| Twee topstudente deel Fakulteit Natuurwetenskappe se dekaansmedalje | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8250 | | Twee topstudente deel Fakulteit Natuurwetenskappe se dekaansmedalje | Media & Communication, Faculty of Science | <p>Die Fakulteit Natuurwetenskappe se 2019 dekaansmedalje vir volgehoue uitstekende akademiese prestasie word gedeel deur mnr. Fred de Villiers, 'n nagraadse student in toegepaste wiskunde, en me. Emma King, 'n nagraadse student in kwantumfisika. <br></p><p>Die medalje wat in soliede silwer geset is, word jaarliks toegeken aan 'n honneursstudent wat die hoogste gemiddelde persentasie oor beide die BSc- en die BSc- honneursprogram behaal het. Emma het 'n gemiddelde persentasie van 87,18% behaal met onderskeidings in 36 van haar 40 vakke. Fred het 'n gemiddeld van 87,75% behaal met onderskeidings in 34 van sy totale 37 vakke.<br></p><p>Prof Louise Warnich, Dekaan van die Fakulteit Natuurwetenskappe, sê alhoewel die Fakulteit gewoonlik slegs een medalje toeken, moes ons 'n uitsondering maak vir hierdie twee uitsonderlike studente. By die oorhandiging van die medaljes op Woensdag 9 Junie, het sy ook aan elkeen 'n kopie van die Fakulteit Natuurwetenskappe se eeufeesboek, <em>'n Besonderse denkwyse. Universiteit Stellenbosch, Fakulteit Natuurwetenskappe, 1918-2018, </em>oorhandig.</p><p>Fred, wat in Pretoria grootgeword het, sê 'n onkonvensionele beroeps- en studiepad het hom geleer watter tipe probleme hy van hou om op te los. Hy het matriek as 'n deeltydse kandidaat geskryf en wiskunde gedruip met die eerste probeerslag. Voordat hy vir 'n BSc-graad in toegepaste wiskunde ingeskryf het, het hy in 'n hospitaal se ongevalle- en noodeenheid as klerk gewerk: “Die eienaar van die praktyk het my baie geleenthede gebied om nuwe vaardighede aan te leer en nuwe verantwoordelikhede op te neem. 'n Paar jaar later het ons selfs 'n klein maatskappy saam begin wat praktykbestuursdienste aan ander mediese praktyke gebied het."</p><p>“My gunstelingprojekte was dié waar ek eenvoudige wiskundige en statistiese modelle moes ontwikkel ten einde ons besigheidsprosesse te verbeter om ons pasiënte meer effektief te kon help. Gelukkig kon ek my graadstudie betaal deur aan te hou om saans en tussen klasse deeltyds van die huis af te werk."</p><p>Hy sê die werkservaring het beteken dat hy die verband kon insien tussen teoretiese konsepte wat hy in die klas geleer het en die konkrete probleme waarmee hy in die praktyk gekonfronteer is: “Deur bewus te wees van die direkte relevansie van my kursusse, was dit makliker om die inhoud te verwerk en gemotiveerd te bly."</p><p>Sy navorsing fokus tans op 'n area van masjienleer wat bekend staan as versterkingsleer: “Dit is 'n rekenaarbenadering waarin 'n outonome agent leer om take uit te voer deur sy interaksie met die omgewing. Anders as by leer onder toesig, leer die agent uit sy eie ervaring sonder die hulp van gemerkte voorbeelde of ekspert domeinkennis. My navorsing verken hoe meer gesofistikeerde interne verteenwoordigings wat prosesse soos nuuskierigheid en geheue naboots, die agent kan help om meer suksesvol in onbekende omgewings te wees (wat nog nie voorheen gesien is nie)," verduidelik hy.</p><p>Emma het in Kaapstad grootgeword en in 2015 aan Elkanah House High School gematrikuleer. Alhoewel sy aanvanklik vir 'n BSc-graad in wiskundige wetenskappe ingeskryf het, het fisika haar teen die einde van haar tweede jaar meer begin interesseer: “Op daardie tydstip was daar nie 'n spesifieke aspek van fisika wat my die meeste interesseer het nie. Dit was meer 'n geval van ek wat al hoe meer belang gestel het in die vele onontginde vrae en gefassineer is deur die feit dat eenvoudige en elegante teorieë gebruik kon word om komplekse natuurlike verskynsels te beskryf. En die fisika-dosente het my ook geïnspireer."</p><p>Haar navorsing in teoretiese fisika fokus op die effek wat temperatuurvariasies het op die dinamika van oop kwantumstelsels in die nabyheid van kwantumkritieke punte. Hierdie werk kan relevant wees vir toepassings soos adiabatiese kwantumberekening. </p><p>Emma is ook betrokke by sendingwerk en hoop om eendag haar vaardighede en kundigheid te gebruik om tersiêre onderwys in Afrika te bevorder. <br></p><p><br></p> |
| Wêreldoseanedag: Ons moet ons oseane koester en bewaar | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8233 | | Wêreldoseanedag: Ons moet ons oseane koester en bewaar | Sophie von der Heyden | <div><p>Dinsdag 8 Junie was Wêreldoseanedag. In ʼn meningsartikel vir <em>News24 </em>skryf prof Sophie von der Heyden (Departement Plant- en Dierkunde) dat ons die oseane nou meer as ooit moet koester en bewaar want daarsonder sal daar geen lewe wees nie.<br></p><ul><li>Lees die gedeeltelik vertaalde weergawe van die artikel hier onder.</li></ul><p>Wêreldoseanedag: Ons moet ons oseane koester en bewaar<br></p><p><strong>Sophie von der Heyden*</strong><br></p><p>Daar was 'n kollektiewe snak na asem, gevolg deur ongeloof toe president Cyril Ramaphosa in Desember 2020 die sluiting van strande aangekondig het as 'n voorkomende maatreël teen COVID-19. Dit het baie Suid-Afrikaners diep geraak vir wie Kersfees en Nuwejaar ook sinoniem met die strand is – 'n tyd om hul voete in die sand te steek, om die vars lug in te asem en om in die oseaan af te koel. Die oseane verryk baie mense se lewens vir meer as net 'n besoek aan die strand, dog is daar nog soveel wat ons nie van die wêreld se oseane, veral die dieper en meer afgeleë dele, verstaan nie.<br></p><p>Die kusstreke van Suid-Afrika het een van die uiteenlopendste versamelings seestroom- en temperatuurpatrone wat strek van die koue oseaan van die Weskus tot by die warmer waters van die Ooskus bo-oor twee oseaankomme, die Atlantiese en die Indiese oseane. Só 'n samekoms van twee groot oseaanstelsels kom nêrens elders op aarde voor nie en is die teelaarde vir 'n ongelooflike diversiteit van plante en diere, waarvan baie net aan ons kuslyn gevind kan word. <br></p><p>Tot op hede is meer as 12 000 spesies van die streek reeds beskryf, met baie daarvan wat net in Suid-Afrika voorkom. Daar is baie verskillende tipes habitats langs die kuslyn van sowat 2 800 km, insluitende sand- en rotskuslyne, asook onderwater-seebamboeswoude, rotsbanke, seegraslande en wortelboomwoude. Elkeen van hierdie stelsels speel 'n belangrike rol om 'n diens te verskaf – nie net aan biodiversiteit nie, maar ook aan die mens. Dit sluit in klimaatsregulering, die absorbering van oormatige koolsuurgas uit die atmosfeer om dit dan by marineneerslae in te sluit, asook voedselverskaffing aan baie mense in die streek.