| Prof Susana Clusella-Trullas ondersoek koudbloedige diere se reaksie op klimaatsverandering | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10123 | | Prof Susana Clusella-Trullas ondersoek koudbloedige diere se reaksie op klimaatsverandering | Corporate Communication & Marketing / Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking | <p>Prof Susana Clusella-Trullas van die Departement Plant- en Dierkunde in die Fakulteit Natuurwetenskappe het haar intreerede op 19 September 2023 gelewer. Die titel van haar rede was “Moet ek bly of moet ek gaan? ʼn Ondersoek na reaksies van koudbloedige diere op klimaatsverandering".<br></p><p>Clusella-Trullas, ook Groepleier van die CL•I•M•E-laboratorium (Klimaat en Indringings: Meganismes in Ektotermiese Diere), het met die Afdeling Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking gepraat oor hoe haar navorsing die reaksie van reptiele, amfibieë en insekte op klimaatsverandering ondersoek sodat die beoordeling van hul kwesbaarheid daarvoor verbeter kan word.</p><p><strong>Vertel ons meer oor jou navorsing en hoekom jy in hierdie spesifieke veld begin belangstel het.</strong></p><p>My navorsing ondersoek hoe ektotermiese diere soos reptiele, amfibieë en insekte klimaatsveranderinge hanteer, insluitend temperatuurveranderlikheid en relatiewe humiditeit. My navorsingsgroep fokus daarop om te meet hoe hierdie organismes in hul habitatte funksioneer. Ons kan byvoorbeeld meet en voorspel hoeveel energie hulle nodig het om basiese funksies te handhaaf, voort te plant en in ʼn veranderende omgewing te volhard. Ons kan ons begrip van hoe hierdie diere op temperatuurveranderlikheid reageer, gebruik om assesserings van hul kwesbaarheid vir klimaatsverandering te verbeter.</p><p>Ek was van kleins af lief vir die natuur en wilde diere. My gesin het baie gereis en ek het daarvan gedroom om ʼn veearts te word en diere reg oor die wêreld te red! Gedurende my grootwordjare het ek besef dat ek meer belangstel om te verstaan hoe diere in hul natuurlike omgewings funksioneer en met mekaar interreageer. Ek was ook baie passievol oor wiskunde en die ontleding van data. Die insameling van noukeurige data en die robuuste interpretasie daarvan is baie kragtige maniere om ons begrip te vergroot van hoe biologiese stelsels werk en hoe ons die toekomstige volhoubaarheid van wildpopulasies kan ondersteun. ʼn Loopbaan in die wetenskap het gelyk of dit beter by hierdie doelwitte pas en die impak van ons wetenskap was meer verreikend as wat ek ooit verwag het.</p><p><strong>Hoe sou jy die relevansie van jou werk beskryf?</strong></p><p>My navorsing het projekte in ʼn wye verskeidenheid van stelsels en organismes gedek, insluitend mariene en landspesies, en ek het baie verskillende benaderings gebruik: van klein gevallestudies tot ontledings van patrone van dierereaksie op groot skaal. Die gemeenskaplike draad in hierdie navorsing was om die mees toereikende stelsel te bestudeer om beide fundamentele en toegepaste vrae van plaaslike en globale relevansie te beantwoord.</p><p>Sal vormbaarheid of evolusionêre aanpassing byvoorbeeld meer geneig wees om bevolkings te red wat kwesbaar vir klimaatsverwarming is? Hoe kan ons diere se sensitiwiteit vir temperatuurverandering beter definieer? Kan ons oor taksonomiese groepe of streke heen veralgemeen wanneer individuele reaksies op temperatuurveranderlikheid ondersoek word? En hoe werk verskillende dryfvere van verandering, soos klimaatsverandering en biologiese indringing, in wisselwerking met mekaar en beïnvloed dieregemeenskappe?</p><p>Deur hierdie vrae vanuit veelvuldige hoeke aan te pak streef ons daarna om ons vermoë te verbeter om spesies se sensitiwiteit en veerkragtigheid rakende globale verandering te voorspel. Ons navorsing het meetbare toepassings vir bestuurders en beleidmakers wat betref die verbetering van assesserings van spesies se kwesbaarheid vir klimaatsverandering.</p><p><strong>Jy werk al lank in die uitdagende omgewing van hoër onderwys. Wat hou jou aan die gang wanneer dinge moeilik raak?</strong></p><p>Dinge raak soms moeilik in die akademie, maar ek probeer dit altyd in perspektief plaas. Trouens, daar is soveel ander beroepe wat myns insiens moeiliker is, miskien op ander maniere. My strategie was nog altyd om op die positiewe te fokus en my lewe goed gebalanseerd te hou tussen gesinstyd, pret en werk. ʼn Loopbaan in die wetenskap vereis multitaakverrigting (navorsing, onderrig, administrasie, befondsing soek, ens.), goeie tydbestuursvaardighede en baie toewyding om tred met die nuutste navorsing en onderrigmetodes te hou.</p><p>Dit is ook ʼn baie mededingende sfeer en dit pas nie altyd by alle persoonlikhede nie. Maar dis ook ʼn baie lonende loopbaan. Ek voel trots op die studente wat deur my laboratorium gekom het en die kompleksiteit verbonde aan eksperimentele ontwerpe verwelkom en sleutelvaardighede bekom het wat hulle in staat gestel het om te groei, krities te dink en veerkragtigheid te bou vir uitdagings wat aan hulle gestel is. Dit het baie studente bemagtig en ek hoop dit sal so voortgaan, omdat ʼn toenemend uitdagende werksmark hulle in die gesig staar.