STEM-vakke te vermeerder, aangesien dit ons baie sal help om die hoë vlakke van armoede, werkloosheid en ongelykheid te verminder. 'n Doelbewuste poging om leer- en onderriginfrastruktuur te verbeter, hoëgehalte-lewering van onderwys vir almal en die versekering van hoë-end STEM-opleiding vir onderwysers, akademici en diegene wat die kern van die opleiding van die volgende generasie is, moet 'n prioriteit bly.</p><p><strong>Vooruitgang en sukses</strong></p><p>Die goeie nuus is dat dinge besig is om te verander. Oor die jare het ons toenemende verteenwoordiging van vroue in STEM gesien, met meer vrouewetenskaplikes wat baanbrekersnavorsing lei, aan die hoof van gesogte instellings staan en die volgende generasie inspireer. Wêreldwye inisiatiewe, beurse, mentorskapprogramme en beleidshervormings skep nuwe geleenthede vir vroue en meisies om in wetenskap en tegnologie te floreer. </p><p>By die Universiteit Stellenbosch (US) doen ons ons deel omdat ons die behoefte besef om hierdie verandering aan te dryf. Ons is daartoe verbind om 'n meer inklusiewe wetenskaplike omgewing te bevorder deur doelgerigte inisiatiewe, wat mentorskap en netwerkgeleenthede vir vroulike studente en navorsers bied, asook <a href="/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=9779"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">STEM-uitreikingsprogramme</strong></a> vir jong meisies wat hulle aanmoedig om van kleins af in die wetenskap belang te stel. Dit is belangrik om jong meisies se belangstelling in die wetenskap te prikkel en dit te koester terwyl hulle nog op skool is.</p><p>Deur navorsing te finansier en vrouewetenskaplikes te ondersteun, verseker ons dat hulle billik verteenwoordig word in navorsingsprojekte en publikasies. Bedryfs- en regeringsvennootskappe stel ons in staat om meer loopbaanpaaie vir vroue die wetenskap en tegnologie te skep. Ons ondersteun deur hierdie inisiatiewe nie net vroue wat reeds in die wetenskap is nie, maar ons inspireer ook toekomstige geslagte jong meisies om hulleself as wetenskaplikes, ingenieurs en innoveerders te sien. </p><p>Gegewe ons verbintenis tot die bevordering van die deelname van vroue en meisies aan die wetenskap, was dit veral verblydend toe drie van ons opkomende vrouenavorsers – Kimberley Coetzer, dr Lesha Pretorius en dr Nonsikelelo Hlongwa – in Oktober verlede jaar met die gesogte L'Oréal-UNESCO for Woman in Science-toekennings erken is, wat hulle uitsonderlike bydrae tot wetenskaplike navorsing en innovasie beklemtoon. Hulle is vir die 2024 L'Oréal-UNESCO <a href="https://www.unesco.org/en/articles/recognizing-achievements-talented-young-women-scientists-researchers-honored-prestigious-loreal#:~:text=The%20L%27Or%C3%A9al-UNESCO%20For%2cthe%20gender%20gap%20in%20science."><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">For Women in Science South Africa Young Talent</strong></a>-program gekies. Hierdie wêreldwye inisiatief het ten doel om vroue in wetenskaplike navorsing te erken en te ondersteun deur toekennings en genootskappe aan jong vroulike wetenskaplike te verskaf, hulle te help om hulle werk te bevorder en geslagshindernisse in STEM-vakgebiede te oorkom. </p><p>In dieselfde jaar het prof Pumla Gobodo-Madikizela ook die gesogte Templeton-prys ontvang ter erkenning van die werk wat sy doen, insluitende mentorskap en studieleiding aan jonger vakkundiges van verskillende agtergronde. Daar is baie ander vroue by die US wat uitstekende werk doen en ons gaan voort om hulle werk op die <a href="https://www0.sun.ac.za/researchforimpact/research-for-impact/"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Research for Impact</strong></a>-platform ten toon te stel. </p><p><strong>Oproep tot aksie</strong></p><p>Hoewel universiteite 'n uiters belangrike rol speel, is dit 'n kollektiewe verantwoordelikheid – een