<br></p><p>Daar is in Suid-Afrika verskeie vlakke van die oes van voedsel uit die oseaan, wat strek van bestaans- en kleinskaalse vissers tot uitgebreide handelsbedrywighede. Daar is na raming tussen 25 000 en 30 000 kleinskaalse vissers alleen en amper 500 000 ontspanningshengelaars. Hoewel dit na 'n klein gedeelte van die algemene bevolking mag lyk, onderhou baie van hierdie vissers uitgebreide families wat dikwels in gemeenskappe woon waar daar min werksgeleenthede of ander lewensonderhoudende bronne van inkomste is. <br></p><p>Dit is teen hierdie agtergrond dat die tema van vanjaar se Wêreldoseanedag (8 Junie), <strong><em>The Ocean: Life and Livelihoods</em></strong>, so belangrik is. Dit vier die verbintenis tussen mense en die oseane. Volgens die Verenigde Nasies is die doel van Wêreldoseanedag om “die publiek in te lig oor die uitwerking van menslike aksies op die oseaan, om 'n wêreldwye beweging van burgers vir die oseaan aan die gang te sit en om die wêreldbevolking in 'n projek vir die volhoubare bestuur van die wêreld se oseane te mobiliseer en te verenig". Dit is uiters noodsaaklik om bewustheid te skep oor presies hoeveel marinestelsels deel van ons alledaagse lewe is, asook oor die waarde van die oseane om menslike welstand te verryk. Sonder ons oseane sal daar geen lewe wees nie.</p><p>As ons na die toekoms kyk en wanneer ons Wêreldoseane dag vier, is dit 'n geleë tyd om onsself van voor af met die wonders wat ons reg hier by ons het, te verbind en om die rykheid, skoonheid en selfs die dienste wat deur die marine-omgewing verskaf word en wat uniek aan Suid-Afrika is, te vier. <br></p><p>Klik <a href="https://www.news24.com/news24/columnists/guestcolumn/opinion-sophie-von-der-heyden-now-more-than-ever-we-need-to-treasure-our-oceans-20210608"><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style="">hier</strong></a><strong class="ms-rteThemeForeColor-5-0" style=""> </strong>om die res van die artikel soos geplaas te lees.</p><p><em>*Sophie von der Heyden is medeprofessor in Marinegenomika en -bewaring in die departement Plant- en Dierkunde aan die Universiteit </em><em> </em><em>Stellenbosch.</em></p></div><p><br></p><p><br><br></p> |
| Grys walvis stel nuwe afstandsrekord op | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8234 | | Grys walvis stel nuwe afstandsrekord op | Media & Communication, Faculty of Science | <p>In Mei 2013 het mariene bioloë verstom gestaan oor die nuus dat <a href="https://www.theguardian.com/environment/blog/2013/may/14/grey-whale-walvis-bay-namibia">'n grys walvis vir die eerste keer ooit suid van die ewenaar aan die kus</a> van Walvisbaai in Namibië waargeneem is.</p><p>Was hierdie walvis moontlik 'n oorblyfsel van 'n Atlantiese bevolking wat volgens vermoede al lankal tot uitwissing gejag is? Die laaste waarneming van 'n grys walvis was klaarblyklik in die 1740s. Of was dit 'n aanduiding van die begin van 'n nuwe bevolking in dié area?</p><p>Nou het navorsers verbonde aan die Durham Universiteit in die Verenigde Koninkryk (VK) en die Universiteit Stellenbosch in Suid-Afrika (SA), dié alleenlopende grys walvis se geboorteplek as die Noordelike Stille Oseaan geïdentifiseer. Hul bevindings is vandag (9 Junie 2021) in die vaktydskrif <a href="https://royalsocietypublishing.org/journal/rsbl"><em>Biology Letters</em></a> gepubliseer.</p><p>Terwyl grys walvisse daarvoor bekend is dat hulle van die wêreld se langste migrasies onderneem, het hierdie Namibiese grys walvis elke rekord in die boek gebreek deur 'n beraamde 27 000 km vanaf sy geboorteplek te reis – bykans halfpad rondom die wêreld.</p><p>Prof Rus Hoelzel, 'n evolusionêre bioloog van die Durham Universiteit en hoofouteur van die artikel, het die volgordebepaling van die hele genoom van die walvis gedoen ten einde die uitdaging van sy herkomsbepaling te kon oorkom: “Dit identifiseer sy geboorteplek onomwonde as die Noordelike Stille Oseaan. Wat ons egter nié weet nie, is of hierdie merkwaardige lang migrasie slegs 'n toevallige rondlopery is, en of sy voorkoms in die Atlantiese Oseaan 'n voedingsuitstappie verteenwoordig, wat moontlik gemaak is deur 'n deurgang deur Arktiese pakys."</p><p>Vroeg in die negentiende eeu is grys walvisse rondom Korea en Japan bykans tot uitwissing gejag, maar die bevolking in die oostelike deel van die Noordelike Stille Oseaan was minder erg daardeur geraak. In die Atlantiese Oseaan is die geskiedenis nog onduidelik, maar daar is fossielrekords wat uit die pleistoseen dateer, voeg hy by.</p><p>Mede-outeur en bioinformatikus Fatih Sarigol, ook van die VK, sê hulle sou verkies het om met meer as een monster te werk, of om só 'n migrasie met 'n GPS-opsporingstoestel te dokumeteer: “Niemand kon voorsien dat hierdie walvis die Suid-Atlantiese Oseaan sou besoek nie. Vir sulke onverwagse geleenthede in die wetenskap moes ons van buitengewone metodes gebruik maak om sy herkoms te kon vasstel."</p><p>Dr Simon Elwen en Dr Tess Gridley, direkteure van die Namibiese Dolfynprojek en navorsingsgenote in die Departement Plant- en Dierkunde by die Universiteit Stellenbosch, sê hulle het dadelik geweet dat hierdie waarneming 'n ongewone gebeurtenis was: “Gedurende die twee maande wat die walvis in Walvisbaai gebly het, het ons so veel as moontlik inligting ingesamel. Dit het die neem van genetiese monsters behels, asook gedetailleerde foto's, aangesien grys walvisse op grond van hulle merke geïdentifiseer kan word." </p><p>Hulle het geweet dat die genetiese materiaal hulle sou help om vas te stel van watter bevolking die walvis vandaan kom, en hoe ver dit gekom het. Tot dusver het die foto-identifikasie van die grys walvis nog geen passing opgelewer nie. </p><p>Volgens die navorsers het die waarneming in die Suid-Atlantiese Oseaan, in kombinasie met 'n handvol ander waarnemings in die Noord-Atlantiese Oseaan oor die afgelope dekade, aangedui dat die spesie aan die beweeg is. </p><p>Migrasie van grys walvisse van die Stille Oseaan-bevolking kan ook toegeskryf word aan menslike bedrywighede: “Ons glo dat die mees waarskynlike reisroete van die Namibiese walvis, via die Arktiese Oseaan was, 'n deurgang wat slegs moontlik gemaak is as gevolg van die afname in ysvloei wat toegeskryf kan word aan klimaatsverandering in onlangse jare."