</p><p><strong>Waarvan hou jy die meeste van jou werk?</strong></p><p>My gunsteling-aspek van akademiese werk is die vryheid wat ons het om navorsingsvrae aan te pak waarin ons belangstel, of wat ons as ʼn kollektiewe groep as prioriteite kan uitlig om ons veld te bevorder. Ek geniet ook regtig die geleenthede wat akademiese poste bied, soos om konferensies en werksessies by te woon en om met innoverende mense in my breër navorsingsveld te netwerk, wat dit moontlik maak om belangrike vrae met kundiges van reg oor die wêreld te bespreek. Noukeurige en weldeurdagte assesserings en riglyne is nodig om die beste strategieë te bedink om die dringendste kwessies te pak wat biodiversiteit en dus ook menslike welstand bedreig.</p><p>Ons het deur onderrig en navorsing die mag om ʼn verskil te maak wat betref die vorming van afgeronde toekomstige vakkundiges en om besluite in bewaring, beleid en bestuur te rig, wat na die beskerming van biodiversiteit en die instandhouding van globale menslike welstand kan deursyfer. Een groot prioriteit is dat ons instellings en regerings moet voortgaan om ons wetenskaplike inisiatiewe te ondersteun sodat hierdie doelwitte bereik kan word.</p><p><strong>Wat is jou boodskap aan jong meisies wat dalk ʼn loopbaan in die wetenskap nastreef?</strong></p><p>My boodskap aan jong meisies is om nie afgeskrik te word deur die waargenome uitdagings wat met wetenskap geassosieer word nie. Almal het verskillende vaardighede en die fokus moet daarop wees om jou talente strategies te gebruik terwyl die vaardighede wat aandag verg, stap-vir-stap verbeter. Wetenskap is pret en lonend en om tyd en moeite te belê om al hierdie vaardighede aan te leer, beteken nie outomaties dat jy ʼn akademiese loopbaantrajek moet volg nie. Baie van my nagraadse studente het werk in die private sektor nagejaag (soos by die Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut of SANBI, C4 EcoSolutions, BerryWorld, AltGen en Oro Agri SA) en ander het dit geniet om in die akademie te bly en het onderrig en navorsing nagestreef.</p><p>ʼn Loopbaan in die wetenskap kan soms gedug vir vroue wees omdat lang tydperke gewy moet word aan studies of om tred met vooruitgang in die veld te hou. Dit beteken dikwels om kinders en ʼn gesin uit te stel of minder tyd vir hulle te hê. Maar tye verander en die meeste instellings en organisasies maak toenemend voorsiening vir kindersorg vir vrouewetenskaplikes. As dit nie die geval is nie, moet ons saamwerk om dit te laat gebeur!</p><p><strong>Vertel vir ons iets opwindends oor jouself wat mense nie sou verwag nie.</strong></p><p>Kom ek vertel eerder ʼn staaltjie. Toe ek ʼn tiener was, is ek by ʼn lughawe se grensbeheer oor my nasionaliteit uitgevra omdat my aksent nie Spaans was nie, hoewel ek ʼn Spaanse paspoort gehad het. Ek moes verduidelik dat ek grootgeword het deur Frans (en Katalaans) met my gesin te praat en nie die formele Kastellaans geleer het nie. Dit was ʼn baie vroeë waarskuwing van hoe mense ander waarneem sonder om met die diversiteit van leefstyle en agtergronde rekening te hou en dikwels op ʼn stuk papier of beperkte inligting staatmaak om aannames te maak. Ek het dit probeer vermy en streef daarna om diversiteit in al sy vorme en kleure te verwelkom. Ek gee ook baie om vir die omgewing en ry meestal fiets werk toe. Ek hoop dié houding sal ten minste my kinders beïnvloed!</p><p><strong>Hoe bring jy jou vrye tyd deur?</strong></p><p>Ek is lief vir die buitelewe, om tyd saam met my gesin in die natuur deur te bring om weer kontak te maak en bestekopname van die goeie goed te doen. Om veldroetes te hardloop en rotsklim is my gunsteling-tydverdrywe en laat my toe om van die werk te vergeet en die batterye te herlaai.<br></p><p><br><br></p> |
| US-student ontvang Kambule Toekenning vir die beste doktorale proefskrif in berekeningswetenskappe | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10108 | | US-student ontvang Kambule Toekenning vir die beste doktorale proefskrif in berekeningswetenskappe | Faculty of Science (media & communication) | <p>Die gesogte <a href="https://deeplearningindaba.com/2023/awards/kambule-doctoral-award/">Thamsanqa W. Kambule Toekenning</a> vir die beste doktorale proefskrif in die berekenings- en statistiese wetenskappe by 'n Afrika-universiteit, is toegeken aan <a href="https://deeplearningindaba.com/blog/2023/08/announcing-the-deep-learning-indaba-award-winners/">Dr Arnu Pretorius</a> van die Universiteit Stellenbosch.