wat regerings, die private sektor en die burgerlike samelewing se toewyding vereis. Ons moet almal saamwerk om:</p><ul><li>stereotipes uit te daag deur vroulike rolmodelle in STEM-vakgebiede te bevorder en sigbaarheid vir hulle prestasies te verseker;</li><li>beleide te versterk deur geslagsgelykheid in navorsingsfinansiering, aanstellingspraktyke en loopbaanbevorderingsgeleenthede te verseker; </li><li>mentorskap- en borgskapgeleenthede te skep sodat meer jong vroue toegang kan kry tot die ondersteuning wat hulle nodig het om sukses te behaal; </li><li>in STEM-onderwys vir meisies en vroue te belê deur programme te finansier wat meisies aanmoedig en ondersteun om die wetenskappe te studeer. </li></ul><p>Om vroue en meisies aan te moedig om meer by die wetenskap betrokke te wees, gaan nie net oor regverdigheid nie; dit gaan oor vooruitgang. Die slimste verstande uit alle agtergronde is nodig indien ons die groot uitdagings wat ons in die gesig staar – wat strek van klimaatsverandering tot wêreldwye gesondheidskrisisse – wil oplos. Deur meer vroue en meisies in STEM-vakke te bemagtig, ontsluit ons potensiaal, dryf ons innovasie aan en bou ons 'n meer volhoubare, billiker toekoms vir almal. </p><p>Laat ons op hierdie Internasionale Dag van Vroue en Meisies in die Wetenskap ons verbintenis herbevestig om hindernisse af te breek en 'n wêreld te skep waar elke meisie tot die wetenskap kan bydra en die toekoms kan help vorm. Baie dankie aan al ons vroulike en manlike kollegas wat tot die opleiding van die volgende geslag wetenskaplikes, vakkundiges en innoveerders bydra!</p><p>Word deel van hierdie missie – die wetenskap het ons almal nodig.</p><ul><li>Foto deur Stefan Els (Afdeling Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking)</li></ul><p><strong>*Professor Sibusiso Moyo is die Viserektor: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies aan die Universiteit Stellenbosch.</strong></p><p><br><br></p> |
| Wêreldkankerdag: Soeklig val op belangrike kankerverwante kwessies | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=11006 | | Wêreldkankerdag: Soeklig val op belangrike kankerverwante kwessies | Corporate Communication and Marketing/Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking | <p>Persoonlike kankersorg met kunsmatige intelligensie, pseudowetenskap in aanlyn kankernuus, beter handling vir kanker van die eierstokke, en toksiese driehoek van stress, vetsug en kanker. Hierdie is die belangrike kwessies wat kenners by die Universiteit Stellenbosch in meningsartikels vir <a href="https://www.worldcancerday.org/about"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Wêreldkankerdag</strong></a> op 4 Februarie aanspreek. Klik op die skakels hieronder om die vertaalde weergawes van die artikels te lees.<br></p><ul><li>Dr Celesté van Drünick (<a href="/english/Documents/newsclips/20250203%20Raising%20awareness%20and%20improving%20care%20to%20address%20ovarian%20cancer%20in%20SA%20AFR%20vertaal.pdf"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Daily Maverick</strong></a>)</li><li>Dr Carla Eksteen (<a href="/english/Documents/newsclips/20250131%20Paving%20the%20way%20for%20personalised%20cancer%20care%20with%20AI%20AFR%20eb%20vertaal.pdf"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Mail & Guardian</strong></a>)</li><li>Prof Anna-Mart Engelbrecht (<a href="/english/Documents/newsclips/20250203%20Unravelling%20the%20toxic%20triangle%20of%20stress%20obesity%20and%20cancer%20AFR%20vertaal.pdf"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">News24</strong></a>)</li><li>Dr Lili Rademan (<a href="/english/Documents/newsclips/20250130%20Combatting%20pseudoscience%20in%20online%20cancer%20news%20AFR%20eb%20vertaal.pdf"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Cape Argus</strong></a>)</li></ul><p><br><br></p> |