</p><p>Die artikel, “<a href="https://royalsocietypublishing.org/journal/rsbl">Natal origin of Namibian grey whale implies new distance record for in-water migration</a>", is op 9 Junie 2021 in <em>Biology Letters</em> gepubliseer. </p><p>Dit is aanlyn beskikbaar by <a href="https://royalsocietypublishing.org/journal/rsbl">https://royalsocietypublishing.org/journal/rsbl</a></p><p><strong>Perslêer hier beskikbaar: </strong></p><p><a href="https://drive.google.com/drive/folders/1RRBJPNvXFayRSxbWzxyGRO_hrOpujNGH?usp=sharing">https://drive.google.com/drive/folders/1RRBJPNvXFayRSxbWzxyGRO_hrOpujNGH?usp=sharing</a></p><p><strong>Meer oor die Namibiese Dolfynprojek</strong></p><p>Die <a href="http://www.namibiandolphinproject.org/">Namibiese Dolfynprojek</a> is 'n navorsings- en bewaringsprojek wat in Walvisbaai en Lüderitz in Namibië werksaam is. Dit word bestuur as deel van die <em>Sea Search</em> niewinsgewende navorsings- en bewaringsgroep en betrek wetenskaplikes en spesialiste van verskeie Suid-Afrikaanse en insternasionale universiteite en institute. Belangstellende studente kan 'n internskap by die Namibiese Dolfynprojek en <em>Sea Search</em> doen ten einde belangrike veldwerkvaardighede aan te leer. </p><p><strong>Meer oor die Universiteit Stellenbosch</strong></p><p>Die Universiteit Stellenbosch is een van Suid-Afrika se toonaangewende tersiêre instellings wat gegrond is op navorinsingsuitsette, studentesukseskoers en geëvalueerde wetenskaplikes. Dit word internasionaal erken as 'n akademiese instelling van uitnemendheid. As navorsingsvennoot van keuse, is die Universiteit Stellenbosch deel van verskeie internasionale akademiese netwerke. </p><p><a href="/english">http://www.sun.ac.za/english</a></p><p><strong>Meer oor Durham Universiteit</strong></p><p>Durham Universiteit is een van die wêreld se toonaangewende universiteite wat 86ste op die QS Ranglys van Universiteite lê. In die Verenigde Koningkryk is Durham vierde geplaas op die <em>Guardian University Guide</em>. Dit is 'n universiteitskollege wat bestaan uit vier fakulteite, 26 departemente of skole en 17 kolleges. Daar is meer as 4 300 personeellede en 20 000 studente. Dit is die derde oudste universiteit in Engeland en is in die historiese dorp, Durham geleë.</p><p><strong>Media-onderhoude</strong></p><p>Dr Simon Elwen</p><p>Mededirekteur van die Namibia Dolphin Project/Sea Search en navorsingsgenoot, Departement Plant- en Dierkunde, Universiteit Stellenbosch</p><p>E-pos: nam.dolphin.project@gmail.com</p><p>Sel: +27(0)71 1395 951</p><p>Landlyn: +27 (0) 21 788 1206</p><p> </p><p>Dr Tess Gridley</p><p>Mededirekteur van die Namibia Dolphin Project/Sea Search</p><p>E-pos: nam.dolphin.project@gmail.com</p><p>Sel: +27(0)79 429 2702</p><p>Landlyn : +27 (0) 21 788 1206</p><p> </p><p>Prof Rus Hoelzel</p><p>Departement van Biowetenskappe, Durham Universiteit</p><p>E-pos: <a href="mailto:a.r.hoelzel@durham.ac.uk">a.r.hoelzel@durham.ac.uk</a><br></p><p><em>Foto: S. Golaski</em><br></p><p><br></p> |
| Navorsing oor indringerbiologie is grondslag vir SA se stryd teen indringers | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8230 | | Navorsing oor indringerbiologie is grondslag vir SA se stryd teen indringers | Media & Communication, Faculty of Science | <p>Die navorsing wat deur instellings soos die <a href="https://www.sanbi.org/">Suid-Afrikaanse Nasionale Instituut vir Biodiversiteit</a> (SANBI) en die <a href="https://blogs.sun.ac.za/cib/">DWI/NNS Sentrum van Uitnemendheid vir Indringerbiologie</a> (SIB) by die Universiteit Stellenbosch Universiteit gedoen word, vorm die grondslag vir Suid-Afrika se stryd teen biologiese indringers. </p><p>By die onlangse bekendstelling van die tweede amptelike verslag oor biologiese indringers het die minister van bosbou, visserye en die omgewing, me Barbara Creecy, gesê die stand-van-sake-verslag “het 'n uitstekende grondslag gelê waarop 'n omvattende moniterings- en verslaggewingsprogram gebou kan word, wat navorsing en implementeringsaksies kan rig".</p><p>Die verslag, getiteld: “<a href="file:///C:/Users/science/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/Content.Outlook/KYXAK29K/iasreport.sanbi.org.za">Status of Biological Invasions and their Management in South Africa</a>", is op 28 Mei 2021 tydens 'n mediakonferensie by die Kirstenbosch Botaniese Tuine in Kaapstad bekend gestel.</p><p>SANBI se waarnemende hoof- uitvoerende beampte, me Carmel Mbizvo, het in haar verwelkomingstoespraak beklemtoon dat daar wêreldwyd baie min verslae is wat so 'n omvattende dekking van die veld van biologiese indringers op 'n nasionale vlak gee. </p><p>Die hoofouteurs van die verslag, dr Tsungai Zengeya en prof John Wilson, beide verbonde aan SANBI en die SIB, het die 36 kundiges van 16 organisasies bedank vir hulle bydraes ten opsigte van tyd en hulpbronne ten einde die verslag te kon saamstel en finaliseer. <a href="https://www.youtube.com/watch?v=hQ8Mj4ctAKg&ab_channel=SouthAfricanNationalBiodiversityInstitute">Klik hier</a> om na hulle voorlegging van die hoofbevindings van die verslag te luister.<br></p><div class="ms-rtestate-read ms-rte-embedcode ms-rte-embedil ms-rtestate-notify"><iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/hQ8Mj4ctAKg" title="YouTube video player" frameborder="0"></iframe> </div><p><br></p><p>Prof Dave Richardson, direkteur van die Sentrum vir Indringerbiologie, sê hulle werk ten nouste saam met SANBI en verskeie ander vennote om die kernuitdagings wat met biologiese indringings in Suid-Afrika gepaard gaan, te oorkom: “Die SIB se bydraes tot die stand-van-sake-verslag vorm 'n belangrike deel van ons bydrae tot nasionale beleid. Dit sluit byvoorbeeld verslaggewing oor die status van indringers, sowel as die moontlike intervensies om hierdie indringings die hoof te bied, in."