</p><p>Die toekenning is gedurende die <a href="https://deeplearningindaba.com/2023/">Deep Learning Indaba</a> bekend gemaak wat van 3 tot 9 September 2023 in Accra, Ghana plaasgevind het. Hierdie toekenning, ter ere van een van Suid-Afrika se voorste wiskundiges en onderwysers − Dr Thamsanqu W. Kambule – gee erkenning aan uitnemende navorsing en skryfwerk van doktorale kandidate by Afrika-universiteite op enige gebied van berekenings- en statistiese wetenskappe. Die <a href="https://deeplearningindaba.com/2023/">Deep Learning Indaba</a> is 'n organisasie wat in 2017 tot stand gekom het om masjienleer en kunsmatige intelligensie (KI) in Afrika te versterk. </p><p>Dr Pretorius se proefskrif getiteld: “<a href="https://core.ac.uk/download/pdf/268881687.pdf">On noise regularised neural networks: initiation, learning and inference</a>", fokus op die wiskundige onderbou van hoe neurale netwerke optree wanneer “geraas" in die leerproses ingebring word. Sy studieleiers was Prof. Steve Kroon van die US se Afdeling Rekenaarwetenskap en Prof. Herman Kamper van die Departement Elektriese en Elektroniese Ingenieurswese.</p><p>In sy <a href="https://www.youtube.com/watch?v=1x0yjjLql84&ab_channel=DeepLearningIndaba">aanvaardingstoespraak</a> het Dr Pretorius sy studieleiers bedank vir hulle waardevolle diepgaande terugvoer oor sy proefskrif. Hy het ook erkenning gegee aan die invloed wat die eerste Deep Learning Indaba wat in 2017 by die Universiteit van die Witwatersrand aangebied is, op sy ingesteldheid gehad het toe hy met sy doktorale navorsing begin het. </p><p>“By die 2017 Deep Learning Indaba is ek verras deur die kwaliteit van die werk wat tydens die plakkaatsessie voorgedra is, asook deur die feit dat sommige van die navorsers se werk ook al by top-KI-geleenthede soos die Internasionale Konferensie oor Masjienleer (ook bekend as die ICML) voorgedra is. Op daardie tydstip het ek nie gedink dat soiets moontlik was nie," sê hy.</p><p>Die <a href="https://www.icmla-conference.org/icmla23/">ICML</a> word beskou as die voorste byeenkoms van professionele persone wat toegewy is aan die bevordering van masjienleer, een van die vertakkings van kunsmatige intelligensie. </p><p>In 2018 het Dr Pretorius die geleentheid gehad om sy werk by die ICML in Stockholm voor te dra, en is hy ondersteun deur 'n <a href="https://edu.google.com/intl/ALL_my/scholarships/google-travel-and-conference-grants/">Google reis- en konferensietoelaag</a>. Op daardie tydstip was daar slegs 'n handjievol navorsers uit Afrika teenwoordig. </p><p>In 2018 by die daaropvolgende Deep Learning Indaba by die Universiteit Stellenbosch, het Dr Pretorius sy werk tydens die plakkaatsessie voorgedra. Daar het hy met <a href="https://deeplearningindaba.com/speakers/karim-beguir/">Karim Beguir</a>, medestigter en hoof- uitvoerende beampte van <a href="https://www.instadeep.com/">InstaDeep</a> kennis gemaak. Begui het 'n passie vir die onderrig en gebruik van toegepaste wiskunde om kunsmatige intelligensie te demokratiseer en toeganklik te maak vir 'n groter gehoor, en tree ook op as 'n mentor vir Google Startups. Gegrond op hierdie interaksie het Dr Pretorius die geleentheid gekry om by InstaDeep aan te sluit en in 2020 'n kantoor in Kaapstad, Suid-Afrika oopgemaak. </p><p>Dr Pretorius is ook 'n buitengewone senior lektor in die US se Afdeling Toegepaste Wiskunde waar hy betrokke is by die onderrig van die gestruktureerde <a href="https://mlai.sun.ac.za/#:~:text=The%20MSc%20in%20Machine%20Learning%2cstrong%20mathematical%20and%20computational%20background.">MSc-program in Masjienleer en Kunsmatige Intelligensie</a>. Hierdie een jaar lange gestruktureerde meestersgraadprogram van die US is ontwerp vir studente met 'n sterk wiskundige en berekeningsagtergrond. <br></p><p><br></p> |
| Bekendstelling van die Suid-Afrika-Nederland Kubersekuriteitskool – ʼn eerste in Suider-Afrika | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10096 | | Bekendstelling van die Suid-Afrika-Nederland Kubersekuriteitskool – ʼn eerste in Suider-Afrika | Corporate Communication & Marketing / Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking | <p>Die Universiteit Stellenbosch (US) en die <a href="https://hcss.nl/"><span class="ms-rteThemeForeColor-5-0"><strong>Haagse Sentrum vir Strategiese Studies</strong></span></a> (HCSS) het kragte saamgesnoer om Suid-Afrika se eerste Internasionale Kuberveiligheidskool van stapel te stuur.<br></p><p>Hierdie inisiatief, aangevoer deur prof Bruce Watson, voorsitter van die <a href="https://cair.org.za/"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Sentrum vir KI-navorsing</strong></a> (CAIR) en van die <a href="/afrikaans/data-science-and-computational-thinking/Pages/default.aspx"><strong>Skool vir Datawetenskap en Rekenaardenke </strong></a>aan die US, en Noëlle van der Waag-Cowling, ook van CAIR, in samewerking met die HCSS en die Nederlandse regering, sal kundiges, instansies, en die private sektor van beide Nederland en Suid-Afrika byeenbring om ʼn Kubersekuriteitsomerskool aan te bied wat in Maart 2024 begin.<br></p><p>Prof Wim de Villiers, US-rektor en -visekanselier, en die US-span het dr Michel Rademaker van die HCSS, Hélène Rekkers, Konsul-generaal van die Koninkryk van Nederland in Kaapstad, en Joost Bunk, Eerste Sekretaris by die Nederlandse Ambassade, by die bekendstelling van die Suid-Afrika-Nederland Kuberveiligheidskool verwelkom.