</p><p>Die verslag verskaf inligting oor 1 880 spesies wat uitheems tot Suid-Afrika is (15% meer spesies as in die vorige verslag wat elke drie jaar saamgestel word), waarvan ongeveer 'n derde as indringers beskou word. Biologiese indringing word tans as die derde grootste bedreiging vir Suid-Afrika se biodiversiteit beskou - naas landboupraktyke en grondagteruitgang - en is vir 25% van alle biodiversiteitsverlies verantwoordelik.</p><p>Ander betekenisvolle bevindings is:</p><ul><li>Huidige skattings raam die ekologiese koste verbonde aan indringer- uitheemse plante en diere, op meer as R6,5 miljard per jaar. Dit sluit byvoorbeeld 'n afname in ekosisteemdienste soos water en weiding in, en in terme van die landbou - indringerpeste en -plae. </li><li>Indringerbome gebruik jaarliks 3-5% van Suid-Afrika se afloop-oppervlakwater, 'n ernstige probleem in 'n land wat alreeds waterskaars is en wat toenemend geneig is tot droogte. Daar is bereken dat Dag Zero in Kaapstad met 60 dae vervroeg is, te wyte aan indringerbome wat water opslurp. 'n Soortelyke impak word ook in ander droogtegeteisterde gebiede soos in die Oos-Kaap waargeneem. </li><li>Indringerbome verhoog die risiko, asook die intensiteit van veldbrande, aangesien sodanige indringerplante 15% meer brandstof bied vir die aanvuur van brande. Gevolglik brand sulke vure by 'n hoër temperatuur en is dit moeiliker om te beheer. </li><li>Nuwe uitheemse spesies word steeds jaarliks in Suid-Afrika ingebring. 'n Opmerklike voorbeeld hiervan is die stompkopkewer wat alreeds duisende bome in Suid-Afrika laat vrek het. Hierdie kewer en sy gepaardgaande fungus blyk een van die mees skadelike en duurste biologiese indringers te wees waarmee ons land tans gekonfronteer word. </li></ul><p>Klik hier om <a href="https://www.environment.gov.za/speech/creecy_launchesinvasivespeciesstatusreport">Minister Barbara Creecy se toespraak</a> te lees.</p><p>Klik hier om die verslag te bekom: <a href="file:///C:/Users/science/AppData/Local/Microsoft/Windows/INetCache/Content.Outlook/KYXAK29K/iasreport.sanbi.org.za">The Status of Biological Invasions and Their Management in South Africa</a><br></p><p><em>Op die foto bo, hoofskrywers dr Tsungai Zengeya en prof John Wilson deel die verhoog met Minister Barbara Creecy en die waarnemende hoof uitvoerende beampte van SANBI, Carmel Mbvizo, en Prof Dave Richardson, direkteur van die Sentrum vir Indringerbiology by die US. Foto: Wiida Basson</em><br></p> |
| US Mikrobiologie-studente skitter by SAVM-konferensie | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8200 | | US Mikrobiologie-studente skitter by SAVM-konferensie | Media & Communication, Faculty of Science | <p style="text-align:justify;">Drie nagraadse studente in die <a href="/afrikaans/faculty/science/microbiology/Pages/default.aspx">Departement Mikrobiologie</a> by die Universiteit Stellenbosch (US) het toekennings ontvang by die aanlynkonferensie van die <a href="https://www.sasm.org.za/">Suid-Afikaanse Vereniging vir Mikrobiologie</a> wat van 4 tot 6 Mei 2021 gehou is. </p><p style="text-align:justify;">Dominique Rocher het die prys vir die beste mondelinge aanbieding gewen vir haar praatjie oor die genetiese modifikasie van die gis, <em>Saccharomyces cerevisiae,</em> vir die hidrolise van laminarien uit bruin makroalge. Haar navorsing wat sy vir haar HonneursBSc-projek gedoen het, het getoon dat seewier wat met ensieme behandel word, waardevolle komponente soos suikers vrystel, wat weer in die produksie van bio-etanol gebruik kan word. Die werk is vroeër vanjaar in die vaktydskrif <em>Algal Research</em> gepubliseer. Dominique, wat onder die studieleiding van <a href="/afrikaans/faculty/science/microbiology/research/m-bloom-viljoen">Prof Marinda Viljoen-Bloom</a> werk, neem tans aan the <a href="https://www.titech.ac.jp/english/international-student-exchange/prospective-students/international/research-students/jica-abe#:~:text=%20JICA%20ABE%20Initiative%20%201%20General%20Prospectus.%2celigibility%20requirements%20of%20both%20JICA%20and...%20More%20">JICA-program in Omgewingswetenskappe</a> by die Tsukuba Universiteit in Japan deel en sal haar navorsing oor die hidrolise van makroalge voortsit wanneer sy na die US terugkeer. </p><p style="text-align:justify;">Caylin Bosch, 'n PhD-student in <a href="/afrikaans/faculty/science/microbiology/Pages/A-Botha.aspx?TermStoreId=d4aca01e-c7ae-4dc1-b7b2-54492a41081c&TermSetId=e05d8af1-788c-4220-ab75-ebedc380bd07&TermId=fc4df86e-1d7f-4351-889a-466b30535661">Prof Alf Botha se laboratorium</a>, was een van die naaswenners in die mondelinge voordrag-kategorie. Haar praatjie het gehandel oor haar navorsing op die transkriptomiese reaksie van die opportunistiese patogene gis, <em>Cryptococcus neoformans</em>, by lae stikstofvlakke. Sy het bevind dat lae stikstoftoestande (soos dit in die natuur voorkom) die uitdrukking van gene betrokke by die virulensie en antifungusverdraagsaamheid van die gis moduleer. Haar bevindings lewer insig in die oorlewing van <em>C. neoformans</em> in stikstof-arm ekologiese nisse en stel voor dat vooraf-aanpassing by hierdie toestande 'n invloed op die patobiologie van hierdie gis kan hê. Haar werk is onlangs vir publikasie in <em>FEMS Yeast Research</em> aanvaar.</p><p style="text-align:justify;">Kirstie Schwerdtfeger het die prys vir die beste plakkaat-aanbieding gewen vir haar Honneurs BSc-projek oor verskillende promotor-intron-kombinasies vir verbeterde amilase-uitdrukking in <em>Saccharomyces cerevisiae. </em>Sterk promotors kan die transkripsie van 'n rekombinante geen daadwerklik verbeter en hoër proteïenvlakke lewer, wat selfs verder verbeter is met die invoeging van promotor-intronvolgordes. Sy sit tans haar werk vir haar MSc-studies voort onder die studieleiding van Prof Viljoen-Bloom. </p><p style="text-align:justify;">Die SAVM se aanlynkonferensie is deur 159 nagraadse studente en navorsers van tersiêre en navorsingsinstellings in Suid-Afrika en Namibië bygewoon. Die Departement Mikrobiologie het 'n sterk teenwoordigheid by die konferensie gehad, met 14 studente en navorsers wat die <a href="/afrikaans/faculty/science/microbiology/research">nege navorsingslaboratoriums</a> in die department verteenwoordig het.<br></p><p style="text-align:justify;"><em>Op die foto bo, van links na regs: Dominique Rocher, Kirstie <span style="text-align:justify;">Schwerdtfeger </span>en Caylin Bosch.</em><br></p><p style="text-align:justify;"><br></p> |