</p><p>Die Rektor het opgemerk dat globale vennootskappe noodsaaklik is om transnasionale veiligheid doeltreffend aan te pak. “In die moderne wêreld, waar bedreigings geen grense ken nie, is internasionale samewerking uiters belangrik. Dit stel nasies in staat om hul hulpbronne saam te voeg, kundigheid te deel en die wetlike raamwerke daar te stel wat nodig is om kuberbedreigings te bekamp. Dit is ʼn erkenning dat sekuriteit ʼn kollektiewe verantwoordelikheid is en ons moet saamwerk om vrede en stabiliteit in ʼn voortdurend ontwikkelende digitale landskap te handhaaf."</p><p>Watson het die belangrikheid van ʼn internasionale kuberveiligheidskool beklemtoon binne die konteks van globale skuiwe om ʼn oop internet te ondersteun. “Daar is binne universiteite en die breër navorsingsgemeenskap ʼn gedeelde idee van die behoefte aan ʼn oop kuberruimte." </p><p>Prof Hester Klopper, Adjunk-visekanselier: Strategie, Globale en Korporatiewe Sake aan die US, het gesê die nuwe Skool is belyn met die Universiteit se strategie om met internasionale hoëronderwysnetwerke oor globale kwessies te skakel. </p><p>Een van die uitdagings wat lande regoor die wêreld in die gesig staar, is die groter wordende digitale kloof, het Rekkers gesê. “Hierdie Somerskool is ʼn baie belangrike stap om met Suid-Afrika oor hierdie kwessie saam te werk."</p><p>Die aanlyn kursus, wat in sy loodsfase in 2024 gratis beskikbaar sal wees, is gemik op honneursstudente en jong beroepslui met ʼn belangstelling in kuberveiligheid. Kursuswerk sal uitdagings insluit wat deur regeringsagentskappe en maatskappye gestel word om studente by werklike probleemoplossing te betrek. Die Somerskool bied ʼn kwalifikasie in kuberveiligheidstudies en sal ʼn “spelbreker vir die ontwikkeling van Suid-Afrikaanse kubervaardighede wees", het Van der Waag-Cowling verduidelik.</p><p>Die HCSS is ʼn dinkskrum wat multidissiplinêre navorsing oor geopolitieke en verdedigings- en veiligheidskwessies vir regerings, internasionale instellings en besighede doen. Deur die Kubersekuriteitskool sal die HCSS studente uit verskeie dissiplines aanmoedig om hul onderskeie vaardighede te gebruik terwyl hulle as ʼn span saamwerk om uitdagings aan te pak, soos hulle in die werkplek sou doen, het Rademaker gesê.</p><p>“Die bou van ʼn hoëvlak-kuberveiligheidswerkmag in Suider-Afrika is nie net ʼn doelwit nie; dis ʼn strategiese noodsaaklikheid. Dis ʼn belegging in ons toekoms, een wat ekonomiese groei sal ondersteun, kritieke infrastruktuur sal beskerm, nasionale veiligheid sal verbeter en digitale insluiting sal bevorder," het De Villiers afgesluit. “Deur kuberveiligheidsonderrig en -opleiding te prioritiseer, kan ons die digitale dividende ontsluit en ʼn veiliger en voorspoediger toekoms vir ons streek verseker."</p><p><strong>Onderskrif:</strong></p><p><strong></strong>Dr Michel Rademaker van die Haagse Sentrum vir Strategiese Studies, prof Wim de Villiers, US-rektor en -visekanselier, en Hélène Rekkers, Konsul-generaal van die Koninkryk van Nederland in Kaapstad, by die bekendstelling van Suid-Afrika se eerste internasionale kuberveiligheidskool.</p><p><br></p><p><br></p> |
| Van sokkerspeler to PhD-kandidaat | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10084 | | Van sokkerspeler to PhD-kandidaat | CERI Media and Communication - Maambele Khosa | <p>Lees die volledige storie in Engels.<br><br></p> |
| Die mag van bioinformatika: VEME-werkswinkel maak 'n blywende impak | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10074 | | Die mag van bioinformatika: VEME-werkswinkel maak 'n blywende impak | CERI Media and Communication - Maambele Khosa | <p>Volledige artikel beskikbaar in Afrikaans.<br><br></p> |
| Universiteit Stellenbosch brei astronomie-navorsingskapasiteit uit | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10059 | | Universiteit Stellenbosch brei astronomie-navorsingskapasiteit uit | Faculty of Science (media & communication) | <p style="text-align:justify;">Die Departement Fisika by die Universiteit Stellenbosch (US) se navorsingskapasitieit in astronomie en astrofisika word uitgebrei met die aanstelling van Prof Yin-Zhe Ma, 'n internasionaal erkende navorser op die gebied van berekeningsastronomie en kosmologie. </p><p style="text-align:justify;">Prof Ma, wat in September 2023 by die departement sal aansluit, fokus ook op kosmiese mikrogolf agtergrondstraling, die melkwegspesifieke snelheidsveld, epog van herionisasie, sterrestelselopname, neutronsterre, soeke na donker materie, en swart gate. Hy was betrokke by die Europese Ruimteagentskap se <a href="https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Planck_overview">Planck</a> missie om die oorblyfselbestraling van die Oerknal te bestudeer; en Australië se <a href="http://www.6dfgs.net/index.html">6dF Galaxy Survey</a> projek om die nabygeleë heelal te karteer. Tans lei hy 'n navorsingspan wat deelneem aan 'n Suid-Afrika-VSA samewerkingsprojek: die Hydrogen Epoch Reionization Array (HERA) en die Legacy Survey of Space and Time (LSST) projek by die Vera C. Rubin Sterrewag in Chili. Hy is ook betrokke by Suid-Afrika se MeerKAT-projek en die Square Kilometre Array (SKA) wetenskapswerkgroep, asook by China se FAST