| Die US bring aanlyn register vir studie oor Lang-COVID op die been | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8201 | | Die US bring aanlyn register vir studie oor Lang-COVID op die been | Media & Communication, Faculty of Science | <p>Indien jy aan Lang-COVID ly, wil Prof Resia Pretorius van die Departement Fisiologiese Wetenskappe aan die Universiteit Stellenbosch (US) jou simptome in 'n Suid-Afrikaanse aanlyn register opteken. En indien jy in die Wes-Kaap woon, wil sy ook 'n bloedmonster hê.<br></p><p>Die hoof doelwit van die aanlyn register is om die omvang van die probleem in Suid-Afrika vas te stel. Bykomend hiertoe wil sy ook die langtermyn newe-effekte van Lang-COVID en die gepaardgaande komorbiditeite, sowel as die effek daarvan op bloedstolling en sirkulerende inflammatoriese molekules in die bloed bestudeer.</p><p>Lang-COVID presenteer as 'n versameling voortslepende simptome wat 90 dae of langer duur, nádat pasiënte van akute COVID-19-infeksies herstel het. Voortslepende simptome kan voortduur in 'n geraamde 25–35% van gevalle, ongeag die graad van infeksie en selfs nadat die individu nie meer positief vir die virus toets nie. Sommige van die simptome van Lang-COVID, sluit o.a. moegheid, asemhalingsprobleme, kortasemheid gedurende gewone dagtake, gewrigspyne, en borspyn in. </p><p>Prof Pretorius sê individue word genooi om hulle simptome en komorbiditeite op die <a href="https://airtable.com/shrtucasatrINAL7K">aanlyn Lang-COVID-register</a> aan te teken. Deelnemers in die groter Kaapstad- en Kaapse Wynland-gebiede kan ook vrywillig 'n bloedmonster skenk. </p><p>Prof Pretorius, in samewerking met Innovus, die US Tegnologie-oordragkantoor, het onlangs 'n metode gepatenteer vir die vroeë identifisering van Lang-COVID. Met hierdie metode kan hulle bloedklonte wat weerstandig is teen die ensimatiese afbreek van die fibrien daarin, in bloedmonsters identifiseer. As 'n spesialis op die gebied van die wetenskap van bloed, bloedstolling en inflammatoriese siektes, hoop sy ook om nuwe molekules in die bloed te identifiseer wat moontlik verantwoordelik is vir hierdie bloedklonte wat weerstandig is teen fibrinolitiese afbraak. Die teenwoordigheid van sulke molekules sou dan uiteindelik ook gebruik kon word vir die vroeë identifisering van Lang-COVID, en selfs in die ontwikkeling van suksesvolle behandeling van individue met voortslepende simptome geassosieer met Lang-COVID.</p><p><strong>Indien jy graag hierdie navorsingspoging wil ondersteun, voltooi asseblief die aanlyn Lang- COVID-register by </strong><a href="https://airtable.com/shrtucasatrINAL7K.Y"><strong>https://airtable.com/shrtucasatrINAL7K.Y</strong></a><strong> </strong></p><p>Jy sal dan ook gevra word of jy bereid sou wees om 'n bloedmonster te gee. (Hierdie opsie is slegs vir pasiënte wat in die groter Kaapstad- en Wynlandgebiede woon). Prof Pretorius beplan om die insameling van bloedmonsters uit te brei na die res van Suid-Afrika, so gou as wat navorsingsfinansiering dit toelaat. Deelname is vrywillig en alle inligting is geënkripteer en word anoniem vasgelê. </p><p>Die titel van die navorsingsprojek is “Long COVID Registry: A South African registry for long COVID and accompanying co-morbidities to study long-term effects on blood clotting and circulating biomarkers." Die studie het etiese klaring van die US se Etiese Komitee vir Gesondheidsnavorsing ontvang. Die Universiteit Stellenbosch is ook deel van die Verenigde State van Amerika se Long COVID Alliance https://longcovidalliance.org/.</p><p>Vir navrae, kontak die navorser en hoofondersoeker, Prof Resia Pretorius, by resiap@sun.ac.za </p><p>Op die foto's bo Interaksies tussen rooibloedselle en plaatjies in akute COVID-19 infeksie. Foto's: Resia Pretorius</p><p><br></p> |
| Darwin se laaste wens – die bestudering van gehandheid by plante | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8205 | | Darwin se laaste wens – die bestudering van gehandheid by plante | Wiida Fourie-Basson | <p>Aangesien die meeste blomme uit beide manlike en vroulike dele bestaan, kan hulle potensieel met hulleself paar (selfbestuiwing) of met 'n ander plant (kruisbestuiwing).<br></p><p>Maar vind hierdie proses slegs per toeval plaas? </p><p>Terwyl plante dikwels beskou word as relatief passiewe deelnemers aan hulle eie paringsproses, en dat hulle slegs wag op die voëls en die bye om hulle stuifmeel te versprei, glo navorsers van die Universiteit Stellenbosch dat hulle (meer) bewyse gevind het van vroulike keuse onder plante.</p><p>In 'n navorsingsartikel wat onlangs in die vaktydskrif <em><a href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982221006217?dgcid=author">Current Biology</a></em> gepubliseer is, beskryf Prof Bruce Anderson en Dr Corneille Minnaar hierdie verskynsel nádat hulle die beweging van stuifmeel tussen die <em>Wachendorfia paniculata-</em>blomme en hul bestuiwers nagespoor het deur gebruik te maak van kwantumstippels van verskillende kleure. </p><p><em>W. paniculata</em>, algemeen bekend as die Rooikanol, is endemies tot die Wes-Kaap. Dit behoort tot 'n klein groep plante wat die verskynsel van “gehandheid - 'n voorkeur vir links of regs" openbaar. Dit staan in Engels as <em>enantiostyly</em> bekend – waar sogenaamde linkshandige blomme se vroulike dele (stempels) na links deflekteer, terwyl die stempels van sogenaamde regshandige blomme na regs deflekteer. In die geval van <em>W. paniculata</em>, is twee uit drie helmknoppe (manlike dele) gedeflekteer na die teenoorgestelde kant van die stempel, terwyl die derde helmknop na dieselfde kant as die stempel oorhel.</p><p>Plantkundiges is al sedert die 1800s gefassineer deur die verskynsel van links- of regshandigheid by plante. In sy laaste wetenskaplike korrespondensie, slegs enkele dae voor sy dood op 19 April 1882, het Charles Darwin aan 'n medeplantkundige geskryf om te vra vir saadjies van 'n plant (wat ook gehand is) genaamd <em>Solanum rostratum</em>, sodat hy die “genot kon hê om die blomme te sien en met hulle te eksperimenteer." </p><p>Sedertdien is vasgestel dat gehandheid 'n strategie is wat blomme gebruik om te voorkom dat hulle met hulself paar wat tot die verlies van stuifmeel, sowel as inteling sal lei: Linkshandige blomme plaas die meeste van hulle stuifmeel op die linkerkant van 'n bestuiwer, van waar dit opgetel word deur regshandige blomme, terwyl regshandige blomme presies die teenoorgestelde doen. Hierdie strategie bevorder die effektiewe oordrag van stuifmeel tussen plante, verminder selfbestuiwing, en verseker dus genetiese diversiteit en gesonde afstammelinge.</p><p>Maar Prof Anderson en Dr Minnaar het opgemerk dat die laer helmknoppe (manlike dele) van <em>W. paniculata</em> hoofsaaklik stuifmeel op die sye van skrynwerkesbye geplaas het, terwyl die boonste helmknoppe meer stuifmeel op die vlerke geplaas het. Dit het tot gevolg dat daar sekere areas op hulle vlerke is waar 'n groot hoeveelheid stuifmeel voorkom en wat seersekerlik tot kruisbestuiwing sal lei. Daarenteen is die waarskynlikheid dat 'n blom haar eie stuifmeel sal ontvang, veel groter indien stuifmeel van die sye van die bye verkry word. </p><p style="text-align:center;"><img src="/english/PublishingImages/Lists/dualnews/My%20Items%20View/Wachendorfia%20image.jpg" alt="Wachendorfia image.jpg" style="margin:5px;" /><br></p><p>“Dink aan hoe vliegtuie by 'n lughawe inkom om te land – dit is alles baie gestruktureerd en planmatig met gidsligte en vlae," verduidelik Prof Anderson. “Blomme is op dieselfde wyse gestruktureer. Deur van nektar en gidsmerke gebruik te maak, lok blomme bestuiwers om deurentyd op dieselfde plek te land sodat die bestuiwers maklike toegang tot die blomme se nektar kan hê, maar terselfdertyd ook stuifmeel effektief kan oplaai en aflaai."</p><p>Aangesien bye op 'n redelik konsekwente wyse op <em>W. paniculata-</em>blomme land,<em> </em>was die vroulike dele of stempels in staat om hulself só te posisioneer dat hulle meer dikwels kontak maak met die vlerke van skrynwerkersbye, waar die meeste van die hoëkwaliteit, kruisbestuiwingsstuifmeel gewoonlik aangetref word. </p><p>Prof Anderson sê die benutting van hierdie areas waar 'n hoë konsentrasie van kruisbestuiwingsstuifmeel op die vlerke van skrynwerkersbye voorkom, verduidelik waarom <em>W. paniculata</em> se kruisbestuiwingskoers hoër is as wat verwag word by plante wat die eienskap van gehandheid toon.</p><p>“Indien seksuele seleksie beskou word as seleksie vir eienskappe wat paringsukses bevorder, kan hieraan gedink word as 'n vorm van vroulike keuse by plante. Ons bevinding, dat die stempel van <em>W. paniculata</em> die ligging van waar die stuifmeel voorkom, rofweg as 'n plaasvervanger vir kwaliteit gebruik, impliseer dat 'n vorm van paringseleksie kan plaasvind voor, of tydens paring," skryf hulle in die artikel.</p><p>Terwyl Darwin besef het dat vroulike keuse die aandrywer was van die evolusie van opvallende kenmerke by diere, soos byvoorbeeld die stertvere van poue, het hy dit nie as 'n moontlikheid by plante beskou nie. </p><p>“Met die pas afgelope herdenking van Darwin se dood op 19 April 1882, wonder ons wat hy daarvan sou dink as sy wens waar geword het en hy gehandheid by plante kon bestudeer," sluit Prof Anderson af. <br></p><p><a href="https://anchor.fm/stellenbosch-university/episodes/Darwins-last-wish--studying-handedness-in-plants-e11kb3p">Klik hier</a> om te luister na 'n potgooi met Prof Bruce Anderson.<br></p><p></p><p><em>Die grafika hierbo wys waar 'n linkshandige blom se stuifmeel vandaan kom: 86.5% van die stuifmeel wat deur linkshandige blomme ontvang word, se oorsprong is vanaf regshandige blomme. Een spesifieke stuifmeelknop op regshandige blomme verskaf die meeste van hierdie stuifmeel (75.7%). 'n Heel kleiner persentasie is afkomstig vanaf dieselfde blomvorm (14.2%), en 8.1% daarvan is afkomstig vanaf dieselfde plant. </em><em>Uitbeelding: Bruce Anderson</em><em>:</em></p><p><em>Wachendorfia paniculata in fynbos habitat, Table Mountain, Cape Town. Image: Andrew Massyn CC </em><a href="https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=Wachendorfia+paniculata&title=Special:MediaSearch&type=image"><em>https://commons.wikimedia.org/w/index.php?search=Wachendorfia+paniculata&title=Special:MediaSearch&type=image</em></a><br></p><p><br><br></p> |
| SEM industrial applications like asbestos identification | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8195 | | SEM industrial applications like asbestos identification | Madelaine Frazenburg, Dr Alicia Botes & Jurgen Kriel | <h4 style="font-size:13px;">Scanning Electron Microscopy (SEM) offers a comprehensive range of analyses for various industries, which commonly include engineering, automotive, glass manufacturing, pharmaceutical, dentistry, wine, food, chemical and medical industries. </h4><h2>Foreign Object, Contamination & Glass Analysis<br></h2><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%201.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:143px;" /> </p><p><strong>Figure 1.</strong> a) Light microscope image of contaminant found in mouthwash, b) BSD imaging with c) EDX spectrum of contaminant. </p><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%202.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:167px;" /><br><strong>Figure 2. </strong> a) Light microscope image of contaminant suspected to be bone, found in food, b) BSD image of bone contaminant for verification.<br></p><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%203.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:340px;" /><br></p><p></p><p><strong>Figure 3: </strong>a) Elemental map of contaminated water filter sample, b) SEM image in grayscale, c) Ca in yellow and d) Si in red.<br></p><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%204.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:449px;" /><br></p><p><strong>Figure 4. </strong>Water filtration samples confirming successful filtering of contaminants. SEM images using MERLIN, BSD detector. <br></p><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%205.