teleskoop. Hy het reeds meer as 120 navorsingsartikels gepubliseer in ewekniebeoordeelde vaktydskrifte in astronomie en astrofisika, en is reeds meer as 24 000 keer hieruit aangehaal. </p><p style="text-align:justify;">Prof Ma sê astrofisika en kosmologie is onder die navorsingsvelde in fisika wat die vinnigste groei. In hierdie opsig het Suid-Afrika groot geld belê in astronomie- en astrofisikanavorsing asook in infrastruktuur, soos die MeerKAT teleskoop, die HERA projek en LSST opname, én in die menslike kapasiteitsontwikkeling wat benodig word op hierdie gebied. </p><p style="text-align:justify;">Met Prof Ma se aanstelling beoog die Departement Fisika om 'n astrofisika- en kosmologieprogram te vestig wat sal aansluit by bestaande aktiwiteite van die Skool vir Datawetenskap en Rekenaardenke – soos data-analisetegnieke om die groot data van teleskope te kan hanteer – asook die werk van die Suid-Afrikaanse Navorsingsleerstoel (SARChI) in <a href="https://blogs.sun.ac.za/su-ska/about/">Elektromagnetiese Stelsels en EMI Mitigation vir SKA</a> in die Fakulteit Ingenieurswese.</p><p style="text-align:justify;">“Met hierdie nuwe inisiatief hoop die US om by te dra tot die opleiding van die volgende generasie navorsers in berekeningsastrofisika en om interdissiplinêre samewerking tussen ons navorsers in ingenieurswese, fisika en datawetenskap uit te brei," sê Prof Sibusiso Moyo, Adjunk-visekanselier Navorsing, Innovasie en Nagraadse Steun. </p><p style="text-align:justify;">Prof Louise Warnich, Dekaan van die Fakulteit Natuurwetenskappe moedig veral MSc- en PhD- studente aan om Prof Ma direk te kontak as hulle by die nuwe astronomie- en astrofisika-inisiatief betrokke wil raak. </p><p style="text-align:justify;">Prof Shaun Wyngaardt, hoof van die department Fisika, sê hulle verwelkom Prof Ma se entoesiasme en die bydrae wat hy sal lewer tot die department en die breër fisikagemeenskap in Suid-Afrika. </p><p style="text-align:justify;"><strong>Meer oor Prof Ma</strong></p><p style="text-align:justify;">Prof Ma het fisika gestudeer aan die Nanjing Universiteit in China. Nadat hy sy MSc-graad verwerf het aan die Instituut vir Teoretiese Fisika by die Chinese Akademie vir Wetenskappe, het hy sy PhD in astronomie aan die Instituut vir Astronomie (IoA), Cambridge Universiteit verwerf, onder die studieleiding van Professors George Efstathiou en Anthony Challinor. Voordat hy die US aangesluit het, was Prof Ma 'n CITA Nasionale Genoot by die Universiteit van British Columbia, en 'n navorsingsgenoot by die Jodrell Bank Sentrum vir Astrofisika by Manchester Universiteit in die Verenigde Koninkryk. In 2015 is hy by die Universiteit van KwaZulu-Natal as senior lektor aangestel waar hy in 2021 bevorder is tot vol professor. Hy is in 2022 verkies tot lid van die Akademie vir Wetenskap van Suid-Afrika (ASSAf). </p><p style="text-align:justify;">Vir meer inligting oor die Departement Fisika se programme, navorsing en befondsinggeleenthede, besoek ons webwerf by: https://physics.sun.ac.za/</p><p style="text-align:justify;"> </p><p><strong></strong><br></p> |
| US voer die botoon in die SA Tersiêre Wiskunde Olimpiade | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10056 | | US voer die botoon in die SA Tersiêre Wiskunde Olimpiade | Faculty of Science (media & communication) | <p>Die Universiteit Stellenbosch het die botoon gevoer tydens die afgelope <a href="https://www.samf.ac.za/en/tertiary-olympiad">Suid-Afrikaanse Tersiêre Wiskunde Olimpiade</a>, met ses US studente op die ranglys van die top 12.</p><p>Bykans 300 studente van 17 universiteite het deelgeneem, met 'n gemiddelde punt van 3.7 uit 20 (18.5%). Om die ranglys te behaal, moes 'n student ten minste 12 uit 20 punte behaal het.</p><p>Benjamin Kleyn, 'n eerstejaarstudent in wiskundige wetenskappe by die US, het die algehele tweede plek behaal met 'n punt van 16 uit 20, gevolg deur Kerry Porrill, Andrew Williams, Danielle Kleyn, Karlo Grobbelaar en Jean Weight.</p><p>Op die universiteitsranglys was die US nommer een, gevolg deur die Universiteit van Kaapstad, die Universiteit van Pretoria, ADA Universiteit in Aserbaijan, en die Universiteit van Zululand.</p><p>Prof Louise Warnich, Dekaan van die Fakulteit Natuurwetenskappe, het die student gelukgewens met hierdie uitsonderlike prestasie, en Dr Liam Baker van die Wiskunde-afdeling bedank vir sy leiding.</p><p>Op die foto, van links na regs, Danielle Kleyn, Benjamin Kleyn, Dr Liam Baker, Jean Weight, Andrew Williams en Kerry Porrill. Karlo Grobbelaar was afwesig toe die foto geneem is. Foto: Wiida Basson<br><br></p><p><br></p> |
| Biodiversiteit van natuurlike woude buffer felheid van uitheemse boomindringing | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10046 | | Biodiversiteit van natuurlike woude buffer felheid van uitheemse boomindringing | Wiida Basson (Media: Faculty of Science) | <p><span style="text-align:justify;">'n</span><span style="text-align:justify;"> </span><span style="text-align:justify;">Nuwe st</span><span style="text-align:justify;">udie wat hierdie week in </span><a href="https://eur03.safelinks.protection.outlook.com/?url=https://www.nature.com/articles/s41586-023-06440-7&data=05%7c01%7c%7cec91f9876b944179630d08dba2358aee%7ca6fa3b030a3c42588433a120dffcd348%7c0%7c0%7c638282123324995825%7cUnknown%7cTWFpbGZsb3d8eyJWIjoiMC4wLjAwMDAiLCJQIjoiV2luMzIiLCJBTiI6Ik1haWwiLCJXVCI6Mn0%3D%7c3000%7c%7c%7c&sdata=h28RSABxVrX6AAQBgJWiQ%2BKC2i9LArB2S1omUYudkOY%3D&reserved=0" style="text-align:justify;"><em>Nature</em></a><span style="text-align:justify;"> gepubliseer is, het gevind dat die inheemse biodiversiteit van natuurlike woude, grootliks die felheid van uitheemse boomindringing teenwerk.</span><br></p><p style="text-align:justify;">Die slegte nuus is egter dat die méns steeds meestal verantwoordelik is vir die aanvanklike inbring en bekendstelling van uitheemse boomspesies in 'n gebied – hetsy opsetlik of per abuis. </p><p style="text-align:justify;">Dít is twee van die hoof bevindings van 'n globale studie wat gedoen is om die relatiewe belangrikheid van menslike aktiwiteit, omgewingstoestande, en biologiese diversiteit as drywers van boomindringing wêreldwyd te bepaal. Die studie, getiteld “Native diversity buffers against severity of non-native tree invasions" is op 23 Augustus 2023 in die vaktydskrif <em>Nature</em> gepubliseer.</p><p style="text-align:justify;">Prof Cang Hui, wat die <a href="http://math.sun.ac.za/hui/">Suid-Afrikaanse navorsingsleerstoel in wiskundige en teoretiese fisiese biowetenskappe</a> by die Universteit Stellenbosch (US) beklee, en een van die mede-outeurs van die studie as deel van die <a href="https://www.gfbinitiative.org/">Global Forest Biodiversity Initiative</a> (GFBI), sê bome word aan 'n wye verskeidenheid ekologiese en menslike faktore blootgestel. Hy voeg by dat boomindringing aan die een kant 'n drywer van globale omgewingsveranderinge is, maar terselfdertyd ook 'n “passasier" in die proses is. </p><p style="text-align:justify;">Bogenoemde is 'n gevolg van hul grootte, hul lang lewensduur en die belangrike rol wat hul speel in bosboubedrywighede, as voedselbron, in stadstuinaanplantings en herbebossing, asook in koolstofsekwestrasie en klimaatsregulering. Dog sukkel indringingsbioloë al lank om die ekologiese meganismes te identifiseer wat die indringingsukses van 'n klein gedeelte van uitheemse boomspesies aandryf. </p><p style="text-align:justify;">Hulle bevindings ondersteun die biotiese weerstandhipotese, wat van mening is dat groter diversiteit in die inheemse gemeenskap die ekologiese nisse sal vul en beskikbare hulpbronne sal verminder, en sodoende uitheemse spesies sal verhinder om nisspasies in te neem. </p><p style="text-align:justify;">Die prominente rol wat menslike aktiwitieite speel was egter 'n verrassing: “Ons bevindings dui daarop dat menslike aktiwiteit ekologiese drywers van indringing kan oorweldig, en selfs die invloed van ekologiese prosesse kan verminder," waarsku hy. </p><p style="text-align:justify;">Herhaaldelike menslike bekendstelling van plantspesies, veral naby hawens en lughawens, speel 'n belangrike rol in die aanvanklike bekendstellingsproses. Die felheid van die indringing is egter hoofsaaklik afhanklik van die intrinsieke diversiteit van die inheemse gemeenskap. </p><p style="text-align:justify;">Daarom is dit belangrik om natuurlike woude te bewaar ten einde 'n hoë vlak van inheemse boomdiversiteit te behou, skryf hulle in die artikel. </p><p style="text-align:justify;">Verder, omdat baie boomspesies opsetlik bekendgestel word vir bosboudoeleindes of om plaaslike lewensbestaan te ondersteun, beveel hulle aan dat plaaslike belanghebbendes ingesluit word in die beluitneming oor hoe om die beste voordeel te trek uit hierdie bestuurde woude. </p><p style="text-align:justify;">Van die ander bevindings: </p><ul><li>Die mees algemene uitheemse bome in die GFBI se databasis is Witakasia (<em>Robinia pseudoacacia</em>), Skotse den (<em>Pinus sylvestris</em>), Indiaanse soetlemoen (<em>Maclura pomifera</em>), Fynspar (<em>Picea Abies</em>) en Hemelboom (<em>Ailanthus altissima</em>). </li><li>Noord-Amerika, Europa en Oos-Asië is die streke met die hoogste waarskynlikheid vir indringing. </li><li>In omgewings wat ekstreme koue of hitte beleef het, is die uitheemse bome soortgelyk aan die inheemse gemeenskap. </li><li>Gematigde omgewings stel 'n groter verskeidenheid spesies in staat om te oorleef. </li></ul><p>Lees die artikel:</p><p>Delavaux et al. (2023) Native diversity buffers against severity of non-native tree invasions. <em>Nature</em>, <a href="https://eur03.safelinks.protection.outlook.com/?url=https://www.nature.com/articles/s41586-023-06440-7&data=05%7c01%7c%7cec91f9876b944179630d08dba2358aee%7ca6fa3b030a3c42588433a120dffcd348%7c0%7c0%7c638282123324995825%7cUnknown%7cTWFpbGZsb3d8eyJWIjoiMC4wLjAwMDAiLCJQIjoiV2luMzIiLCJBTiI6Ik1haWwiLCJXVCI6Mn0%3D%7c3000%7c%7c%7c&sdata=h28RSABxVrX6AAQBgJWiQ%2BKC2i9LArB2S1omUYudkOY%3D&reserved=0">https://www.nature.com/articles/s41586-023-06440-7</a><br> <br>Photo by <a href="https://unsplash.com/%40vansolo?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditCopyText">Michael Michelovski</a> on <a href="https://unsplash.com/photos/v65iP3QNoo0?utm_source=unsplash&utm_medium=referral&utm_content=creditCopyText">Unsplash</a><br></p> |