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:304px;" /><br></p><p><strong>Figure 5. </strong>Quality control. SEM images using MERLIN, BSD detector for the investigative analysis of chemical composition in spice.<br></p><h2>Failure, Inclusion and Corrosion Analysis</h2><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%206.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:566px;" /><br><strong>Figure 6.</strong> Fracture/failure testing indicating premature failure of a rupture disk caused by intergranular attack followed by fatigue, and final fracture.<br></p><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%207.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:158px;" /><br></p><p><strong>Figure 7.</strong> a) Unpolished steel and b) polished steel.<br></p><h2>Asbestos Identification <br></h2><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%208.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:158px;" /><br><strong>Figure 8</strong>. a) Sample containing Asbestos indicated by arrows and b) spectra and data obtained by using EDX-SEM.<br></p><h2>Particle Size Distribution <br></h2><p><img src="/english/faculty/science/CAF/PublishingImages/Industry%209.jpg" alt="" style="margin:5px;width:400px;height:403px;" /><br></p><p><strong>Figure 9.</strong> Particle size distribution of silicon dioxide particles. a) SEM micrograph of partilces, b) Thresholded image of pixels, c) Objects identified as particles of interest, d) overlay of areas of interest e) particle size distribution chart f) comparison of mean area of different treatment groups. <br><br></p><p><br></p> |
| Gryswater: hoekom dit nie so slim is om jou tuin met wasgoedwater nat te lei nie | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8186 | | Gryswater: hoekom dit nie so slim is om jou tuin met wasgoedwater nat te lei nie | Engela Duvenage | <p>Dink twee keer voordat jy jou tuin natlei met die gryswater afkomstig van jou wasmasjien. Dis nie goed vir die einste grond waarin plante moet groei nie. As jy nie anders kan nie, gebruik eerder vloeibare wasmiddels as waspoeier, want dit werk 'n raps sagter met grond. Dis die boodskap van grondkundiges aan die Universiteit Stellenbosch (US), nadat hulle die eerste omvattende studie ooit oor die effek van gebruikte wasgoedwater op die toestand van grond voltooi het. <br></p><p>Die studie in die vaktydskrif die <em>Journal of Hydrology </em>is gelei deur dr Ailsa Hardie van die Departement Grondkunde in die US Fakulteit AgriWetenskappe. Dis gebaseer op die MSc-navorsingswerk van een van die mede-skrywers van die studie, me Ncumisa Madubela, wat in Maart 2020 gegradueer het. Sy het in Januarie 2020 'n toekenning vir die beste navorsingsaanbieding deur 'n junior navorser ontvang by die jaarlikse kongres van die Suid-Afrikaanse Grondkunde Vereniging. Dr Cathy Clarke en mnr Vink Lategan, ook van die US Departement Grondkunde, het aan die studie meegewerk. </p><p>Die hergebruik van wasmasjienwater kom redelik algemeen voor, omdat dit redelike volumes water verskaf en omdat dit anders as byvoorbeeld badwater redelik maklik is om tot in 'n tuin te herlei. Hierdie bron van gryswater het egter sy nadele, sê die navorsers. </p><p>“Talle Kapenaars het met die onlangse droogte en die naderende Dag Zero hul bes gedoen om gryswaterstelsels in plek te sit om hul tuine met hul wasgoedwater nat te lei. Daardeur kon hulle sommige plante aan die lewe hou. Die hergebruik van wasgoedwater is egter nie tot voordeel van die grond waarin hulle geplant is nie," sê Hardie. </p><p>“Dieselfde chemikalieë in wasgoedskoonmaakmiddels wat kolle en vuiligheid van klere afhaal, stroop ook voordelige humus uit die grond weg. Humus is die beste organiese bestanddeel in grond, en dra by tot die gesondheid, vrugbaarheid en waterbergingsvermoë van grond," verduidelik sy. </p><p>Weens hierdie “stropingseffek" versprei die kleipartikels in grond. Dit blok die porieë in grond. Weldra vorm 'n kors bo-op die oppervlak wat die grond seël. </p><p>“Dit maak dit moeilik vir water om in die grond in te dring. Heelwat water loop net weg en gaan in die proses verlore wanneer dit reën of wanneer jy jou tuin natmaak. Eintlik is jy dan besig om water te mors, want oor tyd heen dring bitter min van die water wat jy vir jou tuin gee die grond in om plantwortels te bereik," verduidelik dr. Hardie.</p><p>Die geblokte grondporieë belemmer ook die waterhouvermoë van grond. Dit beteken dat in droogtetye die grond uitdroog. Die grond word toenemend brak en alkalies. </p><p>“Plante kan nie in sulke grond floreer nie, en sukkel om water en ander belangrike voedingstowwe daaruit op te neem," verduidelik Hardie verder. “Die agteruitgang van grond vind plaas vanaf die eerste keer wat dit met wasgoedwater natgelei word. Met verloop van tyd raak dit baie moeilik om ooit te herstel."<br></p><p>Met die verloop van die studie is gevind dat gryswater waarin wasgoedpoeier voorkom slegter vir grondkwaliteit is as gryswater waarin vloeibare wasgoedmiddel opgelos het. Dis weens die verskil in hul basiese chemiese bestanddele. Wasgoedpoeier is baie alkalies (met 'n pH-vlak van 9 of 10) en bevat heelwat natriumkarbonaat. Water is egter die hoofbestanddeel in vloeibare wasmiddels. Albei tipes bevat 'n reeks ioniese en nie-ioniese benattingsmiddels, ion sekwestrasieagente, bleikmiddels en ensieme wat grond en ander vuiligheid op materiaal help verwyder. <br></p><p>“Uit die aard van hul samestelling is dit daarom heel logies dat die wasgoedskoonmaakmiddels wat in gryswater oorbly ook grond sal afbreek en sal stroop," voeg Hardie by. “Moet liefs nie gryswater wat wasgoedpoeier bevat gebruik om grond mee nat te lei nie, want dit breek grond grootskaals af. Vloeibare wasgoedmiddels is beter om te gebruik, maar steeds in matigheid." <br></p><p>Die navorsers het grondmonsters afkomstig van Kaapstad en Stellenbosch in hul studie gebruik. Hulle het bevind dat sommige grondtipes selfs meer vatbaar as ander is vir die negatiewe impak van gryswater wat wasgoedpoeier bevat. <br></p><p>“Ons het gevind dat sanderige grond die mees vatbare is vir die stropingseffek wat waspoeierwater het op die humusinhoud van grond," sê dr. Hardie. “Sowat 58% van grond in die groter Kaapstad is sanderig."