| Navorsing oor riviermond maanskynwurms besorg toptoekennings aan PhD-studente | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10050 | | Navorsing oor riviermond maanskynwurms besorg toptoekennings aan PhD-studente | Faculty of Science (media & communication) | <p>Phd-studente in mariene biologie aan die Universiteit Stellenbosch het onderskeidelik die eerste en derde prys ontvang vir hulle mondelinge voordragte oor die riviermond maanskynwurm, ('n gewilde aasspesie in die Wes-Kaap) tydens die onlangse <a href="https://savetcon.co.za/ipc14/">International Polychaete Conference</a>.</p><p>Stephanie Schoeman het die eerste prys ontvang vir haar voordrag getiteld: “The reproductive strategies of Diopatra aciculata (Annelida) in the Knysna Estuary", terwyl Hendré van Rensburg die derde prys gekry het vir sy mondelinge voordrag getiteld: “Expanding our understanding of the diet and trophic role of the cryptogenic estuarine moonshine worm (Diopatra aciculata) in warm temperature estuaries of South Africa". Hulle albei het hul navorsing gedoen onder die studieleiding van <a href="https://thesimonpolychaetelab.com/carol-simon/">Prof. Carol Simon</a>, 'n kundige op die gebied van “polychaetes", in die US se <a href="/english/faculty/science/botany-zoology/Pages/default.aspx">Departement Plant- en Dierkunde</a>.</p><p><a href="https://theconversation.com/worms-in-the-seas-of-southern-africa-were-on-a-journey-to-setting-the-record-straight-184356">Mariene wurms</a> (met die wetenskaplike naam Polychaetes) dien as kos vir voëls of vis, hulle herwin mariene kompos én hul tonnelgrawery hou die sand suurstofryk. Hulle ekologiese rol is dus soortgelyk aan die van erdwurms op land. Die meer as 11 500 spesies vertoon <a href="https://www.smithsonianmag.com/science-nature/14-fun-facts-about-marine-bristle-worms-180955773/">ontsaglike diversit</a>eit, wat hulle in staat stel om elke mariene habitat denkbaar te bewoon.<br></p><p><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Marinewormbanner2.png" alt="Marinewormbanner2.png" style="margin:5px;" /><br></p><p>Van Rensburg het tydens sy MSc-studies vir die eerste keer gewerk op hierdie groot wurms − wat in buise woon − in die sand van die Knysnariviermond. Voorheen is hierdie spesifieke wurm verwar met ander spesies van die Mediterreense gebiede. Voordat hiérdie verwarring opgeklaar is, is gedink dat die wurm 'n onbeskryfde spesie, endemies aan Suid-Afrika is. Na DNS-analise het dit egter geblyk dat dié spesie ook in Australië gevind word: “Dus, totdat verdere werk gedoen is, weet ons steeds nie of dit 'n inheemse of uitheemse spesie is nie," verduidelik hy. </p><p>Die uitdaging lê egter in die feit dat die spesiepopulasiegetalle oor die afgelope 25 jaar ontplof het: “Gegewe die populasiegrootte en die feit dat dit die onmiddellike omgewing verander, verwag ons dat dit 'n omvangryke impak op die bentiese gemeenskap en ekosisteem sal hê," voeg hy by.</p><p>Vir sy PhD-navorsing ondersoek Van Rensburg die verbruikersrol van hierdie spesie in die Knysna- en Keurboomsriviermondings. In hierdie verband kombineer hy sy kennis in fisika, chemie, biologie en wiskunde om spesiale koolstof- en stikstofatome, sogenaamde stabiele isotope, deur die bentiese voedselweb na te volg. Met dié inligting kan hy vasstel wat die diere eet en waar die riviermond maanskynworm in die bentiese voedselketting inpas. </p><p>“Ek is ook besig om DNA uit die spysverteringstelsel van dié spesies te analiseer, ten einde vas te stel watter spesies deur hulle gevreet word," voeg hy by. </p><p>Schoeman se navorsing ondersoek die oorsprong van die wurms en hul verspreidingspatrone in Suid-Afrika: "Ons wil verstaan hoekom die riviermond maanskynwurm in sulke hoë digthede voorkom, ondanks die feit dat vissermanne hulle op groot skaal as aas gebruik. Om dit reg te kry, fokus ek op die regenerasie- en voortplantingsstrategieë van hierdie wurms ten einde lig te werp op hoe hulle in staat is om te oorleef," verduidelik sy.</p><p> Tot dusver het haar navorsing agtien maande se veldwerk in die Knysnakusgebied vereis. Sy hoop dat haar navorsing 'n bydrae sal lewer in bewaringspogings om hierdie diverse ekosisteem te bewaar en dit as 'n belangrike sosio-ekonomiese hulpbron te beskerm. </p><p>Van Rensburg benadruk hoe belangrik dit is dat bioloë en ekoloë die interaksies en verbande tussen organismes in die bentiese gemeenskappe van Suid-Afrika se riviermondings moet verstaan, veral hoe die kleinste verandering in 'n parameter, 'n groot ekosisteemwye verandering kan veroorsaak.