<br></p><p>Die porieë van graniet- en skalieverwante grond met 'n laer ysterinhoud is die meeste geneig om te sluit as dit met sulke water natgelei word. Dit beïnvloed die grondtipe se vermoë om water op te neem en te berg.<br></p><p>Die navorsers het verder vasgestel dat ysterryke rooi en geel grond beter bestand is teen die degraderende effek van hergebruikte wasgoedwater, maar steeds geneig was om te hoë konsentrasies natrium en soute te bevat. Plante floreer nie in sulke grond nie, en sal dus in droë maande selfs meer sukkel, verduidelik Hardie. <br></p><p>Op grond van hul bevindinge stel die navorsers voor dat mense nie sonder meer gryswater wat wasgoedpoeier bevat gebruik om tuine mee nat te maak nie. Vloeibare wasgoedmiddel is minder skadelik, maar die korttermyn winste in terme daarvan om 'n maklik beskikbare bron van besproeiingswater te hê moet opgeweeg word teenoor die kummulatiewe negatiewe impak wat die herhaalde gebruik van sulke gryswater het op grondkwaliteit en die vermoë om droogtes te deurstaan.<br></p><p>Op grond van ongepubliseerde data reken Hardie dis veel beter vir grond (en dus vir die plante wat daarin groei) om eerder stort-, bad- en selfs kombuiswater te hergebruik. Dis omdat sulke gryswater nie noodwendig soveel aggressiewe chemikalieë bevat wat die grond afbreek nie.<br></p><p>Die navorsers hoop om befondsing te kan bekom om bekostigbare maniere te soek hoe om grond wat reeds deur hergebruikte wasgoedwater afgebreek is te kan herstel. <br></p><ul><li>Eerste omvattende studie oor effek wat gebruikte wasmasjienwater op grond het.</li><li>Dit belemmer die porositeit van grond. Mettertyd kan water nie meer in grond wegsak en plantwortels bereik nie. Die hoeveelheid afloopwater verhoog.</li><li>Vloeibare wasmiddels is raps beter om te gebruik as waspoeier.<br></li></ul><p><br></p><p><br><br></p> |
| US implimenteer afvalwatergebaseerde waarnemingsplatform vir vroeë opsporing van COVID-19-uitbreking | https://www.sun.ac.za/afrikaans/Lists/news/DispForm.aspx?ID=8185 | | US implimenteer afvalwatergebaseerde waarnemingsplatform vir vroeë opsporing van COVID-19-uitbreking | Wiida Fourie-Basson | <p>Die Universiteit Stellenbosch (US) beplan om 'n afvalwatergebaseerde waarnemingsplatform te implimenteer om institusionele uitbrekings van SARS-CoV-2 op twee van sy kampusse op te spoor. <br></p><p>“Dit is 'n uitvloeisel van die instelling se verbintenis om alles binne sy vermoë te doen om die kampusgemeenskap te beskerm," sê Prof Gideon Wolfaardt, Direkteur van die US Waterinstituut en professor in die Departement Mikrobiologie.</p><p>Die afvalwatergebaseerde waarnemingsplatform is in samewerking met navorsers van die Universiteit van Bath en die Suid-Afrikaanse Mediese Navorsingsraad ontwikkel, met projekbefondsing van die VK gebaseerde Newton Fonds. Die kampusgebaseerde platform word deur navorsingsfondse afkomstig van Prof Eugene Cloete, US Viserektor vir Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies, ondersteun.</p><p>Vir die twee US-kampusse sal passiewe toetstoestelle spesifieke rioollyne van geselekteerde studentekoshuise op 'n spesifieke dae van die week toets. </p><p>Dr Edward Archer, 'n navorsingsgenoot in die US se Departement Mikrobiologie, sê die afvalwatergebaseerde platform sal dien as 'n bykomende maatreël om die monitering van die siekte te verbeter: “Eerstens, dit is haas onmoontlik om siftingstoetse op elke student op gereelde, kort intervalle te doen. Tweedens, asimptomatiese infeksies kom meer voor onder jongmense, en dié metode sal ons staat stel om vroegtydig moontlike brandpunte op te spoor," verduidelik hy. </p><p>Sedert die uitbreek van die COVID-19 pandemie in Suid-Afrika in 2020, het hy en Prof Wolfgang Preiser van die US se Mediese Virologie Divisie, en Dr Rabia Johnson, adjunk-direkteur van die MNR se Biomediese Navorsings- en Innovasieplatform (<em>BRIP</em>), saamgewerk om die metode op die US se Tygerberg-kampus te toets. </p><p><strong>Hoe werk hierdie metode?</strong></p><p>Vroeg na die uitbreek van die wêreldwye COVID-19-epidemie, is vasgestel dat genetiese materiaal van die SARS-CoV-2 virus, bestaande uit RNS-genoomfragmente, deur die spysverteringsisteem van geïnfekteerde persone beweeg en in hulle feses beland.</p><p>“Hierdie genoomfragmente dien dus as 'n molekulêre vingerafdruk van die oorspronklike virus, ongeag of 'n geïnfekteerde individu simptome toon of asimptomaties is. 'n Toename in virale RNS-vlakke in afvalwatersuiweringswerke verskaf dus 'n waardevolle vroeë waarskuwing oor stygende getalle van infeksies en die gepaardgaande verwagte toename in plaaslike hospitalisasies. Dit kan ook as instrument gebruik word om die verspreiding van die siekte in gemeenskappe mee te evalueer," verduidelik Dr Archer. </p><p>Die loodsprojek wat op die Tygerberg-kampus gedoen is, het bewys dat data wat met behulp van hierdie metode verkry is, hulle in staat gestel het om blokke of selfs geboue waar geïnfekteerde individue werk of bly, te kon identifiseer. </p><p><strong>Landwye omgewingswaarnemingstelsel</strong></p><p>Die wetenskaplikes is ook betrokke by <em>SACCESS</em>, die Suid-Afrikaanse Samewerkende COVID-19 Omgewingswaarnemingstelsel. Dié netwerk, bestaande uit navorsers, gesondheidsorgwerkers en epidemioloë, is in April 2020 gestig om die verspreiding van COVID-19 in gemeenskappe te evalueer deur middel van afvalwatergebaseerde epidemiologie.</p><p>Dr Archer en Prof Preiser werk ook ten nouste saam met die MNR om roetinegewys gemeenskapsywe afvalwatermonitering vir die Kaapse metropoolgebied en die dorp Stellenbosch te doen. </p><ul><li>Klik gerus hier om te luister na 'n Stellenbosch-wetenskapskafee oor die “Ontwikkeling van 'n risikovoorspellingsplatform vir COVID-19" met Prof Wolfgang Preiser en Dr Edward Archer van die US, en Dr Rabia Johnson van die MNR as sprekers. Die Stellenbosch-wetenskapskafee is 'n inisiatief van die US se Fakulteit Natuurwetenskappe om gesprekke oor wetenskaplike kwessies aan te moedig, in 'n taal wat almal kan verstaan.</li></ul><p><strong>Medianavrae</strong></p><p>Dr Edward Archer</p><p>Navorsingsgenoot, Departement Mikrobiologie, Universiteit Stellenbsch en een van die koördineerders van SACCESS</p><p>E-pos: <a href="mailto:earcher@sun.ac.za">earcher@sun.ac.za</a><br><br></p><p><br></p> |