</p><p>“Uiteindelik gaan dit oor die beskerming van hierdie ekosisteme en hulle gemeenskappe," sluit hy af. </p><p>Die 14de International Polychaete Conference is van 3 tot 7 Julie 2023 deur die Universiteit Stellenbosch en Iziko Museums Suid-Afrika aangebied – die eerste keer dat die konferensie in Afrika aangebied is. Prof Simon is die onmiddelike vorige president van die International Polychaete Association en was ook die voorsitter van die reëlingskomitee. Die 119 deelnemers afkomstig van 25 lande, was verantwoordelik vir 70 mondelinge en 70 plakkaatvoordragte. Meer as 20% van die afgevaardigdes het van vyf Afrikalande gekom (Suid-Afrika, Kenia, Ghana, Tunisië, Namibië en Etiopië) en het ag mondelinge en 13 plakkaatvoordragte gelewer.</p><p>“Die konferensie was suksesvol met die bevordering van samewerking tussen Afrika en internasionale navorsers, en ons is vol vertroue dat dit sal lei tot baie meer navorsing oor see wurms op die kontinent," sê Prof Simon.</p><p>Die konferensie is voorafgegaan deur 'n indentifikasiewerkswinkel (29 Junie tot 1 Julie) wat gefasiliteer is deur internasionale kundiges van Spanje, Rusland, Brasilië, Frankryk, Australië, Wallis, Noorweë en Suid-Afrika. Die 25 deelnemers was hoofsaaklik van Suid-Afrika afkomstig, maar het ook deelnemers van Namibië, Ghana, Japan, en Ysland ingesluit. Die meeste plaaslike deelnemers was professionele omgewingskonsultante of amptenare van die Departement Bosbou, Visserye en die Omgewing. Die werkswinkel het gefokus op die identifisering van seewurms wat behoort aan sewe families wat die meeste in bentiese monsters voorkom. <br></p><p style="text-align:justify;"><em>Fotos van die riviermond maanskynwurm: Hendré van Rensburg & Stephanie Schoeman.</em><br></p><p style="text-align:justify;">Op die fotos bo: Hendré van Rensburg en Stephanie Schoeman besig in die laboratorium in Prof. Carol Simon se navorsingsgroep in die Departement Plant- en Dierkunde. Fotos: <em>Wiida Basson</em></p><p><br></p> |
| US vaar weer goed op ARWU-ranglys | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=10037 | | US vaar weer goed op ARWU-ranglys | Corporate Communication & Marketing / Korporatiewe Kommunikasie & Bemarking [Alec Basson] | <p>Die Universiteit Stellenbosch (US) se visie om Afrika se voorste navorsingsintensiewe universiteit te wees word gerugsteun deur die feit dat die instelling een van die beste hoëronderwysinstellings wêreldwyd ten opsigte van navorsingsuitsette is, veral wat betref artikels wat in geakkrediteerde internasionale vaktydskrifte verskyn.<br></p><p>Dit is pas deur die jongste <a href="https://www.shanghairanking.com/"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">Shanghai Ranking Consultancy se Akademiese Ranglys van Internasionale Universiteite (ARWU)</strong></a> bevestig. Volgens die <a href="https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0">2023-uitgawe</strong></a> van dié ranglys het die US sy aantal akademiese artikels wat in twee van die mees gerekende vaktydskrifte in die wêreld, <em>Nature </em>en <em>Science</em>, verskyn het, opgestoot. Die US se telling het van 5,9 in 2022 tot 9,6 in 2023 gestyg. </p><p>Die US bevind hom algeheel onder die top 2% van universiteite wêreldwyd en die ARWU-ranglys plaas die US gesamentlik derde in Suid-Afrika saam met die Universiteit van Pretoria.<br></p><p>Die ARWU gebruik die volgende ses objektiewe aanwysers om elke jaar meer as 2 500 universiteite te orden, waarvan die beste 1 000 bekendgemaak word: </p><ul><li><p>Die aantal alumni wat Nobelpryse en Fieldsmedaljes verower</p></li><li><p>Die aantal personeellede wat Nobelpryse en Fieldsmedaljes verower</p></li><li><p>Die aantal hoogsaangehaalde navorsers in 21 breë onderwerpafdelings</p></li><li><p>Die aantal artikels wat in Nature en Science verskyn het</p></li><li><p>Die aantal artikels wat in die Wetenskap Sitasie-indeks-uitgebreid en Sosiale Wetenskappe Sitasie-indeks geïndekseer is</p></li><li><p>Die per capita-akademiese prestasie van 'n instelling</p></li></ul><p>“In ooreenstemming met ons visie om Afrika se voorste navorsingsintensiewe universiteit te wees, wil ons ons ook in hoër onderwys wêreldwyd onderskei. Ons volgehoue prestasie op hierdie spesifieke ranglys is 'n bewys van ons navorsers se deurlopende hoëvlakbydrae tot die wetenskaplike kennispoel wêreldwyd," sê prof Hester Klopper, Viserektor: Strategie, Globale en Korporatiewe Sake by die US. “Die styging in die aantal artikels in <em>Nature </em>en <em>Science </em>is nog 'n pluimpie vir ons," voeg sy by.</p><p>Die US het in Maart 2023 ook onder die voorste hoëronderwysinstellings in die wêreld op die Quacquarelli Symonds- (QS-) ranglys vir universiteite in die wêreld per vak verskyn, terwyl die Universiteit in Junie 'n merkwaardige prestasie behaal het toe dit by die QS-wêreldranglys vir universiteite se top-300 instellings ingesluit is.</p><p>Die US het die afgelope paar jaar konsekwent op verskeie wêreldranglyste vir universiteite onder die beste tersiêre instellings in die wêreld verskyn. Dit sluit die QS-wêreldranglys, die Times Higher Education-wêreldranglys en die Times Higher Education-wêreldranglys vir universiteite in ontluikende ekonomieë in. </p><ul><li><strong>Foto deur Stefan Els (Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking by die US)</strong><br></li></ul><p> <br></p><p><br><br></p> |
